Phương pháp dưới đây đảm bảo giết chết vi khuẩn uốn ván là
|
Uốn ván là một bệnh cấp tính nặng, có khả năng gây tử vong do độc tố của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) gây ra, đặc trưng bởi các cơn co giật trên nền tăng trương lực cơ. Ở các nước đang phát triển, có khoảng 1 triệu trường hợp uốn ván với 300.000 đến 500.000 ca tử vong mỗi năm. Uốn ván là một bệnh thần kinh nguy hiểm gây ra bởi độc tố của vi khuẩn uốn ván có tên là Clostridium tetani. Uốn ván có thể xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới, nhưng thường xuyên nhất là ở những vùng đông dân cư, khí hậu nóng, có đất giàu chất hữu cơ. Mầm bệnh chủ yếu được tìm thấy trong đất và đường ruột của động vật và người. Các bào tử vi khuẩn được tìm thấy trong đất và quá trình truyền nhiễm trong đất, có thể kéo dài đến hơn 40 năm. Con đường lây truyền chính là qua các vết thương bị mầm bệnh xâm nhập. Vết thương nhiễm khuẩn có thể lớn hoặc nhỏ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số trường hợp mắc uốn ván từ các vết thương nhỏ ngày càng nhiều hơn, có thể do tâm lý chủ quan nên các vết thương nhỏ này đã không được sát trùng và xử trí đúng cách.  Bệnh uốn ván do trực khuẩn uốn ván gây ra, tỷ lệ tử vong xấp xỉ 30% Uốn ván có thể xuất hiện sau phẫu thuật, nạo phá thai, bỏng, vết thương xuyên sâu, vết thương dập, viêm tai giữa, nhiễm trùng răng miệng, động vật cắn, đốt. Uốn ván không lây nhiễm trực tiếp từ người sang người. Đây là bệnh duy nhất phòng tránh được bằng vắc xin mà chỉ bị nhiễm trùng chứ không lây nhiễm. Khi các bào tử xâm nhập vào vết thương hở trên cơ thể kết hợp môi trường yếm khí, vi khuẩn sẽ sinh sôi và tạo ra độc tố xâm nhập vào máu. Độc tố này được gọi là Tetanus exotoxin. Đây là một trong những chất độc vi khuẩn mạnh nhất mà con người biết đến. Độc tố uốn ván đi từ vết thương có trực khuẩn uốn ván qua máu hoặc bạch huyết vào các trục của dây thần kinh ngoại vi, rồi bám vào các trung tâm thần kinh. Sau khoảng từ 3 đến 21 ngày, độc tố bắt đầu ngắt mạch tín hiệu thần kinh và chặn đứng sự thư giãn của cơ bắp dẫn đến việc cơ bắp liên tục co thắt, đặc biệt là cơ hàm bị khóa cứng. Bệnh nhân bị co thắt cơ hàm và mặt, sau đó lan sang cánh tay, chân và lưng và chặn khả năng thở… Khi độc tố uốn ván đã lan rộng, tỷ lệ tử vong xấp xỉ 30%, ngay cả khi được điều trị ở các cơ sở y tế hiện đại. Thời kỳ ủ bệnh: Tính từ khi có vết thương đến khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên của bệnh uốn ván, thường là biểu hiện cứng hàm. Thời kỳ ủ bệnh có thể từ 2 ngày đến 2 tháng, hầu hết các trường hợp xảy ra trong vòng 8 ngày. Thời kỳ ủ bệnh càng ngắn (< 7 ngày) thì bệnh càng nặng. Thời kỳ khởi phát: Tính từ lúc cứng hàm đến khi có cơn co giật đầu tiên hoặc cơn co thắt hầu họng – thanh quản đầu tiên, thường từ 1-7 ngày. Thời gian khởi phát càng ngắn (< 48 giờ) bệnh càng nặng. Triệu chứng khởi đầu là cứng hàm: lúc đầu mỏi hàm, nói khó, nuốt vướng, khó nhai, khó há miệng tăng dần và liên tục. Khi dùng đè lưỡi ấn hàm xuống thì hàm càng cắn chặt hơn (dấu hiệu trismus). Dấu hiệu này gặp ở tất cả các người bệnh. Ngoài ra người bệnh còn bị co cứng các cơ khác:
Thời kỳ toàn phát: Từ khi có cơn co giật toàn thân hay cơn co thắt hầu họng/thanh quản đầu tiên đến khi bắt đầu thời kỳ lui bệnh, thường kéo dài từ 1 đến 3 tuần. Với các biểu hiện:
Rối loạn thần kinh thực vật gặp trong trường hợp nặng với các biểu hiện: da xanh tái, vã mồ hôi, tăng tiết đờm dãi, sốt cao 39 – 40oC hoặc hơn, tăng hoặc hạ huyết áp, huyết áp dao động không ổn định, loạn nhịp tim có thể ngừng tim. Thời kỳ lui bệnh: Thời kỳ lui bệnh bắt đầu khi các cơn co giật toàn thân hay co thắt hầu họng/thanh quản bắt đầu thưa dần, tình trạng co cứng toàn thân còn kéo dài nhưng mức độ giảm dần; miệng từ từ há rộng; phản xạ nuốt dần trở lại. Thời kỳ này kéo dài vài tuần đến hàng tháng tuỳ theo mức độ nặng của bệnh. Uốn ván ở trẻ sơ sinh, thường khởi phát trong 2 tuần đầu sau khi sinh với các dấu hiệu: trẻ bỏ bú, cứng cơ và các cơn co cứng; thường là uốn ván toàn thân và dễ dẫn đến tử vong nếu không điều trị. Chẩn đoán uốn ván thường là dễ thấy và chủ yếu dựa trên các biểu hiện lâm sàng bao gồm:
Xem thêm clip: Nguy cơ mắc các bệnh: Bạch hầu – Uốn ván – Ho gà ở người lớn hiện tại như thế nào? Người bị bệnh uốn ván cần được điều trị tại khoa hồi sức tích cực. Phần lớn bệnh nhân vì chủ quan nghĩ rằng vết thương không nguy hiểm hoặc sơ cứu sai cách dẫn đến tình trạng nhập viện khi bệnh đã tiến triển nặng. Điều trị uốn ván thông thường được xử trí theo phác đồ sau:
Người bị bệnh uốn ván có thể dẫn đến những biến chứng cực nghiêm trọng như co thắt hầu họng – thanh quản gây ngạt, ngừng thở, sặc, trào ngược dịch dạ dày vào phổi. Ứ đọng đờm dãi do tăng tiết, không nuốt được và phản xạ ho khạc yếu. Suy hô hấp do cơn giật kéo dài. Xuất hiện nhiễm trùng như viêm phế quản, viêm phổi, nhiễm khuẩn vết mở khí quản, viêm nơi tiêm truyền tĩnh mạch, nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm khuẩn huyết, viêm xoang,… Rối loạn thăng bằng nước và điện giải, suy thận, lúc này tiên lượng người bệnh rất nặng, nguy cơ tử vong cao. Kèm theo các biến chứng khác như suy dinh dưỡng, cứng khớp, loét vùng tỳ đè, suy giảm tri giác do thiếu oxy kéo dài, đứt lưỡi do cắn phải gãy răng. Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC khuyến cáo: “Miễn dịch sau khi mắc bệnh uốn ván không bền vững nên phải tiêm vắc xin uốn ván. Việc tiêm phòng (chích ngừa) vắc xin uốn ván được khuyến cáo cho tất cả trẻ sơ sinh, trẻ em, trẻ vị thành niên và người lớn/người lớn tuổi. Liệu trình cơ bản gồm 3 – 4 mũi phụ thuộc vào khuyến cáo của từng quốc gia và sau đó tiêm nhắc lại mỗi 10 năm.” Ở trẻ em, vắc xin uốn ván được sử dụng dưới dạng vắc xin phối hợp giúp phòng ngừa thêm các bệnh lý khác có trong vắc xin nhằm giảm số mũi tiêm và giảm đau cho trẻ. Điều quan trọng là trẻ cần được tiêm đầy đủ liệu trình vắc xin uốn ván đúng thời gian để duy trì tình trạng miễn dịch chống lại bệnh.
Sau khoảng thời gian từ 05 – 10 năm nên tiêm nhắc lại để bảo vệ cơ thể bởi vắc xin uốn ván không tạo ra miễn dịch bền vững suốt đời. “Người lớn chưa bao giờ tiêm vắc xin uốn ván thì nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn. Người lớn bị các vết thương có nguy cơ cao bị uốn ván cũng nên được tiêm vắc xin uốn ván mũi nhắc lại nếu như họ chưa được tiêm nhắc lại trong vòng 5 năm trước đó”, BS.CKI Bạch Thị Chính cho biết thêm.
Xem thêm: Phòng ngừa uốn ván là cách toàn diện và tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người thương. Trung tâm tiêm chủng cho trẻ em và người lớn VNVC hiện đang cung cấp Chương trình tiêm chủng trọn gói với nhiều loại vắc xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau như Gói vắc xin cho trẻ em, Gói vắc xin cho trẻ tiền học đường, Gói vắc xin cho tuổi vị thành niên, Gói vắc xin cho người trưởng thành, Gói vắc xin cho phụ nữ chuẩn bị mang thai. Bạn có thể tham khảo bảng giá tại đây. Để được tư vấn và đặt lịch tiêm vắc xin phòng các bệnh do vi khuẩn uốn ván, có thể dễ dàng đăng ký tại đây hoặc gọi vào hotline 028.7300.6595, nhắn tin cho Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc liên hệ trực tiếp hệ thống các trung tâm tiêm chủng VNVC trên cả nước. |
