Ốc móng tay là loài nhuyễn thể sống chủ yếu ở những nơi có nhiều cát và bùn. Gọi là ốc móng tay bởi nó có hình trụ, giống như ngón tay, dài khoảng 7-8 cm.
Để bắt được những con móng tay phải dựa vào sự lên xuống của thủy triều. Khi thủy triều lên, chúng sẽ trồi ra khỏi hốc, ngư dân phải rất khéo léo, nếu không nhanh chóng, chúng sẽ lại lặn sâu xuống cát mỗi khi có động.
Đi bắt ốc móng tay đã trở thành một nghề mưu sinh của người dân sống ở biển Thái Bình. Các món ăn từ ốc móng tay được nhiều thực khách ưa thích. Ảnh: vietpicture
Thường loài ốc này có nhiều ở vùng biển Đồng Châu [Thái Bình] hay Cô Tô [Quảng Ninh]. Chúng ăn các sinh vật phù du trên biển nên rất sạch. Loại ốc này được khai thác quanh năm nhưng vào khoảng tháng 5, 6 là thời điểm ốc ngon nhất, có nhiều thịt và chắc.
Người ta có thể chế biến thành nhiều món ngon và có giá trị dinh dưỡng cao như hấp, xào rau răm, me, dứa, tía tô hay rau muống... Để làm món ăn ngon, người nấu phải chọn những con ốc tươi vừa bắt từ biển lên, ngâm vào nước khoảng 15 phút cho sạch cát rồi mới đem chế biến. Nếu muốn sạch nhanh hơn có thể cho vào nước chanh pha loãng.
Ốc móng tay xào me cũng là món bạn nên thử bởi vị chua ngọt, cay cay rất thích hợp với thực khách thích ngồi lai rai. Ảnh: wn.com
Món ăn ngon và cầu kỳ hơn cả có lẽ là gỏi ốc móng tay. Những con ốc tươi được rửa sạch, nhúng qua nước sôi để dễ dàng tách phần vỏ ốc lấy thịt. Thịt ốc được trộn với mù tạt, bơ trong vòng 30 phút cho ngấm.
Sau đó trộn thịt ốc cùng sứa, tỏi, xoài xanh thái sợi, lạc rang, ớt... và không thể thiếu được vị rau răm. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được vị béo của bơ, bùi của lạc, cay nồng đặc trưng của mù tạt và vị ngọt, mát, giòn của móng tay, sứa... tạo nên hương vị rất khó quên.
Nhắc đến mảnh đất Giao Thủy, Nam Định không thể không nhắc đến những món nem đa dạng từ nem nắm đến nem thính, nhưng độc đáo hơn cả thì phải kể đến nem ốc móng tay. Món này được làm từ ba nguyên liệu chính là ốc móng tay, tai lợn và thính gạo.
Có thể đánh bắt quanh năm nhưng ốc không nhiều nên nem ốc móng tay cũng không được bán phổ biến, chỉ khi nhà có khách, dịp lễ Tết người dân Giao Thủy mới chế biến.
Thịt của loài ốc này dai giòn và ngọt nên được nhiều người ưa thích. Để chọn được con ốc ngon nên chú ý màu sắc của chúng, chọn những con có màu vàng, không bị vỡ vỏ hay sứt mẻ. Con ốc móng tay tươi sẽ còn mùi tanh đặc trưng của bùn. Bạn cần chú ý công đoạn làm sạch để tránh tình trạng ốc bị sạn, ăn mất ngon. Để ốc nhả sạch phần đất, cát trong miệng và có thể dễ dàng làm sạch, hãy cho chúng vào nước vo gạo, thêm vào chút ớt đập dập ngâm khoảng 30 phút đến 1 tiếng.
Ốc móng tay có thịt chắc và ngon nhất khi đánh bắt vào đầu mùa mưa [tháng 5, 6 Dương lịch]. Ảnh: Đặng Kim Hoa
Công thức làm món nem này của người dân Giao Thủy cũng không quá phức tạp. Quan trọng là thính được làm từ gạo tám rang chín rồi nghiền. Ngoài ra, cần chú ý hai công đoạn là làm nem và pha nước chấm. Khi làm nem, đầu tiên ốc móng tay rửa sạch, lấy ruột ở phần thân. Cho ốc móng tay vào nồi đun sôi khoảng 15 phút, sau đó nhặt ruột ốc bỏ vỏ, rửa sạch để ráo nước. Phần nước vừa luộc gạn lấy nước trong rồi đun sôi lên lại cho ốc vào chần qua.
Công đoạn tiếp theo là bóp gia vị, cho lần lượt mì chính, nước mắm, tỏi giã nhuyễn trộn đều tay cho ốc ngấm, tiếp theo thêm tai lợn chín thái mỏng vào cùng. Sau khi ốc và tai đã ngấm gia vị thì rắc thính. Tay rắc thính đến đâu thì bóp đều các nguyên liệu đến đó, tới khi thấy thính không bị ướt, ốc móng tay và tai tơi từng miếng thì dừng lại. Cuối cùng cho lá chanh thái chỉ vào trộn là hoàn thành phần nem chuẩn vị Giao Thủy.
Làm nước chấm ăn kèm với nem cần tỏi xay nhuyễn, mì chính, nước mắm, thêm một chút nước lọc và ớt thái nhỏ. Loại nước mắm thường được sử dụng đi kèm với các món ăn ở Giao Thủy là nước mắm Sa Châu được làm công phu từ cá nục, cá cuỗm, tép moi tươi nguyên, không ướp lạnh. Nghề làm nước mắm ở Sa Châu, Giao Thủy đã có từ hàng trăm năm. Nước mắm càng ngon thì càng quyết định hương vị món nem.
Nem ốc móng tay ăn kèm lá sung, chấm mắm tỏi ớt. Ảnh: Đặng Kim Hoa
Nem móng tay thấm gia vị, ăn giòn ngọt vừa miệng, thơm mùi thính, bùi của lá sung. Khi ăn lấy lá sung cuốn nem móng tay, chấm nước mắm, đảm bảo ăn không muốn dừng lại.
Nếu có dịp về Giao Thủy, ngoài thưởng thức các loại nem, du khách có thể tắm biển Quất Lâm, tham quan bảo tàng Đồng Quê, vườn quốc gia Xuân Thủy, cánh đồng muối Bạch Long...