Cây sâm đất trồng ở đâu
Cây sâm đất là thảo dược quý, có tác dụng nhuận tràng, long đờm, lợi niệu, tăng lượng nước tiểu,… Dược liệu này được ứng dụng vào bài thuốc trị mệt mỏi, chóng mặt, cao huyết áp, tiểu đường, ghẻ lở, áp xe,… Tên gọi khác: Sâm nam, Sâm quy bầu, Sâm rừng,… Tên khoa học: Boerhavia diffusa L. Họ: Hoa phấn (danh pháp khoa học: Nyctaginaceae).
10+ Khám phá tất cả Phân nhóm: Sâm mồng tơi (Talium fruicosum), thuộc họ Rau sam; Sâm nam (Boerhavia diffusa L.), thuộc họ Hoa phấn; Thổ nhân sâm (Talium paniculatum), thuộc họ Rau sam. Mô tả: Sâm đất là cây thân cỏ, sống dai. Thân cây mọc sát đất, có màu đỏ nhạt. Lá sâm đất mọc đối xứng, phiến lá hình xoan tròn dài hoặc hình bánh bò, mép lượn sống, có cuống, mặt dưới lá có nhiều lông màu trắng lục. Hoa mọc thành cụm, mỗi cụm có khoảng 3 hoa, không cuống. Hoa có màu đỏ tía, mỗi hoa có từ 1 – 2 nhị. Quả sâm đất có hình trụ, bên ngoài bao phủ lông dính và phồng nhẹ ở đầu. Sâm đất ra hoa, sai quả quanh năm nhưng tập trung nhiều vào tháng 4 – 6. Phân bố: Cây sâm đất mọc hoang ở nhiều nơi, tập trung nhiều ở các vùng trung du miền núi. +Bộ phận dùng: Rễ và lá cây sâm đất được dùng làm thuốc. +Thu hái: Thời điểm thu hái rễ sâm đất thích hợp nhất là vào mùa thu, lá có thể thu hái quanh năm. +Chế biến: Đem rửa sạch, sau đó phơi hoặc sấy khô. +Bảo quản: Nơi khô thoáng. Rễ sâm đất có chứa 0.01% punarnavine – một alkaloid có hoạt tính. Tổng số alkaloid trong rễ chiếm khoảng 0.04%. Ngoài ra, rễ sâm đất còn chứa nitrat kalium, chất gôm, tinh bột,… +Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
+Theo y học cổ truyền:
Ở Ấn Độ, sâm đất được xem là vị thuốc trợ tim, nhuận tràng, long đờm, trị phù, cổ trướng, bệnh lậu, thuốc bổ dạ dày, bảo vệ gan, lợi tiểu, trị đái són, vàng da, lách to và các viêm nội tạng khác. Nước sắc từ rễ cây còn có tác dụng trị quáng gà và loét giác mạc. Ở nước ta, rễ sâm đất thường được dùng để trị bệnh gan, phù thũng và ho. Ở Malaysia, nước sắc từ thân, lá, hoa của cây sâm đất được dùng để lợi tiểu. Rễ của cây được dùng để trị giun, hạ sốt. Ở Tây Phi, nước sắc từ rễ sâm đất được dùng để tẩy giun, trị loét và áp xe. Nước sắc từ lá và rễ lại có tác dụng long đờm. Toàn bộ cây được dùng để trị áp xe, nhọt và ghẻ. Vị hơi đắng, tính hàn, ít độc. Chưa có nghiên cứu. Có thể dùng cây sâm đất ở dạng nước sắc, dạng bột, cao lỏng, cao cồn,… Dùng đơn lẻ hoặc kết hợp với các loại thảo dược khác. Hiện tại chưa có đủ cơ sở khoa học để xác định liều dùng mỗi ngày. Liên hệ với bác sĩ nếu có ý định dùng sâm đất dài ngày hoặc liều cao. Một số ứng dụng lâm sàng của cây sâm đất:
Thận trọng khi dùng sâm đất cho trẻ nhỏ và phụ nữ đang mang thai. Thông tin trong bài viết về dược liệu sâm đất chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng trao đổi với bác sĩ nếu có ý định áp dụng những bài thuốc từ thảo dược này.
Sâm đất (khoai sâm) có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe. Ăn sống thì sẽ thấy vị ngọt mát, nước nhiều. Khi nấu canh thì dẻo thơm, ngọt cực kỳ. Cả thân, rễ của cây sâm đất đều có thể sử dụng như một vị thuốc trong Đông y. Củ sâm đất có vị ngọt thanh, bồi bổ và bù nước cho cơ thể hiệu quả, giúp giảm bớt cảm giác khát nước, mệt mỏi cho người ốm. Sâm đất được trồng nhiều ở Lào Cai. Vài năm gần đây, giới nội trợ Hà thành đều mê tít, săn lùng thứ đặc sản này. Ngoài có giá thành rẻ như khoai lang, sâm đất còn được quảng cáo là có nhiều công dụng như giải nhiệt, làm đẹp da, giảm béo, hỗ trợ tiểu đường, hạ đường huyết. Hiện giá bán ra cho mỗi cân sâm đất dao động từ 15.000 - 30.000 đồng. Củ sâm đất được nhiều người tìm mua với giá khoảng 15.000-30.000 đồng /kg (Ảnh minh họa). Trong dân gian người ta sử dụng lá sâm đất để nấu canh ăn hoặc đun nước để thanh nhiệt, bớt nóng trong và bồi bổ cơ thể. Sâm đất vốn là một loài cây ưa ẩm như vẫn cần nhiều ánh nắng. Đặc biệt cây sâm đất rất dễ trồng và chăm sóc, có thể cho thu hoạch quanh năm và đem lại nguồn thu lớn. Sâm đất là loại cây thân thảo mọc đứng, chiều cao trung bình khoảng 60-70 cm. Lá cây có hình trái xoan thuôn, cuống rất ngắn, phiến lá sâm đất hơi dày, mép lá có hình lượn sóng và xanh bóng cả hai mặt, mọc so le nhau. Cây sâm đất có hoa màu hồng nhỏ, xếp thành từng chùm thưa mọc ở ngọn thân và các nhánh Hoa sâm đất nở độ tháng 6-7. Quả sâm đất nhỏ khi chín có màu xám tro. Hạt sâm đất rất nhỏ, dẹt thường cho thu hoạch hạt khoảng tháng 9-10. Cây sâm đất có thể trồng từ hạt hoặc trồng từ thân hoặc củ giống (hay còn được gọi là trồng từ hom). Mỗi cách trồng đều có sự khác nhau và cách chăm sóc sao cho phù hợp. Gieo bằng hạt Hạt giống mua về trước khi ngâm nước trong khoảng 6 - 8 giờ. Sau đó vớt ra để làm ráo rồi dùng que đo lỗ sâu 1cm rồi cho hạt vào (2 - 3 hạt / lỗ). Khi gieo hạt xong thì kín đất, dùng lưới che nắng cho hạt và vòi nước phun nhẹ. Trồng bằng hom Hom giống nên chọn từ thân hoặc củ cây mẹ. Lấy từ đoạn gốc đến hết phần bánh tẻ của thân (hạn chế lấy phần ngọn quá non, dễ bị thối gốc khi giâm). Chiều dài mỗi hom khoảng 10 - 20cm. Mỗi hom có từ 3 - 4 mắt lá, tỉa bớt lá trên hom chừa khoảng 1/3 lá, đem giâm vào luống. Thường xuyên tưới ẩm. Sau khi giâm 10 - 15 ngày hom bắt đầu có rễ thì đem trồng. Khoảng cách trồng giữa các cây là 20cm. Sau khi trồng xong tưới nước giữ ẩm cho cây Cách chăm sóc cây sâm đất Sau khi tiến hành trồng xong cây sâm đất yếu tố đầu tiên cần nghĩ tới đó chính là nước tưới. Mặc dù đây là cây dễ phát triển nhưng nếu thiếu nước nó cũng nhanh chóng héo úa và chết, do đó phải tưới nước thường xuyên trong những ngày đầu tiên trồng cây sâm đất. Yếu tố thứ 2 cũng không thể thiếu đó là bón phân. Bởi phân chính là nguồn dinh dưỡng nuôi cây phát triển nếu không bón cây sẽ nhanh còi cọc và đổ bệnh không thể phát triển được. Phân bón cho cây sâm đất rất đơn giản, người trồng có thể tận dụng được nếu có vườn nuôi vịt, gà, bò... Thu hoạch cây sâm đất Trồng cây sâm đất rất nhanh được thu hoạch nhưng cũng tùy vào mức độ chăm sóc sẽ khiến cây phát triển nhanh. Tuy nhiên khi quan sát cây cao khoảng 20 đến 30cm là đã có thể thu hoạch được. Nguyên An Tổng hợp |