Mỗi khi nhắc đến du học Mỹ, hầu hết các bạn học sinh Việt Nam vẫn chưa hiểu rõ hay thậm chí là hiểu sai hai khái niệm “college” và “university”. Nếu hiện tại bạn vẫn nghĩ “college” tương tự như hệ thống trường cao đẳng ở Việt Nam như cách dịch của một số người thì phải đọc ngay bài viết này để cập nhật lại thông tin chính xác. Để các bạn dễ theo dõi, hai khái niệm này sẽ được phân biệt dựa trên từng đề mục cụ thể.
>> Hồ sơ du học Mỹ
Hệ đào tạo
College chỉ được phép đào tạo các chương trình từ hệ Cử nhân trở xuống. Ngoài các trường college có chương trình Cử nhân 4 năm thì còn có community college cung cấp chương trình 2 năm để lấy bằng associate. Trong khi đó, university lại đào tạo các chương trình từ hệ Cử nhân trở lên, gồm có cả Thạc sĩ lẫn Tiến sĩ. Một số university có thể bao gồm nhiều college hay school, ví dụ như The University of Chicago Booth School of Business thuộc University of Chicago hay Harvard College trực thuộc Harvard University.
>> Thông tin cơ bản cần biết về Ivy League
Số lượng học viên
Số lượng học viên đăng ký vào college hoặc community college luôn thấp hơn so với university. Đối với du học sinh, nếu bạn chọn học tại college thì số lượng sinh viên quốc tế sẽ ít hơn, từ đó khả năng bạn gặp được các học viên đến từ quốc gia khác hay thậm chí là đồng hương cũng thấp. Nhưng bù lại, nhờ có số lượng sinh viên nhỏ nên môi trường học tập tại college sẽ gần gũi, ấm cúng và thân thiện hơn so với university lúc nào cũng cạnh tranh khốc liệt. Ngoài ra thì khả năng học tập của sinh viên tại college nhìn chung là đồng đều hơn so với university do tỉ lệ chọi thấp nên yêu cầu về năng lực học vấn không quá cao.
Quy mô lớp học
Vì university có nhiều sinh viên hơn college nên lớp học đôi khi có thể đông hơn gấp nhiều lần, có thể lên tới hàng ngàn sinh viên trong một giảng đường. Tuy nhiên cũng có không ít university áp dụng hình thức đào tạo quy mô nhỏ chỉ giới hạn từ 15 đến 20 sinh viên trong một lớp. Vì vậy bạn không nhất thiết phải chọn học ở college thì mới được trải nghiệm quy mô lớp học nhỏ.
>> Tìm học bổng du học Mỹ
Chương trình học
Vì university có số lượng học viên nhiều hơn college nên ngành học từ đó cũng đa dạng và phong phú hơn để đáp ứng nhu cầu của số đông. Đối với những lĩnh vực chuyên môn cao như Y hoặc Luật thì bạn chỉ có thể học được ở university.
University sẽ có các chương trình học như dự bị đại học, Cử nhân, Thạc sĩ, Tiến sĩ còn college sẽ có các chương trình học như Cử nhân, học lấy bằng associate, High School Completion dành cho những bạn chưa tốt nghiệp cấp ba để vừa nhận bằng trung học vừa nhận bằng associate của Mỹ.
CácCollegethường được gọi làLiberal Arts College [LAC], để phân biệt với National University [NU]. Học sinh học ở LACđược tiếp xúc với nhiều môn học hơn trong hai năm đầu bởi mục tiêu của LAC là giúp sinh viên có kiến thức đa ngành và phát triển toàn diện. Bạn không cần xác định ngành học cho tới khi hết năm hai ở LAC. Ngược lại, hệ NU yêu cầu sinh viên chọn ngành trước khi nhập học vì vậy sinh viên sẽ tập trung vào chuyên ngành ngay từ năm đầu tiên. University thường là lựa chọn của những bạn học kỹ thuật nhờ tính chuyên môn cao.
>> Sự khác biệt giữa B.A. và B.S.
Bằng cấp
University được phép cấp bằng Cử nhân, Thạc sĩ và Tiến sĩ trong khi College chỉ được phép cấp bằng Cử nhân và associate. Đối với những bạn chọn học tại community college thì sau khi tốt nghiệp có thể học chuyển tiếp lên university để học thêm 2 năm nữa và nhận bằng Cử nhân chính quy.
Học phí
Trung bình, mức học phí của college dao động từ 4,000 [đối với community college] đến 60,000 USD [bậc LAC] / năm còn học phí cho university là 6,000 [cho sinh viên nội bang] đến 60,000 USD [cho sinh viên ngoại bang/quốc tế] / năm.Để tiết kiệm chi phí học tập, nhiều sinh viên đã chọn học 2 năm đầu tại community college rồi mởi chuyển tiếp 2 năm còn lại ở university. Tuy nhiên bạn vẫn có thể chọn học tại các trường đại học Mỹ có chi phí phải chăng ngay từ đầu. Nền giáo dục Mỹ luôn có nhiều lựa chọn để mọi người cân nhắc.
Cơ sở vật chất
Vì thu học phí thấp hơn và số lượng sinh viên cũng không nhiều nên hệ thống cơ sở vật chất tại college khá là khiêm tốn so với university. Chẳng hạn như bạn sẽ khó có thể tiếp cận những phòng thí nghiệm kỹ thuật cao phục vụ cho mục đích nghiên cứu tại college. Điều đó có nghĩa các trường college cũng hiếm khi có mặt trong danh sách những cơ sở đào tạo đi đầu về nghiên cứu. Đó chỉ mới xét về phòng thí nghiệm, ngoài ra còn có phòng thể dục, thư viện và vô số những phòng ốc phục vụ cho việc học khác tại college sẽ khó có được sự đầu tư như tại university.
So sánh với những quốc gia khác
Mỗi quốc gia sẽ có cách hiểu college khác nhau nên mọi người cần lưu ý. Tại Anh, college trực thuộc university và không có chức năng cấp bằng. Ở Canada, college lại được dùng cho hệ thống đào tạo nghề. Trong khi đó ở Úc mọi người lại dùng college với nghĩa là trường cấp ba.
Tạm kết
Dù college và university có vô số điểm khác biệt nhưng khi bạn nghe ai đó ở Mỹ nói “I am going to college” thì college trong tình huống này lại được dùng chung cho cả college và university chứ không có sự phân biệt cụ thể. Ít ai sử dụng “I am going to university” có thể là vì cách dùng này tốn nhiều thời gian hơn.
Những sự khác biệt được liệt kê trong bài viết chỉ mang tính tương đối vì thực tế có những university sở hữu quy mô rất nhỏ và ngược lại vẫn tồn tại một số college được đầu tư cơ sở vật chất dành cho nghiên cứu đủ chuẩn được nâng cấp thành university nhưng không muốn đổi tên. Mỗi trường sẽ có thế mạnh cũng như hệ thống đào tạo riêng nên bạn nên dành thời gian tra cứu thật kỹ trước khi quyết định.
Để chọn ra loại hình trường học phù hợp với mình, bạn cần tự hỏi bản thân thích học ở nơi sôi động hay gần gũi, ngân sách hiện tại hạn hẹp hay dồi dào và yêu thích lớp học lớn hay nhỏ. Chỉ khi bạn hiểu rõ bản thân muốn gì và cần gì thì mới dễ dàng đưa ra lựa chọn phù hợp.
Bài được viết lại bởi Do An Khang vào ngày 15 tháng 11 năm 2019
Bài được bổ sung bởi Lê Hải Vânvào ngày 13 tháng 7 năm 2021
Ở Việt Nam hiện nay đa số người học tiếng Anh vẫn dịch "university" là "đại học", còn "college" là "cao đẳng". Và thực tế là có rất nhiều nước không nói tiếng Anh cũng "hiểu lầm" về ý nghĩa của từ "college". Bài viết này sẽ làm rõ ý nghĩa thực sự của hai từ cùng chỉ cấp bậc trên trung học này và so sánh sự khác biệt giữa chúng. Để không làm mất ý nghĩa của từ, có lẽ hiện tại chúng ta nên gọi đúng "tên cúng cơm" của chúng thay vì cố dịch ra một từ tiếng Việt nào đó.
Sự khác biệt giữa college và university tại Mỹ không phải lúc nào cũng là rõ ràng đối với những người sống ở các quốc gia khác. Từ college không mang cùng một ý nghĩa trong tất cả các ngôn ngữ, từ đó có thể gây nhầm lẫn cho những học sinh đang tìm kiếm cơ hội du học tại các trường đại học của Mỹ. Ví dụ như trong tiếng Tây Ban Nha, từ "colegio" có nghĩa là "trường trung học", theo lời của George DaPonte, giám đốc bộ phận nhập học quốc tế của Đại học Tampa tại Florida.
Các chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng sự hiểu lầm như vậy là một trong những lý do góp phần làm cho các học sinh có ý định du học thường bỏ qua các trường tại Mỹ mà trong tên có chứa từ "college" để tìm đến các trường "university". Điều đó có thể khiến họ bỏ lỡ mất cơ hội tìm được một trường thực sự phù hợp với nguyện vọng của mình.
Điều quan trọng đầu tiên cần khẳng định ở đây là: cả hai loại trường college và university tại Mỹ đều là cấp bậc sau trung học và đều nhận các học sinh chưa tốt nghiệp cử nhân. Vậy điểm khác nhau giữa chúng là gì?
College là gì?
Thông thường các trường college sẽ là các cơ sở đào tạo có quy mô nhỏ hơn, tập trung vào đào tạo hệ cử nhân đại học, theo lời Johanna Fishbein, người phụ trách tư vấn đại học của trường quốc tế United World College of South East Asia [Trường Liên Cấp Thế Giới Đông Nam Á]. Tuy nhiên đây không phải là quy tắc cứng nhắc bởi vẫn có các ngoại lệ.
Ở Mỹ có một dạng college được gọi là liberal arts [tạm dịch là "giáo dục khai phóng"], tại đó các sinh viên sẽ được học nhiều lĩnh vực học thuật đa dạng khác nhau để phát triển toàn diện rồi sau đó mới chuyên môn hóa vào một ngành nghề cụ thể. Dạng college này không phổ biến ở các quốc gia khác nên có thể khiến các học sinh đang muốn du học tại Mỹ cảm thấy khá mơ hồ và bối rối, theo lời Carly Mankus, trợ lý chủ nhiệm bộ phận hỗ trợ nhập học quốc tế của Đại học Franklin và Marshall, một trường theo phong cách "giáo dục khai phóng" tại bang Pennsylvania. Các chuyên gia tuyển sinh cũng cho biết nhiều du học sinh tương lai thường nhầm lẫn khi cho rằng các trường liberal arts chỉ tập trung vào các lĩnh vực nhân văn. Thực tế là nhiều trường trong số này cũng cung cấp các chương trình đào tạo trong các lĩnh vực khoa học nữa.
Một quan niệm sai lầm thường gặp khác là việc cho rằng các trường có từ "college" trong tên gọi sẽ không tạo nhiều cơ hội cho sinh viên thực hiện hoạt động nghiên cứu, theo Fishbein, chủ tịch Hiệp hội Quốc tế Tham vấn Nhập học Đại học. Tuy nhiên một ví dụ để "phản chứng" cho điều này là 65% các sinh viên của trường Franklin và Marshall đã tham gia nghiên cứu trước khi tốt nghiệp, Mankus nói.
Một dạng trường khác tại Mỹ cũng được gọi bằng từ college là các community college. Có thể nói đây mới chính xác là các trường "cao đẳng" như trong tiếng Việt hay dịch. Các trường cao đẳng cộng đồng này cung cấp chương trình đào tạo hai năm và người học sau khi hoàn thành sẽ được cấp bằng cao đẳng cũng như các chứng chỉ liên quan tới nghề nghiệp. Các trường này cũng khá đa dạng về quy mô tuyển sinh - một số có thể khá lớn dù trên danh nghĩa vẫn là cao đẳng. Các sinh viên có thể bắt đầu học tại các trường cao đẳng cộng đồng rồi sau đó chuyển sang hệ đào tạo bốn năm của các trường đại học university hoặc college để nhận được bằng cử nhân.
University là gì?
Đa số các trường "university" là các cơ sở có quy mô lớn hơn và cung cấp nhiều chương trình đào tạo cho cả bậc đại học và sau đại học. Một số trường university công lập thuộc hàng "cỡ lớn" có thể tuyển tới hàng chục nghìn sinh viên đầu vào mỗi năm. Các trường này cũng thường đầu tư khá mạnh tay cho công tác nghiên cứu.
Tuy nhiên sẽ là sai lầm nếu cho rằng tất cả những trường có từ "university" trong tên gọi đều là trường lớn, theo lời Chelsea Keeney, trợ lý giám đốc của bộ phận phụ trách tuyển sinh quốc tế của Đại học Minnesota - Twin Cities. Trên thực tế một số university có quy mô khá nhỏ, chẳng hạn như Marymount California University chỉ tuyển tổng cộng 985 sinh viên vào mùa thu năm 2016, theo dữ liệu của U.S. News.
Bên cạnh đó, không phải university nào cũng là trường công lập. Trong số các trường university tư nhân có cả những cái tên nằm trong nhóm Ivy League lừng danh, chẳng hạn như Princeton University.
Một yếu tố nữa càng làm rối trí các học sinh ngoài nước Mỹ là việc các university lớn thường được cấu thành bởi các đơn vị nhỏ hơn được gọi là college. Mỗi college này tập trung vào một lĩnh vực học thuật đặc thù riêng, chẳng hạn như kinh doanh, kỹ sư hoặc công tác xã hội...
Vì quy mô vốn có của mình mà các university lớn thường cung cấp các cơ hội nghiên cứu đa dạng phong phú hơn so với các college nhỏ. "Nhưng các sinh viên chưa tốt nghiệp có thể sẽ phải cạnh tranh với những người đã tốt nghiệp để nhận được các cơ hội và những nguồn tài nguyên," Fishbein nói.
Như vậy có thể tổng kết lại về sự khác biệt giữa hai loại trường đại học college và university như sau. College thường có quy mô nhỏ hơn và tập trung cho bậc đào tạo đại học với nhiều lĩnh vực học thuật đa dạng. Trong khi đó university thường là các cơ sở lớn hơn, cung cấp các chương trình cho cả bậc đại học và sau đại học, cũng như thường tập trung cho công tác nghiên cứu nhiều hơn các college.
Tóm lại, cả college lẫn university đều có thể dịch sang tiếng Việt là "đại học", chỉ trừ trường hợp "community college" đúng nghĩa là "cao đẳng cộng đồng" như tại Việt Nam.
Vậy loại trường nào mới là thích hợp?
Mankus thuộc Đại học Franklin and Marshall khuyên rằng các học sinh quốc tế đang tìm kiếm cơ hội du học tại Mỹ nên mở rộng các sự lựa chọn của mình bằng cách nộp đơn vào nhiều loại trường khác nhau. Cô cho biết đa phần các học sinh sẽ hiểu thêm nhiều điều mới mẻ về chính bản thân mình cũng như những lựa chọn của mình trong quá trình ứng tuyển. "Nếu có vài chỗ thực sự thu hút bạn hoặc những chỗ khác có vẻ không hấp dẫn lắm, kể cả khi đó không chính xác là loại trường mà ban đầu bạn nghĩ là mình muốn tới học, thì hãy cứ gom hết cả vào," Mankus nói. "Có hại gì đâu chứ?"