Sáng kiến kinh nghiệm giúp trẻ 4 5 tuổi bảo vệ môi trường

1. PHẦNTHỨNHẤT:PHẦNMỞĐẦU 1.Lýdochọnđềtài: Môitrường[MT]baogồmcácyếutốtựnhiênvàvậtchấtnhântạocóquan hệ mậtthiếtvớinhau,baoquanhconngười,có ảnhhưởngđếnđờisống,sản xuất,sựtồntại,pháttriểncủaconngườivàthiênnhiên[Điều1–LuậtBVMT củaViệtNam1993].Môitrườngcótầmquantrọngđặcbiệtđốivớiđờisống conngườivàsự pháttriểnkinhtế,vănhóa,xãhộicủađấtnước,củanhân loại… Bảovệ môitrường[BVMT]lànhữnghoạtđộnggiữ chomôitrườngtrong lành,sạchđẹp,đảmbảocânbằngsinhthái,ngănchặn,khắcphụccáchậuquả xấudoconngườivàthiênnhiêngâyrachomôitrường;khaithácvàsửdụnghợp lýcáctàinguyênthiênnhiên. Giáodụcbảovệmôitrường[GDBVMT]làquátrìnhgiáodụccómụcđích nhằm làm cho con người và cộng đồng quan tâm đến các vấn đề của môi trường;cósự hiểubiếtvề môitrường;cótháiđộ,kỹ năngvàhànhvitốttrong việcBVMT. Chúngtađềunhậnthấymôitrườnghiệnnayđangbị ônhiễmnặngnề làm chokhíhậutoàncầubị biến đổi;tầnsuấtthiêntaigiatăng,khólường; tài nguyênsuythoáivàcạnkiệtdần…ảnhhưởnglớnđếnchấtlượngcuộcsống củamỗichúngta.Mộttrongnhữngnguyênnhânchủ yếulàdosự thiếuhiểu biết,chưacóthứcBVMTcủaconngười.Vấnđề cấpthiếtđặtralàcầnphải kêugọicáccấp,cácngành,cáctổchứcđoànthểvàmọicánhâncùngchungtay đểBVMT,coiđó“làvấnđề sốngcòncủađấtnước,nhânloạivàlàmộttrong nhữngyếutố quyếtđịnhsự pháttriểnbềnvững,cóliênquanchặtchẽ tớisự pháttriểnkinhtếxãhội…”. 1
2. Trongnghịquyếtsố41/NQ/TWcủaBộChínhTrịrangày15/11/2004đãchỉ rõcầnphảiBVMTvớihivọngmọingười,mọinhàsẽ đượcsốngtrongmột mooutrườngtrongsạch,lànhmạnhvàhạnhphúchơn. ThựchiệnQĐsố1363/QĐ­TTgngày17/10/2001củaBGD&ĐTphêduyệtđề án“ĐưacácnộidungBVMTvàohệ thốnggiáodụcquốcdân”,trongđónhấn mạnh“NộidungGDBVMTphảiđảmbảođượctínhgiáodụctoàndiện”;đối vớigiáodụcmầmnon:“Cungcấpchotrẻ nhữnghiểubiếtban đầuvề môi trườngsốngcủabảnthânnóiriêngvàcủaconngườinóichung,biếtcáchsống tíchcựcvớimôitrường,nhằmđảmbảosựpháttriểnlànhmạnhvềcơthểvàtrí tuệ”;bậchọcmầmnon–nơichămsóc,nuôidưỡng,giáodụcconngườitừ nhữngbướckhởiđầucủacuộcđời,chínhvìlẽ đógiáodụcchotrẻ cóýthức BVMTlàđiềuthiếtyếunhất. Chỉ thị số 02/2005/CT­BGD&ĐTngày31/1/2005về tăngcườngcôngtác GDBVMTđãnhấnmạnh:“BVMTlàmộtvấnđề sốngcòncủađấtnước,của nhânloại.BVMTnóichungvàGDBVMTnóiriêngđãđượcĐảng,Nhànước quantâm…”.Trongđóđãđề ranhiệmvụ chocáccơ sở GDMNthamgiavào côngtácGDBVMT;giúptrẻhiểubiếtvềmôitrường;cóhànhvi,tháiđộứngxử phùhợpvớimôitrườngđểgìngiữ,bảovệmôitrường;biếtsốnghòanhậpvới môitrườngnhằmđảmbảopháttriểnlànhmạnh.TrẻbiếtđượcMTXQtrẻbao gồmnhữnggì,biếtphânbiệtđượcnhữngviệclàmtốt–xấu,nhữnghànhvi đúng–saiđốivớimôitrườngvàbiếtcầnphảilàmnhữnggìđể BVMT.Bên cạnhđócũnggiáodụctrẻ cáchchămsóc,giữ gìnsứckhỏecủabảnthân;biết chămsócbảovệ câycối,convậtnơimình ở;biếtvề mộtsố ngànhnghề,văn hóaphongtụctậpquánđịaphương,từ đódầnhìnhthành ở trẻ niềmtự hào,ý thứcbảotồn,pháthuyvănhóadântộc. ViệcgiáodụcchotrẻcóýthứcBVMTluônluônlàmộthoạtđộngmangtính giáodụccao,đòihỏigiáoviênphảinhạybén,linhhoạt,khônggâyquátảicho 2
3. trẻ,biếttậndụngnguồnnguyênvậtliệuphế thảisẵncóđể làmđồ dùngđồ chơichotrẻđượcthựchành,khámphá,trảinghiệm…mộtcáchcóhiệuquả. Từ nămhọc2005­2006nộidungGDBVMTđãđượcđưavàochươngtrình CSGDtrẻ vàtrở thànhchuyênđề trọngtâmcủacáctrườngmầmnontrêncả nước.Thựchiệnchỉ thị chungcủangànhhọc,dựavàotìnhhìnhthựctế của trường,củalớp[tỉlệtrẻcónhữnghànhvi,tháiđộ thamgiabảovệmôitrường cònrấtítvàkhôngthườngxuyên…VD:Khitrẻănbimbim,uốngsữa…trẻsẵn sàng“tiệntay”némxuốngsântrườnghoặcmộtnơinàođómàkhôngvứtvào thùngrác…]tôiđãmạnhdạnchọnđềtàinghiêncứucủamìnhlà: “Mộtsốbiện phápgiáodụcbảovệmôitrườngchotrẻ4­5tuổiởtrườngmầmnon”. 2.Mụcđíchcủađềtài: Quađềtàigiúpgiáoviênhiểuhơnvềbảnchấtvàcácvấnđề liênquanđến môitrường;nhậnthứcđượcýnghĩa,tầmquantrọngcủacácvấnđềmôitrường nóichung,việccầnthiếtphảigiáodụcBVMTchotrẻmầmnonnóiriêng;từđó giáoviênnắmđượccáckiếnthức,nộidungvàtìmracácgiảiphápnhằmnâng caochấtlượngGDBVMTchotrẻdựatrêntìnhhìnhthựctếcủatrường,lớp,địa phương. PHẦNTHỨHAI:NỘIDUNGNGHIÊNCỨU 1.Cơsởlýluận: Từthế kỷXIXmộtsốnướcđãđưaranhữngđạoluậtvề môitrườngnhư: LuậtcấmgâyônhiễmnướcsôngởAnhnăm1876;LuậtvềkhóithanởMỹnăm 1896… Năm1972trongtuyênbốcủaHộinghịLiênHiệpQuốcvề “Môitrườngvà conngười”đãnêu“việcgiáodụcmôitrườngchothế hệ trẻ cũngnhư người lớn,làmsaođểhọcóđượcđạođức,tráchnhiệmtrongviệcbảovệvàcảithiện môitrường”. 3
4. Trongchỉthịsố36/CT/TWngày25/6/1998củaBộChínhTrị về việc“Tăng cườngcôngtácBVMTtrongthờikỳCNH­HĐHđấtnước”đãđưaranhữnggiải phápcơbảnđểthựchiệnnhiệmvụBVMTnhư:“thườngxuyêngiáodục,tuyên truyền,xâydựngthóiquen,nếpsốngvàphongtràoquầnchúngBVMT”. CùngvớiLuậtgiáodụcthìBộ GD&ĐTđãcóQĐsố 3288/QĐ­BGD&ĐT ngày2/10/1998phêduyệtvàbanhànhcácvănbảnvềchínhsáchvàchiếnlược giáodụcmôitrườngtrongnhàtrường,đóchínhlàcơ sởpháplýquantrọngcho việctổchứctriểnkhaicáchoạtđộnggiáodụcmôitrườngtrongcáccơsở giáo dục. Thủtướngchínhphủcũngđãraquyếtđịnhsố1336/QĐ­TTgngày17/10/2001 phêduyệtđề án“ĐưanộidungGDBVMTvàohệ thốnggiáodụcquốcdân”; Quyếtđịnhsố256/QĐ­TTgngày02/12/2003vềchiếnlượcBVMTquốcgiađến năm2010vàđịnhhướngđếnnăm2020. Trongkỳ họpthứ 8,QuốchộikhóaXInướcCHXHCNViệtNamngày 29/11/2005đãbanhànhLuậtBVMTvàluậtcóhiệulựckểtừngày1/7/2006. 1.1.Đặcđiểmtâmlýtrẻ mầmnon: Trẻ lứatuổimầmnonrấtthíchhoạt động,khámphá;thíchtiếpxúcvớithiênnhiên;dễhìnhthànhnềnếp,thóiquen, tháiđộ ứngxử đúngđắn,cóvănhóa…đólànhữngyếutố thuậnlợichoviệc GDBVMT. 1.2.Kỹnăngcủatrẻmầmnon: Trẻcókhảnăngtiếpnhậnkiếnthức,hìnhthànhnhữngkỹnăngbanđầuđơn giản.Trẻcóđượcnhữngkỹnăngnhư:Quansát,phântích,sosánh,phânloạicác sự vậthiệntượng;nhậnbiếtđượccácmốiquanhệ giữaconngười–thiên nhiên,độngvật–thựcvậtvàđiềukiệnsốngcủachúng;thíchtìmhiểu,khám phánhữngđiềumớilạxungquanh… Họctậpcủatrẻmầmnoncònở dạngđơngiản;nhữngtrithứctrẻ lĩnhhội đượclànhữngtrithứctiềnkhoahọcđượclượmlặttrongđờisốnghàngngày,ở 4
5. mọilúcmộtcáchtự nhiên,trẻ họcthôngquahoạtđộng,chiasẻ vớibạnbè, ngườilớn… Laođộngcủatrẻ là ở dạngsơ đẳng:đólàlaođộngtự phụcvụ,chămsóc thiênnhiên,vệsinhmôitrường…đâylàphươngtiệnquantrọnggiúphìnhthành ýthứcbảovệthiênnhiên,bảovệmôitrườngchotrẻ… 1.3.Vaitròcủagiáodụcbảovệmôitrườngtrongtrườngmầmnon: CácchuyêngiagiáodụcđãkhẳngđịnhGDBVMTlàrấtcầnthiếtvàcấp bách,phảibắtđầungaytừbậchọcmầmnon,nócóýnghĩatolớngópphầnđặt nền móng ban đầu cho việc hình thành nhân cách con người. Tuy nhiên GDBVMTtrongtrườngmầmnonkhôngphảilàmộtmônhọcriêngbiệtmàchỉ cóthể lồngghép,tíchhợpvàocácmônhọctrongchươngtrìnhgiáodụcmầm nonvàtrongcáchoạtđộnghàngngàycủatrẻ.MụctiêucủaBVMTchínhlàvận dụngnhữngkiếnthức,kỹnăngvềmôitrườngvàoviệcbảovệmôitrường. Môitrường ở trườngmầmnoncũnglàtoànbộ môitrườngtự nhiên,môi trườngxãhộivàmôitrườngnhântạo,đólàmôitrườngtrongphònglớphọcvà môitrườngngoàiphònglớphọc­nơitrẻ vuichơi,họctậpvàsinhhoạthàng ngày.Môitrườngtự nhiên ở trườngmầmnonlàcácyếutố thiênnhiênbao quanhnhư:đất,nước,cát,sỏi,đá,nhiệtđộ,khôngkhí,ánhsáng,nắng,mưa,gió, bão,cây,hoa,quả,convật,vườntrường…Môitrườngnhântạobaogồmtấtcả nhữnggìconngườitạonên,làmthànhtiệnnghitrongcuộcsốngnhư:phòng nhóm,lớphọc,cácphòngchứcnăng,bếpăn,gócchơi,sânchơi,trangthiếtbị, bànghế,đồ dùngđồ chơi,tranh ảnh…phụcvụ trẻ họctập,sinhhoạtvàvui chơi… Giáoviêncầnphảitạođiềukiệnthuậnlợichotrẻ thamgiavàocáchoạt độngquansát,tìmhiểu,khámphámôitrường,phảiluônđáp ứngnhucầuham thíchtòmò,tìmtòi,khámphácủatrẻ,từđógiúptrẻhiểubiếtvềmôitrườngvà mongmuốnđượcthamgiabảovệmôitrường. 5
6. 2.Thựctrạng: GDBVMTchotrẻmầmnonđượcbắtđầubằngviệcchotrẻlàmquencuộc sốngcủacácđộngvật,thựcvậtgầngũi,quenthuộcxungquanhtrẻ;mốiquan hệ củachúngvớiMTsốngvàsự phụ thuộccủachúngvàoMT.Khichămsóc cácconvậtvàcâycốitrẻ nhậnrađượcsự khácnhautrongtừnggiaiđoạnphát triển,hiểuđượcrằnglaođộngcủaconngườisẽ gópphầntạonênMTsống bềnvữngxungquanh. Trẻcònđượclàmquenvớicácloạivisinhvậtvớiýnghĩalàcơthểsống,sự đadạng về nhómsinhvậtcónguồngốckhácnhaucùngtồntạitrongmôi trường;đượclàmquenvớinhữngcơsởbanđầuvềsinhtháihọc,củngcốhiểu biếtcủatrẻvềkhảnăngtựđánhgiásứckhỏe,nhữngthóiquenđơngiảntrong cuộcsốngcủamỗiconngười;đượclàmquenvớiviệcsử dụngcáctàinguyên thiênnhiêntronghoạtđộngcủaconngườinhằmhìnhthànhtháiđộgìngiữ,tiết kiệmtàinguyênthiênnhiên. NộidungGDBVMTtrongtrườngmầmnonđượcthựchiệnthôngquaquá trìnhkhaithácnộidungcácchủ điểmgiáodục,lồngghépquacáchoạtđộng hàngngàycủatrẻởtrường. 2.1.Thuậnlợi: ­Làmộtgiáoviêncótrìnhđộ Đạihọc,đượcđàotạochínhqui,cótâmhuyết vớinghề;luônyêunghề,mếntrẻ;cókỹ năngtạohình,khiếuthẩmmĩ,sáng tạo…luônbiếttậndụngnhữngnguồnnguyênvậtliệuphế thảitạorađược nhiềuđồdùngđồchơiphụcvụtrẻmộtcáchhiệuquả. ­Bảnthânlàgiáoviêntrựctiếpgiảngdạy,cónhiềuthờigiantiếpxúcvớitrẻ. ­Trẻngoanngoãn,đihọcchuyêncầnđạt95%. ­Trườnglớpđượcxâydựngrộngrãi,thoángmát,lớpđượcđầutư cáctrang thiết bịkỹthuậthiệnđạinhư:ĐànOrgan;tiviđanăng;nhiềugiágóc,đồchơiđẹp… 6
7. ­Nhàtrườnglàmtốtcôngtácxãhộihóagiáodục,đượccáccấp,cácngành, lãnhđạođịaphương,phụ huynhtintưởng,quantâmtạođiềukiệngiúpđỡ về nhiềumặt. ­BGHnhàtrườngluônquantâm,chỉđạosátsao,tạođiềukiệnchoGVhọchỏi; độingũCBGVnhàtrườngnhiệttình,tíchcựchỗ trợ,chiasẻ kinhnghiệmcho nhauquacácbuổisinhhoạtchuyênmôn. ­ Bảnthântiếpthuđầyđủ chuyênđề về MôitrườngvàGDBVMTchotrẻ, nhiềunămliềntậpluyệnchotrẻ thamgiacáchộithivề BVMTnhư:“Bévới BVMT”;“BévớiATGTvàBVMT”;“BévớitạohìnhvàBVMT”…. 2.2.Khókhăn: ­CSVCcònthiếunhiều;cảnhquanmôitrường,khuônviênxanh­sạch­đẹp chưahoànchỉnh,câyxanhđãcónhưngcònhạnchếvềchủngloại;cóhố xửlý rácthảinhưngchưahợplý... ­ Trẻ mầmnonnhanhnhớ mauquên,trẻ chưatự ýthứcđượcviệccầnphải BVMTvàvệsinhmôitrườngxungquanh… ­CácnộidungGDBVMTchotrẻ cònchungchung,mangtínhhìnhthức,chủ yếulàqualờinói. ­NhậnthứccủamộtsốphụhuynhvềGDBVMTchotrẻcònchưađầyđủ nên côngtácphốikếthợpvớigiađìnhcònnhiềuhạnchế,chưatạođượcsự đồng nhất... ­Trìnhđộnhậnthức,kỹnăngsưphạmcủagiáoviênkhôngđồngđều,chưatạo đượcsựthốngnhấttrongviệcGDBVMTchotrẻ,trongquátrìnhsoạngiảngcòn chưachúýđếnviệclồngghépnộidungGDBVMT… ­Trẻtronglớpquáđông[36cháu]ảnhhưởngđếnviệctổchứccáchoạtđộng GD. ­TrẻchưabiếtcáchgiữgìncẩnthậnvàsửdụngcóhiệuquảcácĐDĐCđược làmtừnguyênvậtliệuthiênnhiên,nguyênvậtliệuphếthải… 7
8. ­Việclựachọnnguồnnguyênvậtliệu,nơicấtgiữvàbảoquảnĐDĐCtựtạo đểđảmbảosảnphẩmcóđộbềncao,sửdụnglâungàycònhạnchế. Vàođầunămhọctôiđãtiếnhànhkhảosáttrẻ theo5nộidung.Kếtquảthu đượctheobảngsau: BẢNGKHẢOSÁTĐÁNHGIÁTRẺ T Trẻđạt Nộidungkhảosát Tốt Khá Trungbình Chưađạt T [Tổngsốtrẻđược Số TL% Số TL% Số TL% Số TL% khảosát:36cháu] trẻ trẻ trẻ trẻ 1 Trẻ có những hiểu biết banđầuvềMTsốngcủa 4 11% 7 19,4 10 27,8 15 41,8 conngười. % % 2 Trẻ có thói quen sống gọn gàng, ngăn nắp, vệ 5 13,8 8 22,2 8 22,2 15 41,8 sinhcánhân,vệ sinhmôi % % % % trườngsáchsẽ. 3 Trẻtíchcựcthamgiavào các hoạt động bảo vệ 7 19,4 8 22,2 10 27,8 11 30,6 môitrường,lớp. % % % % 4 Trẻ biếtchiasẻ,hợptác với bạn bè và những 4 11% 7 19,4 9 25% 16 44,6 người xung quanh về % % công tác bảo vệ môi trường 5 Trẻ cóphản ứngvớicác hành vi của con người 6 16,7 9 25% 9 25% 12 33,3 làm bẩn môi trường và % pháhoạimôitrường. TừthựctrạngchấtlượngcôngtácGDBVMTchotrẻ ởlớpmìnhphụ trách như vậytôiđãtìmtòi,nghiêncứuvàđưaramộtsố giảiphápnhằmnângcao chấtlượnggiáodụcbảovệmôitrườngchotrẻ. 3.Cácbiệnphápthựchiện: 8
9. Trướcthựctrạngônhiễmmôitrườngngàycàngcao,dosự giatăngdânsố quánhanh,nhândâncònnghèokhổvàlạchậu[ởcácnướcđangpháttriển],quá trìnhđôthịhóa,khíthảicủacáccôngtrường,nhàmáythảirasông,hồ làmcho nướcbịônhiễmvàlượngrácthảitrongsinhhoạtkhôngđượcphânloạivàxửlý đúngcách,đúngnơiquyđịnhdẫnđếnlàmmấtvệ sinhvàgâyraônhiễmmôi trường.Chínhvìvậyđể bảovệ môitrườngconngườiphảithựchiệnnhiều hìnhthứcvàbiệnphápkhácnhau,trongđócácbiệnphápgiáodụcbảovệ môi trườngchotrẻđượcxemlàrấtcóhiệuquả,nhấtlàgiáodụcbảovệmôitrường ởlứatuổimầmnonvìởlứatuổinàydễhìnhthànhnhữngnềnếp,thóiquentốt vàđúngđắntạocơsởchoviệchìnhthànhnhâncáchtốtđẹpcủatrẻvềsaunày. Việcgiáodụcbảovệ môitrườngtrongtrườngchúngtôiđượcxácđịnhlà mộttrongcácnhiệmvụquantrọng,đượctiếnhànhthườngxuyên,liêntụcmột cáchcóhệthống,linhhoạtthôngquahoạtđộnghằngngàynhằmcủngcốvàhệ thốnghóacáckinhnghiệmmàtrẻ đãtíchlũyđượctrongquátrìnhtrẻ quansát, họctập,vuichơi,laođộng,chămsócvàbảovệsứckhỏe,… 3.1.Tíchhợp,lồngghépnộidunggiáodụcBVMTtrongcácchủđề: Giáodụcbảovệ môitrườngkhôngphảilàmộtmônhọcmànólàmộtnội dungđượctíchhợpvàotấtcảcáchoạtđộngtrongngàycủatrẻtheocácchủđề. VìvậygiáoviêncầnphảilựachọnnộidungGDBVMTchotrẻsaochophùhợp vớinộidungcủatừngchủđề mộtcáchlinhhoạt,sángtạo,cóhiệuquả,tạora mốiliênhệ chặtchẽ giữanộidungtíchhợpvớinộidungchínhcủatừnghoạt động. QuátrìnhkhaithácnộidungGDBVMTtrongcácchủ điểmgiáodụcđược tiếnhànhtheo3bước.Cụthể: *Bước1:Phântíchchủđềgiáodục.Quabướcnàygiáoviênsẽlựachọnđược nhứngnộidungGDBVMTsaochophùhợpkhả năngcủatrẻ,tìnhhìnhthựctế nhóm[lớp],địaphương,phùhợpchủđềđangthựchiện. 9
10. *Bước2:XácđịnhnộidungGDBVMTtrongmỗichủđề.Mứcđộ củacácnội dungphụ thuộcvàođặctrưngcủachủ điểm,đặcđiểmhoạtđộngnhậnthức củatrẻ,đảmbảođượctínhhợplý,logictrongquátrìnhkhámphá,cóhệ thống vàvừasứcđốivớitrẻ. Ưutiênlựachọncácnộidunghấpdẫn,thiếtthực,gần gũivớitrẻ… *Bước3:CụthểhóanộidungGDBVMTvàocáchoạtđộngcủatrẻ.Dựavào cácgiaiđoạnpháttriểnnhậnthứccủatrẻđểxâydựngcácnộidunggiáodục. ­GiaiđoạnI:Khảosát.Giaiđoạnnàygiáoviêncầncósựchuẩnbịchuđáovề môitrường,tâmthếchotrẻvàđiềukhiểnhợplýhoạtđộngthìtrẻsẽhứngthú, tíchcực,chủđộngvàtíchlũyđượcnhiềutrithứcliênquanđếnđốitượng. ­GiaiđoạnII:Hìnhthànhkháiniệm.Trithứcdotrẻtựtìmkiếmđượctronggiai đoạnkhảosátthườngkhôngđầyđủ,đôikhithiếuchínhxác,thiếutínhhệthống vàtínhkháiquát.Dovậycầngiúptrẻcóbiểutượng,kháiniệmđúngvềsựvật hiệntượngxuangquanhđểlàmcơsởtạoratháiđộđúngcủatrẻ. ­ GiaiđoạnIII: Ứngdụng.Giaiđoạnnàygiúptrẻ lưugiữ thôngtinlĩnhhội đượcvềđốitượng.VớiýnghĩaGDBVMTthìđâylàcơhộichotrẻthểhiệnthái độđúngvớisựvật,hiệntượng,môitrườngxungquanh. Vídụ1:Chủđề“Trườngmầmnon”nộidungGDBVMTđưavàodạytrẻlà: Nhậnbiếtmôitrườngsạch­bẩnvàsựảnhhưởngđếnsứckhoẻcủaconngười; Nguyênnhângâyônhiễmmôitrường ởtrongtrườnghọc;Cáchphòngtránhkhi môitrườngbị ônhiễm;Cáchgiữ gìnvệ sinhtrườnglớpsạchsẽ;Tiếtkiệm trongtiêudùng,sinhhoạt;SắpxếpĐDĐCgọngàng,giữgìnđồdùng,đồchơi… Vídụ 2:Chủ đề “Thế giớithựcvật”nhữngnộidungGDBVMTtíchhợpcho trẻ:Trẻbiếtđượccâycầnđất,ánhsáng,nước,khôngkhí,…biếtđượccâycần cósự chămsóccủaconngười;biếtcâyđể làmcảnh,chobóngmát,câycótác dụngđiềuhoàvàlàmsạchkhôngkhí,câycòngiữchođấtkhỏixóimònkhimùa mưabảo,làmgiảmônhiễmmôitrường[giảmbụi,tiếng ồn,giảmnhiệtđộ 10
11. ngàyhè…];biếtđượcnhữngnguyhiểmxảyrakhirừngcâybịtànphá:Convật khôngcónơi ở,khôngcóthứcăn,xảyralũlụt,khôngcònnhữngcâythuốc quý…Giáodụctrẻcầnphảibảovệrừngvàcâyxanh… Vídụ3:VớiChủđề“Giaothông”Trẻbiếtđượcnguyênnhâncácphươngtiện giaothônglàmônhiễmMT:Tiếng ồncủađộngcơ,tiếngcòixemáy,ôtô,tàu hoả,máybay;khóicủacácloạiPTGTthảira;cácphươngtiệnchở hàngcồng kềnh,nhiềuPTGTcùnglưuthônggâycảntrở,gâytắcnghẽngiaothông,gâyra tainạn;trẻchơikhôngđúngchỗcũnglàmcảntrởgiaothông…;biếtlàmthếnào đểgiảmbớtônhiễmmôitrườngdogiaothônggâyra[Khuyếnkhíchmọingười đibộvàsửdụngcácPTGTcôngcộng;khôngvứtrácxuốngđường,xuốngsông khiđitrêncácphươngtiệngiaothông…] Vídụ 4:Chủ đề:“Nướcvàcáchiệntượngtự nhiên”cácnộidungtíchhợp BVMT: Nướclànguồntàinguyênquýgiácủaconngười.Hiệnnaynguồnnướcbịô nhiễmdochấtthảinhàmáyrasông,kênhrạchkhôngđượcxửlý,conngườivứt rácbừabãi…Dạytrẻbiếtbảnchấtcủanướclàkhôngmàu,khôngmùi,không vị,nhưngkhibịônhiễmnướcchuyểnthànhmàuvàng,xanhhoặcđen,cómùi, … Cầnxửlýnướcthảicôngnghiệpvànướcthảisinhhoạthợplý.Trẻbiếttiết kiệmnướctrongnhàtrườngvà ở nhà,khôngmở vòinướcchảybừabãi.Biết khóavòinướckhixửdụngxong… Conngườivớicáchiệntượngthiênnhiên:Gió,nắng,mặttrời,hạnhán,bão lũ…Giảithíchchotrẻbiếtlợiíchvàtáchạicủagió,nắng,mưa.Cácbiệnpháp tránhnắng,tránhgió,tránhmưa.Khôngngồilâuchỗ cógiólùa,mặcấmkhicó giórét.Khicógiôngbãophảiđóngcửakín;khiđidướitrờinắngphảiđộimũ, đeokhẩutrang,khôngởngoàitrờilâu,trồngnhiềucâyxanh,bóngmát.Đidưới trờimưaphảicheô,độimũ,nónhoặcmặcáomưa,khôngchơiđùadướitrời 11
12. mưa…để bảovệ sứckhỏe.Khitrờimưatosấmsétkhôngđứngdướigốccây to,khôngcầmnhữngvậtbằngsắt…Chotrẻbiếttrờinắngnónglâungàykhông cómưasẽ dẫnđếnhạnhán.Conngười,convậtthiếunướcsinhhoạt,thiếu nướcđểsảnxuấtvàcâycốithiếunướcsẽbịkhôhéocằncỗi… *GDBVMTthôngquacáchoạtđộnghọc:Trẻđượcthamgianhiềuvàocác hoạtđộngkhácnhau:pháttriểnthểchất,khámphákhoahọc,âmnhạc,làmquen tácphẩmvănhọc,tạohình...mỗihoạtđộngtrênđềucónhữngđặctrưngriêng vàcóưuthếkhácnhaunhư:trẻquansát,đàmthoại,thựchànhtrảinghiệm,thí nghiệm,chơicáctròchơi.....vớitrẻ để trẻ nhậnrađư ợcnhữngviệclàmtốt, khôngtốt,nhữnghànhđộngđúng– hànhđộngkhôngđúngkíchthíchtrẻ suy nghĩ,bộclộtìnhcảm,cótháiđộphùhợpvớimôitrườngtrongvàngoàilớphọc. Chủđiểm:“Trườngmầmnon”:Tôitổchứcchotrẻchơitròchơi“Hành viđúng–hànhvisai”.Côlàmtranhvẽvềviệcgiữgìnbảovệmôitrườngcủa mộtbạnnhỏ như:bévứtrácvàothùng,vứtrácbừabãi,béquétnhà,giẫmlên cỏ,béđucànhcây,béngồilênbàn,bétranhgiànhđồ chơi...Sauđóchiatrẻ làm haiđội,mỗiđộicómộtbứctranhyêucầutrẻphảibậtquacácvòngvàyêucầu độikhoanhtròncáchànhviđúngvàmộtđộikhoanhvàonhữnghànhvisai.Thời giansaumộtbảnnhạcđộinàokhoanhđượcđúngtheoyêucầulàchiếnthắng Ởchủđiểm:“Bảnthân”Mụcđíchlàgiáodụctrẻbiếtíchlợicủaviệcgiữ gìnvệ sinhthânthể,vệ sinhmôitrườngđốivớisứckhoẻ conngười.Trẻ có hànhvivàthóiquentốttrongănuống:mờicô,mờibạn,khôngănquàvặtngoài đường...Nhậnbiếtkýhiệuthôngthường:nhàvệ sinhnam,nữ,thùngđựng rác…vàbiếttránhmộtsốvậtdụng,nơinguyhiểmđốivớibảnthân:dao,kéo,ổ cắmđiện,ao,hồ...Vídụ:TronggiờKPKH“Nămgiácquancủabé”tôichotrẻ tựmìnhkhámpháthựchànhtrảinghiệmvềcácgiácquanvàquađógiáodụctrẻ biếtchămsócgiữ gìnđôimắt[khôngdụitaybẩnlênmắt,rửamặthàngngày bằngnướcvàkhănsạch].Giáodụctrẻbiếtgiúpđỡnhữngbạnbịkhiếmthị,bị 12
13. cận...khôngchotaybẩnvàotai,khôngdùngquengoáytaicủamìnhvàcủabạn, khitắmgộichúýkhôngđểnướcchuivàotai...biếtđộimũ,ôvàđeokhẩutrang khiranắng,thườngxuyênđánhrăngvàkhôngănnhữngthứcănquánóng,quá lạnhphảigiữvệsinhrăngmiệnghàngngày,tiếtkiệmnướckhirửatayvàđánh răng... Chủđiểm:“Giađình”trẻphảithấyđượcsựthayđổicủamôitrườngxung quanhnhàcủatrẻ,nhậnbiếtđượcmôitrườngsạch,môitrườngbẩntronggia đình.Biếtquýtrọnggiữ gìnđồ dùngtronggiađình,cấtđồ dùng,đồ chơiđúng chỗ,bỏ rácđúngnơiquyđịnh,khôngkhạcnhổ bừabãi...cóýthứcvề những điềunênlàmnhư:khoávòinướckhôngsửdụng,tắtđiệnkhirakhỏiphòng.... Vídụ:TrongtiếtKPKH “Đồ dùngsử dụngbằngđiệntronggiađìnhbé” Ngoàiviệcchotrẻ biếttêngọi,chứcnăngcủamộtsố đồ dùngsử dụngbằng điệntronggiađìnhnhư:bóngđiện,quạt,tivi,đài,tủ lạnh,...tôicòngiáodụctrẻ nhữngkỹnăngsử dụngđồ dùngbằngđiệnđúngcáchvừatiếtkiệmlạicóthể bảoquảnđồ dùng,tránhđượcnhữngvấnđề gâycháynổ haynguyhiểmkhác. Bêncạnhđóđưaracáctìnhhuốngnhằmlồngghépnộidung“sử dụngnăng lượngtiếtkiệm,hiệuquả” như khirakhỏiphòngcácconphảilàmgì? [Tắt đèn,tắttivi,quạt...] TrongChủđiểm:“Giaothông”Tôichotrẻxemnhữngvideohìnhảnhcủa cácphươngtiệngiaothônggâyônhiễmmôitrường…để chotrẻ tự nêunhận xét. Chuẩnbịchomỗitrẻ1bứctranhvẽcáchìnhảnh:ngườiđixemáykhôngđội mũbảohiểm,ngồitrênxethòđầuquacửasổ,ngườingồisauđứnglênxeđạp, xemáy,đixekhôngđeokínhkhẩutrang,ngườiđibộđitrênvỉahè,điđúngluật giaothông,trẻemđábóngdướilòngđườnghìnhảnhngườiđixemáyđeokhẩu trang,đeokínhđộimũbảohiểm...Yêucầutrẻđánhdấunhữnghànhđộngđúng [sai]khithamgiagiaothông,tôtranhnhữngphươngtiệngiaothôngbảovệmôi 13
14. trường,lựachọnnhữnglôtôphươngtiệngiaothôngkhônggâyônhiễmmôi trường... Giáodụctrẻđiđườngbiếtbịtkhẩutrang,độimũbảohiểmtránhtainạn,bố mẹ đưađếntrườngphảiđể xeđúngquyđịnh,khôngchoxeđivàosântrường khóibụilàmônhiễmmôitrường... NhưvậyviệclồngghépGDBVMTchotrẻ thôngquacácchủ đề rấtphong phú,đadạngkhichúngtabiếtlồngghéptíchhợpđểgiúptrẻcónhữngkiếnthức hiểubiếtvềchămsócchobảnthân,vềmôitrườngxungquanhgầngũivớibản thân,biếtsử dụngvàgiữ gìnđồ dùngluônsạchsẽ gọngàng,ngănnắp....biết sốngvìmôitrường,bảovệ vàgiữ gìnmôitrường,cótháiđộ đúngvớimôi trườngmộtcáchtíchcựcvàhiệuquả. 3.2.Giáodụcbảovệmôitrườngthôngquacáchoạtđộngkhác. NộidungGDBVMTtrongtrườngmầmnonđượctíchhợptrongcáchoạt độnggiáodụcdướinhiềuhìnhthức:Theođịnhhướngcủagiáoviên,theoýthích củatrẻhoặctrongthờigiandạochơingoàitrời,thamquan... 3.2.1.Giáodụcbảovệmôitrườngthôngquahoạtđộngvuichơi: Hoạtđộngchơimangtínhtíchhợpcaotronggiáodụctrẻ.Hoạtđộngchơi đượctổ chứcđáp ứngnhucầucủatrẻ,đồngthờitíchhợpnộidunggiáodục, trongđócócácnộidungGDBVMT. ­Thôngquacáctròchơiphânvai:trẻđượcđóngvaivàthểhiệncáccôngviệc củangườilàmcôngtácbảovệ môitrườngnhư:Trồngcây,chămsóccây,thu gomrác,xử lýcácchấtthải...Tròchơibácsĩ,ytá[Khámchữabệnhchomọi người,chúýgiữ gìnvệ sinhphòngkhám,xử lýrácthảiytế...];đóngvaicảnh sátgiaothôngđibắtnhữngngườiviphạmlấnchiếmvỉahè,gâymấttrậttự côngcộng,đisaiđường,bánhàngrong...giáodụctrẻluậtlệantoàngiaothông vàbảovệmôitrường.Tròchơigiađình:dọndẹpnhàcửa,lauchùinềnnhàsạch sẽ,ngănnắp;quầnáogấpgọngàng,đimuađồdùnggiađình,giữgìnkhôngrơi 14
15. vỡ,...trướckhiănphảirửatay,rửamặtsạchsẽnhắcnhởmọingườiphảitiết kiệmtrongsinhhoạt...Tròchơinấuăn:tậplàmmónănđơngiản,chúývệsinh dụngcụnhàbếp,tiếtkiệmnước... ­Thôngquacáctròchơihọctập:Trẻtìmhiểucáchiệntượngtrongmôitrường, họccáchphânloại,sosánh,phânloạicáchànhvitốt­xấuđốivớimôitrường, phânbiệtmôitrườngsạch–bẩnvàtìmranguyênnhâncủachúng;chotrẻ giải cáccâuđố,kểlạicáccâuchuyệnvềBVMT... ­Thôngquacáctròchơivậnđộng:TrẻmôtảcáchànhviBVMThoặclàmhại môitrường:độngtáccuốcđất,trồngcây,tướinước,bắtsâu–chặtcây,dẫmlên cỏ.... ­ Thôngquacáctròchơiđóngkịch:Trẻ thể hiệnnộidungcáccâuchuyện BVMT,thểhiệncáchànhvicólợivàhànhvicóhạichomôitrường... ­ Tròchơivớimộtsố phươngtiện,côngnghệ hiệnđại[Máyvitính...]:trẻ nhậnbiếtmôitrườngbẩn–sạch,tìmnguyênnhânvàcáchlàmchomôitrường sạchhơn. 3.2.2.Thôngquatổchứcgiờăn,ngủchotrẻ: Đâylàhoạtđộngnhằmhìnhthànhcácnềnếpthóiquentrongsinhhoạt,tôi thườngxuyênnhắctrẻphảibiếtkêbànngayngắn,biếtlấykhăn,lấyđĩađựng cơmrơivãivàđểkhănướtlaumiệng.Sauđóraxếphàngrửataybằngxàphòng theoquitrình7bước[côbaoquátnhắcnhởtrẻthựchiệnđúngthứtựcácbước]. Trongkhiăncônhắctrẻ ănhếtxuất,khihophảilấytaychemiệng,khôngnói chuyệntrongkhiăn.Ănxongbiếtxếpbát,thìavàonơiquyđịnhmộtcáchgọn gàng,rửatay,laumiệng...[nhắcnhởtrẻtiếtkiệmnước,rửaxongnh ớv ặnkhóa vòinước...] Nhắctrẻgiữgìnvệsinhphòng,nhómsạchsẽ,đivệsinhphảiđúngnơiquy định,biếttựlấygốiđingủ,... 3.2.3.Thôngquahoạtđộngđidạo,thămquan. 15
16. Trẻ đượcquansáttrựctiếpvớimôitrườngtự nhiên,cácđịadanhxung quanhtrường,lớpđểtrẻcảmnhậnvềvẻđẹpcủamôitrườngquanhtrẻvàcóý thứcgiữgìnvàbảovệ.Tôichotrẻđượcđithămquanmôitrườngtronglớphọc của những lớp học khác, khu vực quanh trường, thăm quan nghĩa trang liệt sĩ,...Yêucầutrẻnhậnxétvềvệsinhmôitrườngởtạinơiđóvàtìmracáchkhắc phụcBVMT. 3.2.4.Thôngquahoạtđộnglaođộng. NộidungBVMTđượcthựchiệnthôngquahoạtđộnglaođộngvàđượctriển khai,tíchhợpvàocácchủđề,gồmcácdạnglaođộngnhư: ­Laođộngtựphụcvụ[đạitiểutiệnđúngchỗ,để đồ dùngcánhângọngàng, ngănnắp...]giúptrẻtựkhẳngđịnhđượckhảnăngcủamình,gópphầnthamgia vàolaođộngthựcsự củangườilớnvàcácbạncùngtuổinhằmBVMT ở gia đình,trườnglớpsạchđẹp... ­Laođộngchămsócvậtnuôi,câytrồng. ­Laođộngvệ sinhmôitrường[lauchùiđồ chơi,xếpdọnđồ dùngngănnắp, nhặtrác,thugomláởsântrường... Tôihướngdẫntrẻ làmmộtsố đồ dùng,đồ chơitừ nguyênvậtliệuthiên nhiênvàvậtliệuđãquasửdụng:Lấyláchuốilàmkèn,nhặthoacỏdạitậpgói hoatặngcô,tặngmẹ....Thôngquađótôigiáodụctrẻ ýthứctiếtkiệmvàlao độngsángtạo.Thườngvàocácbuổithứ6cuốituầntôichotrẻlaođộngvệsinh MTXQtrườnglớpnhư:Tổ HoaHồng:Thugomrácxungquanhtrường[nhặt giấyvụn,vỏbimbim,vỏhộpsữa,thugomlábỏ vàothùngrác...];Tổ HoaCúc: Lauđồdùng,đồchơi,cácgiáđểđồchơicủalớp;TổHoaMai:Sắpxếpđồchơi đúngnơiquyđịnh... 3.2.5.Thôngquahoạtđộngnêugương. Hoạtđộngnêugươngcũnglàmộttrongnhữnghoạtđộngđể tôitíchhợp GDBVMT,giúpchotrẻ cóýthứcbảovệ môitrườngmộtcáchhiệuquả nhất. 16
17. Vàonhữngbuổinêugươngcôchotrẻnêukểnhữngviệclàmtốtgiúpcôgiáovà cácbạnnhư:biếtkêbànăn,biếtgấpkhăn,biếtnhặtrácbỏvàothùng,biếtchào hỏi,khimắclỗivớicôhoặcbạnthìbiếtxinlỗi,khicóngườikhácgiúpđỡ hay choquàthìbiếtcảmơn... Tôituyêndương,khíchlệtrẻkịpthờivàchotrẻđượccắmcờ,trongđóchú trọngkhenngợinhữngtrẻ đãcóhànhvibảovệ môitrườngnhư:nhặtlárụng, quétlớp,kêsạpngủ,xếpgối,tiếtkiệmnướckhirửatay,rửachân....Đồngthời chúýpháthiệnvànhăcnhở nhẹ nhàngnhữngtrẻ cóhànhvichưatốtvớimôi trườngnhư:đểđồdùng,đồchơichưagọngàng,vứtrácbừabãi... 3.2.6.Thôngquahoạtđộnglễhội. Hoạtđộnglễhộicómộtvịtrírấtquantrọngtrongviệcgiáodụctrẻbảovệ môitrường.Thôngquaviệctổchứclễhội,hìnhthànhởtrẻcáckỹnăng,tháiđộ, hànhvitíchcựcvềcácđịadanhvàmôitrường,biếtbảovệ,giữgìnmôitrường vàcácđịadanhnơidiễnralễhội. 3.3.ỨngdụngcôngnghệthôngtintrongGDBVMT Tronggiaiđoạnhiệnnay,việcứngdụngvàsửdụngcôngnghệthôngtinvào côngtácgiảngdạylàvôcùngquantrọng,sửdụngcôngnghệthôngtingiúpcho trẻcótưduytrựctiếpđểpháthuytínhtíchcựccủatrẻ,trẻhứngthúbaonhiêu thìkếtquảđạtđượccànglớn.Nếulựachọnđềtàiđểdạytrẻtrênmọitiếthọc màchỉcótranhảnhkhôngthìtrẻrấtdễbịnhàmchán,chấtlượngtrẻchắcchắn sẽ khôngcao.Chínhvìvậymàtôiluôntìmtòihọchỏicáchlàmcáchiệu ứng PowerPointvàsử dụng“Phầnmềmgiáoánđiệntử”để chotrẻ xemcáchình ảnh,đoạnvideoclip,chơitròchơicónộidunggiáodụcbảovệmôitrường.Đây làphươngtiệndạyhọchấpdẫnvớitrẻnhỏ,cókhả năngtruyềntảikiếnthức đốivớitrẻmộtcáchsốngđộng,gầngũi,dễ hiểu.Tôisưutầmthêmtranhảnh, bănghìnhcónộidunggiáodụcbảovệmôitrườngvàotrongcáctiếtdạy.Vídụ: hình ảnhcáctrậnbão,lũlụt,cháyrừng,rácthảiđỗ bừakhôngđúngnơiquy 17
18. định,xemcáccôlaocôngđanglàmviệc,bạnnhặtrácbỏvàosọtrác,cácanhchị thiđuatrồngcây…Nhờcócáctròchơitrênmáyvitínhnhưvậytrẻcủalớptôi hứngthú,saymêkhámphá,tư duypháttriểnmạnh,sự ghinhớ cáchình ảnh đúng­saiđượcdễdàng. 3.4.Tạocáctìnhhuốngcóvầnđềđểtrẻxửlý. Đâylàmộthoạtđộngthựchành,giáoviêncóthể đưaracáctìnhhuốnggiả địnhkhácnhaucóthểxảyratrongthựctiễnhoặctậndụngcáctìnhhuốngthực đangxảyrađể yêucầutrẻ giảiquyết.Trongkhitròchuyệnvớitrẻ tôiđưara nhữngtìnhhuốnggiảđịnhcótínhchấtBVMTnhư: ­Khithấyvòinướcđangchảytrànrangoàicácconsẽlàmgì?Vìsao? ­Khiđiquanhữngnơicónhiềukhói,bụicácconphảilàmgì?Vìsao? ­Nếuconthấybạnănbánhxongkhôngbỏvỏvàothùngrácmàvứtxuốngsân trườngconsẽlàmgì?.... Ngoài ratôi luôn tậndụngnhững tìnhhuốngxảy ra trong lớp học để GDBVMTchotrẻchẳnghạnnhư:TronggiờhọcTạohìnhkhicógiấythủcông vụnrơiralớp;Khiđồdùng,đồchơicóbụibẩn;Trongkhiăncócơmrơivãi…. Bêncạnhđótôicònsử dụngtranh ảnh,câuchuyệncótìnhhuốngđể trẻ tự suynghĩvàgiảiquyết… 3.5.Côngtácphốikếthợpcùngphụhuynh. Tôitraođổitrựctiếpvớiphụhuynhquabuổiđóntrảvềnhữnghànhvitốtvà chưatốtcủatrẻvềBVMT,...nhắcnhởđểphụhuynhcùngphốihợprènnềnếp chotrẻ,tuyêntruyềnchocácbậcphụ huynhkháccùngýthứcđể bảovệ môi trường...Quacácbuổihọpphụhuynhtraođổivềtầmquantrọngcủaviệcgiáo dụcbảovệ môitrường,tuyêntruyềnphụ huynhrènnề nếpchotrẻ ởnhànhư nhắctrẻbiếtchàohỏingườilớn,mờibốmẹăncơm,ăncơmxongbiếtlấytăm, lấynước,biếttựgấpquầnáođể vàotủ củamình,cùngbố mẹ thamgiachăm 18
19. sócbảovệcâycốitronggiađình,giữgìnvệsinhnhàcửasạchsẽ,tíchcựcdiệt ruồi,muỗi... Vậnđộngphụhuynhthamgialaođộngvệsinhtrườnglớp,trồngcâyxanh..., hỗtrợnguyênvậtliệuphếthảilàmđồdùngđồchơichotrẻ... 3.6.Xâydựngcảnhquan,tạomôitrườngchotrẻ hoạtđộngBVMTmột cáchtíchcực,hiệuquả. Việctạocảnhquantronglớphọclàviệclàmvôcùngquantrọng.Cuốituần tôithườngtổchứcchotrẻthiđualaudọn,sắpxếpđồchơigọngàng.Nhờvậy, quamỗilầntổ chứchoạtđộngvuichơitrẻ chơixongthườngthudọnđồ chơi gọngàngvàngănnắpđúngcácgócquiđịnh…trẻ cũnghiểuđượcvệ sinhlớp họcgiúpchokhôngkhílớphọcđượctronglành,đồdùngđồchơisạchsẽkhông cóbụibẩnsẽgiúpchotrẻđượckhoẻmạnh… Đặcbiệttôixâydựnggócthiênnhiênphongphú,nhiềuloạicâygầngũi…để tạochotrẻmộtkhônggianxanh,mỗingàytrẻđềucóthểtựmìnhchămsóccây xanh,nhổcỏ,tướinước,laulá,bắtsâu....từđógiúptrẻthêmyêulaođộng,tạo chotrẻsựgầngũivàthânthiếtvớithếgiớitựnhiên.Ởđâytrẻcóthểtìmhiểu vềsựpháttriểncủacây,từlúcgieohạt,nảymầm,chođếnlúccâypháttriển… Tạocácgócmở chotrẻ đượchoạtđộng,đượcchơinhư:“BévớiBVMT”; “Hànhviđúng–hànhvisai”… Bêncạnhđóđể tạocảnhquansântrườngsạchđẹp,tôithườngxuyêntổ chứcchotrẻnhặtrác,lácâytrongsântrường,làmđồchơitừlácây[Conbướm, chuồnchuồn,trâu,cá…]tronggiờhoạtđộngngoàitrời,dạochơi… 3.7.Tậndụngcácnguyênvậtliệuphếthảilàmđồdùng,đồchơichotrẻ. Tôiđãtìmkiếm,lựachọnnhữngmẫuđồ dung,đ ̀ ồ chơiđơngiảnđượctận dụngtừnguyênvậtliệuphếthảiđểlàmđồdùng,đồchơichotrẻvàhướngdẫn trẻlàmcùngcô.Sưutâmthêmcacmâuđôch ̀ ́ ̃ ̀ ơitrênmanginternet,sachbao,tap ̣ ́ ́ ̣ ̉ ̀ ̀ ơitronglớpchotre.T chi…đêlamphongphu“ngânhang”đôch ́ ́ ̀ ̉ ừđókhôngchỉ 19
20. ̣ ựhưngthuchotrekhiđ taos ́ ́ ̉ ượckhamphacacloainguyênvâtliêuvàt ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ựtayminh ̀ lamnh ̀ ưngmonđôch ̃ ́ ̀ ơiminhthichmàtôichorănglamtôtcôngtacnaythihiêu ̀ ́ ̀ ̀ ́ ́ ̀ ̀ ̣ ̉ ờhocđ quagi ̣ ượcnânglênrấtnhiều.Trẻ cũnghiểuđượcviệclàmcủamình, củacôgiáođãtiếtkiệmđượcnhiềunguyênvậtliệu,gópphầngiảmbớtđi lượngrácthảirấtlớnđangthảiramôitrườngvàcũnglàthamgiabảovệmôi trường. PHẦNTHỨBA:KẾTQUẢĐẠTĐƯỢCVÀĐỀXUẤT,KIẾNNGHỊ 1.Kếtquảđạtđược: 1.1.Vềphíatrẻ: ­100%họcsinhđãbiếtbỏrácđúngnơiquyđịnh. ­95%trẻđạtbéchăm­ngoan­sạch,biết đivệsinhđúngchỗ,biếttiếtkiệm điện,nước,rửataytrướckhiănvàsaukhiđivệsinh… ­Trẻ cótháiđộ gầngũivớimôitrườngtựnhiên,môitrườngxãhội,yêuquý chămsócbảovệcỏcâyhoalátronggiađình,nhàtrườngvàởkhắpmọinơi,yêu quýchămsócbảovệvậtnuôigầngũi,quýtrọngbảovệđồ dùngđồ chơi,biết lauchùiđồdùngđồchơibịbụibẩn.... ­Trẻbiếtyêuquývàbảovệthiênnhiênkhôngbẻcànhngắtlá,biếtchămsóc câycối,biếtlàmmộtsốđồchơiđơngiảntừvậtliệuthiênnhiên. ­Trẻ tíchcực,hàohứngthamgiavàocáchoạtđộngbảovệ môitrườngmột cách,tựnguyện.Trẻmongmuốnđượclàmnhữngcôngviệcphùhợpliênquan đếnbảovệmôitrường. ­TrẻđãbiếtđộngviênbốmẹcùngthamgiaBVMTnhư:nhắcbốmẹkhôngđi xemáy,xeđạpvàosântrườnglàmbụibẩnsântrường,nhắcbốmẹthugomphế liệu,đónggóptranhảnhđểlàmđồdùng,đồchơitrangtrílớp,góctuyêntruyền. BẢNGKHẢOSÁTĐÁNHGIÁTRẺ [Saukhiápdụngcácbiệnpháp] T Nộidungkhảosát Trẻđạt 20

Sáng kiến kinh nghiệm: “Một số Biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường trong trường mầm non” là tổng hợp các biện pháp nhằm mục đích giúp trẻ phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường dựa trên những kiến thức, kỹ năng đã có của trẻ. Sáng kiến kinh nghiệm: “Một số Biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường trong trường mầm non” là tổng hợp các biện pháp nhằm mục đích giúp trẻ phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường dựa trên những kiến thức, kỹ năng đã có của trẻ.

ỦY BAN NHÂN DÂN THỊ XÃ SƠN TÂY

TRƯỜNG MẦM NON KIM SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 4 - 5 TUỔI PHÁT HUY

TÍNH TÍCH CỰC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG TRONG

TRƯỜNG MẦM NON

Tên tác giả: Nguyễn Thị Ngoan

Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Kim Sơn

Chức vụ: Giáo viên

NĂM HỌC: 2020 - 2021

I. ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết phải tiến hành sáng kiến

Trong giai đoạn hiện nay, môi trường đang bị suy thoái, hủy hoại và bị ô nhiểm nghiêm trọng, ảnh hưởng nhiều đến đời sống con người, làm giảm đi chất lượng cuộc sống. Một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng trên chính là do sự thiếu ý thức, thiếu hiểu biết của mỗi một con người trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường. Giáo dục bảo vệ môi trường [BVMT] là một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược toàn cầu không chỉ đối với người lớn mà ngay cả trẻ ở lứa tuổi mầm non.

Việc cho trẻ mầm non tiếp cận với các nội dung giáo dục bảo vệ môi trường là rất cần thiết, sớm hình thành những nề nếp, thói quen vệ sinh tốt, những giá trị tốt đẹp, hành vi tích cực và cách ứng xử có văn hóa trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường đối với con người và thiên nhiên xung quanh trẻ. Giáo dục trẻ yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường từ nhỏ khi lớn lên trẻ sẽ ý thức tốt hơn về vấn đề giữ gìn và bảo vệ môi trường.

Nhận thấy rằng tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng cao, nguồn nước, không khí, ngày càng ô nhiễm một cách trầm trọng, bão lũ lụt, hạn hán, sóng thần...hậu quả của việc hủy hoại môi trường đã và đang làm thiệt hại cả về con người và tài sản, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, kinh tế của đất nước. Do đó việc BVMT là cấp thiết, để BVMT chúng ta phải thực hiện nhiều biện pháp khác nhau, trong đó biện pháp giúp trẻ phát huy tính tích cực BVMT được xem là có hiệu quả nhất ở lứa tuổi mầm non.

Vì vậy tôi đã chọn đề tài này để giúp trẻ phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường, cho môi trường ngày càng thêm sanh - sạch - hơn.

2. Mục tiêu của sáng kiến:

Giáo dục trẻ phát huy tính tích cực BVMT được lồng ghép vào các hoạt động hàng ngày tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm những vốn sống của bản thân. Để làm được điều này trẻ được nhìn nhận sự việc một cách khách quan, trẻ được trải nghiệm lĩnh hội kiến thức, từ những việc làm rất nhỏ nhưng ý nghĩa lớn giúp cải thiện BVMT.

3. Thời gian, đối tượng, phạm vi nghiên cứu:

- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 5 năm 2021.

- Đối tượng nghiên cứu: Trẻ 4-5 tuổi

- Phạm vi nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi B3 trường Mầm non Kim Sơn. Số lượng là 35 cháu tại lớp tôi phụ trách.

II. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN

1. Hiện trạng của vấn đề:

Giáo dục BVMT cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những kiến thức sơ đẳng về môi trường phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ nhằm tạo ra thái độ, hành động đúng của trẻ đối với môi trường xung quanh. Việc giáo dục ý thức BVMT được hình thành và rèn luyện từ lứa tuổi mầm non giúp trẻ có những khái niệm ban đầu về môi trường sống của bản thân mình nói riêng và con người nói chung là cần thiết từ đó biết cách sống tích cực với môi trường nhằm đảm bảo sự phát triển lành mạnh của cơ thể và trí tuệ.

Được sự phân công của nhà trường, năm học 2020 -2021 tôi được phân công giảng dạy lớp 4 – 5 tuổi, với tổng số trẻ là 35 cháu. Trong đó có 23 nam và 12 nữ .Việc giáo dục trẻ mầm non phát huy tính tích cực BVMT được hực hiện trong các hoạt động hằng ngày của trẻ tại lớp. Từ lúc đón, đến các hoạt động học, hoạt động chơi, ăn, ngủ... đều được giáo viên thực hiện lồng ghép việc giáo dục tính tích cực BVMT cho trẻ. Như ở lớp tôi phụ trách tôi đã thực hiện một số biện pháp giúp trẻ phát huy tính tích cực BVMT thông qua tranh ảnh, tôi đàm thoại cùng trẻ về hành động, việc làm của các bạn nhỏ về ý thức BVMT [ bỏ rác vào thùng, trồng cây...] hay tổ chức các buổi lao động dọn sân trường, giao nhiệm vụ cho từng nhóm trẻ, hay giáo dục trẻ phát huy tính tích cực BVMT thông qua trò chơi nhưng đạt hiệu quả chưa cao. Trẻ chỉ nhớ được lúc đó nhưng sau thì lại quên ngay, và khi lao động trẻ làm một cách miễn cưỡng, coi đấy là nhiệm vụ của mình phải làm. Trẻ chỉ làm khi người lớn yêu cầu, chưa có tính tự giác nên tôi rất lo lắng về vấn đề tích cực BVMT của trẻ.

Việc giáo dục bảo vệ môi trường trong nhà trường hiện nay đôi lúc còn mang tính lý thuyết, chưa chú trọng yếu tố thực tiễn một cách sâu sắc, nghĩa là chưa thực hiện tốt phương châm “Học đi đôi với hành; lý luận gần gũi với thực tiễn”. Xuất phát những lý do trên tôi đã chọn đề tài: “Một số Biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường trong trường mầm non” Đề tài được nghiên cứu thực hiện tại lớp 4 tuổi B3 trường Mầm non Kim Sơn nơi tôi đang công tác.

1.1. Thuận lợi:

- Về cơ sở vật chất:

Năm học 2020-2021, trường Mầm non Kim Sơn được công nhận trường chuẩn Quốc gia mức độ 2, trường đạt kiểm định cấp độ 3. Nhà trường được trang bị đồ dùng đồ chơi, trang thiết bị dạy học đầy đủ theo hướng hiện đại và đồng bộ, môi trường an toàn và thân thiện.

Trường lớp rộng rãi, thoáng mát, có khu vệ sinh khép kín tại các nhóm lớp, có thùng đựng rác có nắp đậy tại các nhóm lớp và ngoài sân trường thuận tiện cho phụ huynh và học sinh để rác.

- Về giáo viên:

Bản thân tôi tốt nghiệp Đại học sư phạm mầm non, có đủ năng lực, sức khỏe để thực hiện nhiệm vụ công tác. Tôi luôn có tinh thần trách nhiệm và đầy lòng nhiệt tình, yêu nghề mến trẻ. Bản thân tôi luôn tìm tòi vận dụng các phương pháp, hình thức đổi mới vào các hoạt động dạy và học nhằm thu hút trẻ tham gia tích cực.

- Về phụ huynh:

Phụ huynh rất quan tâm đến con mình, thường xuyên đưa đón trẻ đi học chuyên cần và trao đổi tình hình sức khỏe, học tập khi ở nhà cũng như ở trường với giáo viên của lớp.

- Về học sinh:

Lớp tôi phụ trách có 35 cháu [trong đó số lượng trẻ nam 23 cháu, trẻ nữ 12 cháu], tất cả trẻ đều phát triển bình thường, nhanh nhẹn, hoạt bát.

1.2. Khó khăn:

* Về giáo viên

- Bản thân tôi khi tổ chức hoạt động cho trẻ còn cứng nhắc, chưa tân dụng được hết các tình huống để giáo dục trẻ.

* Về phụ huynh

Là một xã thuộc nông thôn hầu hết phụ huynh là nông dân, làm ruộng nên họ nhận thức về môi trường rất khác nhau do đó có sự chênh lệch rõ ràng về nhận thức cũng như hành vi về BVMT, dẫn đến hình thành cho trẻ các nhận thức, kĩ năng BVMT còn nhiều hạn chế, giáo dục về môi trường cho con em còn thiếu quan tâm, tỉ mỉ và chính xác.

Bên cạnh đó, một số gia đình do không nắm được một cách vững vàng đặc điểm tâm, sinh lý trẻ em, do quá bận rộn với công việc hàng ngày mà không giáo dục trẻ cách giữ gìn và BVMT cho đúng .

* Về học sinh

- Trẻ còn nhỏ chưa có có tính tích cực về BVMT, một số trẻ còn vứt, giẫm đạp lên vỏ sữa, bim bim....và coi đó là trò chơi hấp dẫn. Hay nhiều lúc trẻ vẫn chạy một cách vô tư chưa biết nhặt rác ngay dưới chân mình để bỏ vào thùng, thậm chí còn bẻ cành cây bẻ hoa vườn trường, đi vệ sinh, rửa tay chưa biết khóa vòi nước lại.

Bảng 1 kết quả khảo sát thực tế trước khi thực hiện đề tài ;

Từ những thuận lợi và khó khăn trên, căn cứ vào nhu cầu và tình hình thực tế của nhà trường và lớp học, tôi đã nghiên cứu tìm ra một số các biện pháp như sau:

2. Các biện pháp thực hiện

2.1. Biện pháp 1. Cho trẻ tìm hiểu về tác dụng của việc bảo vệ môi trường.

* Cho trẻ tìm hiểu về thực trạng môi trường hiện nay và ảnh hưởng của môi trường đối với đời sống con người.

Đây là bịên pháp giúp trẻ có kiến thức về môi trường, về thực trạng môi trường hiện nay, ảnh hưởng của môi trường với đời sống con người, nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm môi trường? Để cung cấp lượng kiến thức này tôi đã chuẩn bị các hình ảnh, video, học liệu về môi trường. Thông qua các hoạt động đón, trả trẻ, hoạt động chiều, các kiến thức về môi trường được truyền tải một cách chân thực nhất. Trẻ thấy được: môi trường xung quanh mình đang ngày một ô nhiễm. Các chất thải của các nhà máy xí nghiệp, những dòng sông trở thành những dòng sông rác, màu của nước chỉ còn là màu đen, động vật quý hiếm đang bị săn bắt nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu của con người... Diện tích rừng bị thu hẹp, các vụ cháy rừng liên tiếp xảy ra, động vật không còn nơi trú ngụ, những đống rác thải chất cao hơn núi, ảnh hưởng của môi trường với biến đổi khí hậu: hạn hán, lũ lụt, hành động của con người đối với môi trường... Con người đang gánh chịu những hậu quả của ô nhiễm môi trường: Bệnh tật, thiếu nguồn nước, thiếu lương thực, hạn hán, bão lụt......

Song song với việc xem các video, hình ảnh về môi trường tôi đặt các câu hỏi tư duy: Vì sao môi trường nước bị ô nhiễm? Nước ô nhiễm ảnh hưởng đến đời sống con người như thế nào?... tùy vào từng video, hình ảnh mà đối tượng hỏi trong các câu hỏi khác nhau.

* Cho trẻ tìm hiểu về tác dụng của việc bảo vệ môi trường.

Không chỉ cung cấp cho trẻ những kiến thức về vấn đề thực trạng môi trường hiện nay, tôi cung cấp cho trẻ những kiến thức về tác dụng của việc bảo vệ môi trường. Tôi đặt những câu hỏi cho trẻ: Nếu môi trường luôn trong lành, sạch, đẹp thì sẽ như thế nào? Môi trường bị ô nhiễm là do đâu? Muốn bảo vệ môi trường thì phải làm gì? Bảo vệ môi trường có lợi ích gì?....

Thông qua những câu hỏi gợi mở và những hình ảnh về môi trường được thường xuyên truyền tải tới trẻ, trẻ hiểu được môi trường rất quan trọng, bảo vệ môi trường giúp cho con người hạn chế được bệnh tật, không còn xảy ra bão lũ, hạn hán, thiên tai... Trẻ hiểu được bảo vệ môi trường là nhiệm vụ của tất cả mọi người. Đối với trẻ mầm non, việc bảo vệ môi trường thẻ hiện qua những hành động: không vứt rác ra lớp, sân trường, bỏ rác vào thùng, không vẽ bậy lên bàn, ghế, tường,... thường xuyên dọn vệ sinh: lau lá cho cây, không dẫm, ngắt hoa, nhắc nhở các bạn phải có ý thức giữ gìn vệ sinh trường, lớp......

2.2. Biện pháp 2: Lồng nghép giáo dục BVMT thông qua các hoạt động trong ngày.

* Lựa chọn nội dung lồng ghép giáo dục BVMT vào các hoạt động.

Đối với lớp tôi, tôi đã xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ lồng ghép các hoạt động có chủ đích, hoạt động vui chơi, sinh hoạt dựa vào tình hình của lớp, khả năng thực tế của trẻ. Lựa chọn để đưa vào kế hoạch những nội dung lồng ghép đa dạng, phong phú: phân loại rác, để rác đúng nơi quy định, chăm sóc cây xanh…, lựa chọn những nguyên vật liệu gần gũi với thiên nhiên, những nguyên vật liệu đã qua sử dụng: Các đồ dùng cũ, các loại chai nhựa,.... có thể tạo được sản phẩm đáp ứng được yêu cầu "học bằng chơi, chơi mà học" cho trẻ, đảm bảo hiệu quả đạt được của đề tài luôn ở mức cao nhất.

Thông qua việc lựa chọn, tôi nhận thấy rằng chúng ta có thế sử dụng kiến thức về BVMT vào các hoạt động, tùy theo từng chủ đề và hoạt động khác nhau mà lồng ghép BVMT khác nhau. Qua đó tạo điều kiện để trẻ được trải nghiệm những vốn sống của bản thân.

* Lồng ghép giáo dục BVMT qua tổ chức thực hiện các hoạt động.

Việc lồng ghép giáo dục BVMT luôn được tôi thực hiện một cách khéo léo, linh hoạt, luôn đổi mới đan xen vào hoạt động mà không làm mất đi kiến thức nội dung cơ bản của mỗi tiết dạy, luôn tạo không khí vui tươi, gần gũi, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với môi trường.

Mỗi một hoạt động có nội dung lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường cần phải giúp cho trẻ hiểu được một số vấn đề cơ bản: Vì sao cô lựa chọn sử dụng các nguyên vật liệu này trong giờ học? Để rác đúng nơi quy định để làm gì?.... Hơn nữa phải cho trẻ hiểu được việc bảo vệ môi trường không phải là việc của riêng người lớn mà còn chính là nhiệm vụ của trẻ, từ những hành động thường ngày: Tiết kiệm nước, bỏ rác vào thùng, chăm sóc cây xanh, không hái hoa, bẻ cành, yêu quý động vật....

* Sáng tác, sưu tầm các bài hát, thơ ca, hò vè, tranh truyện, trò chơi về giáo dục bảo vệ môi trường

Tôi luôn sưu tầm, tự sáng tác các bài thơ, câu chuyện, bài hát, trò chơi, hò vè có nội dung về giáo dục BVMT đưa vào các tiết học, các hoạt động mọi lúc mọi nơi. Mục đích cung cấp cho trẻ kiển thức, kĩ năng, thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa của việc BVMT.

* Các bài thơ, bài vè

- Các bài thơ: Bác quét rác, cô dạy, không vứt rác ra đường, nghe lời cô giáo, bé quét nhà….

Bài thơ: “ BÁC QUÉT RÁC ”

Bài vè: “ XANH - SẠCH – ĐẸP”

- Các câu đố: Thùng rác, nước thải, nghề lao công, vật liệu tái sinh, túi bóng… Quanh năm đứng ở vệ đường

Các bạn qua lại hãy thương cho cùng

Là cái gì? [Thùng rác]

- Các câu chuyện: Khỉ con ăn chuối, chuyện trong vườn, tiếng kêu cứu của rừng xanh, vịt con lông vàng….

Qua các câu chuyện tôi giáo dục trẻ biết giữ gìn vệ sinh, bỏ rác đúng nơi quy định, trồng nhiều cây xanh, yêu cây xanh để môi thường thêm trong lành và sạch đẹp.

- Các bài hát: Em yêu cây xanh, lí cây xanh, tưới cây, em đi trồng cây….

Qua các bài hát giáo dục trẻ trồng nhiều cây xanh để cho bóng mát, chăm sóc cây, tưới nước cho cây, không bẻ cành ngắt lá.

- Trò chơi: Ngôi nhà xanh nhỏ

a. Mục đích

Giúp trẻ hiểu được hoạt động trồng cây, từ đó yêu quý và biết chăm sóc cây xanh.

b. Chuẩn bị

Một chậu đất nhỏ, một chậu thuỷ tinh hoặc lọ thuỷ tinh to có thể úp lên trên chậu đất, một ít hạt.

c. Tiến hành

- Ngâm hạt vào nước ấm vài ba tiếng rồi vớt ra,

- Gieo hạt vào chậu đất, tưới nước cho đất ẩm

- Úp chậu thuỷ tinh [hoặc lọ] lên chậu đất.

- Đặt chậu ở nơi có ánh nắng mặt trời

- Hằng ngày cho trẻ quan sát, theo dõi sự thay đổi của chậu đất [hạt nảy mầm, mọc lên tạo thành ngôi nhà xanh nhỏ rất đẹp.

2.3. Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động chuyên đề về giáo dục bảo vệ môi trường.

* Xây dựng các tiết dạy chuyên đề qua ý tưởng của trẻ về môi trường

Dựa vào kế hoạch, nội dung các hoạt động năm học 2020-2021 và tình hình thực tế của lớp tôi phụ trách, tôi đã mạnh dạn xây dựng kế hoạch, giáo án chuyên đề về môi trường trên nền tảng ý tưởng trẻ. Khuyến khích trẻ nêu những ý tưởng của mình về các hoạt động bằng nhiều cách, ví dụ: Cho trẻ xem video về thực trạng môi trường hiện nay và hỏi trẻ thích điều gì nhất? Hoặc cho trẻ chơi một số trò chơi để kích thích trẻ nói... từ đó giáo viên sẽ chọn lọc và thực hiện xây dựng tiết dạy. Các tiết dạy cần xác định được các yêu cầu đạt được của chuyên đề: tầm quan trọng của môi trường? Trẻ hiểu được mục đích của hành động giữ gìn, bảo vệ môi trường? Trẻ biết được bảo vệ môi trường cần phải làm những việc gì phù hợp với lứa tuổi?

Ví dụ: Với đề tài Bảo vệ nguồn nước trẻ biết được nước có vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sự sống của con người và các loài động vật thực vật, nước quan trọng đối với đời sống hàng ngày, lợi ích của nước. Cần đi sâu hơn trong việc trẻ nắm được thực trạng của ô nhiễm nguồn nước và thực trạng sử dụng nguồn nước để từ đó trẻ rút ra được bảo vệ nguồn nước cần làm gì? Hay với đề tài: Phân loại rác trẻ cần biết được khái niệm đơn giản nhất về rác vô cơ, rác hữu cơ? Tác dụng, lợi ích, tác hại của từng loại? Trẻ sẽ rút ra được bài học cho bản thân và biết phân loại rác hữu cơ và rác vô cơ.......

Sau khi xác định được mục đích yêu cầu của đề tài dựa trên ý tưởng của trẻ, tôi từng bước xác định nội dung, phương pháp cho phù hợp. Chuẩn bị các đồ dùng, học liệu để tiến hành thực hiện.

* Cô cùng trẻ chuẩn bị nguyên vật liệu, đồ dùng đã qua sử dụng xây dựng môi trường.

Khi thực hiện chuyên đề về bảo vệ môi trường, môi trường lớp cần phải phù hợp. Trẻ học ở mọi lúc mọi nơi, học qua thực tiễn, qua tranh ảnh, đó là lý do tôi và trẻ đã sưu tầm một số hình ảnh bảo vệ môi trường phù hợp với trẻ mầm non đặt tại các góc: Ví dụ với hình ảnh hãy sử dụng nguyên liệu thân thiện với môi trường tôi đặt ở góc tạo hình, với hình ảnh hãy để rác đúng nơi quy định tôi đặt tại nơi để thùng rác, với hình ảnh khóa nước sau khi sử dụng tôi đặt tại phòng vệ sinh nơi gần bồn nước....

2.4. Biện pháp 4: Thường xuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm về bảo vệ môi trường

* Thường xuyên tổ chức hoạt động trải nghiệm thực tế cho trẻ.

Dựa vào đặc điểm của lớp tôi phụ trách, hàng ngày, tôi cùng trẻ hóa thân vào các bác nông dân tưới nước cho hạt và cùng nhau quan sát sự nảy mầm của hạt. Đối với con vật nuôi, cây xanh cho trẻ tìm hiểu về đặc điểm, giá trị, vẻ đẹp của con vật, cây, hoa, lá.... Nói về sự sinh trưởng của cây xanh, cô cùng trẻ tham gia hoạt động thực tế: “Gieo hạt”. Cô cho trẻ xem về quá trình phát triển, thay đổi của đối tượng: Hạt - nảy mầm - cây có chồi - lá non - lá xanh thẫm, to hơn, sau đó trẻ được xem cả quá trình lao động chăm sóc cây trồng. Tùy theo điều kiện tôi chọn những thí nghiệm làm cho trẻ xem và sau đó trò chuyện với trẻ: Điều gì xảy ra nếu không có nước? Phải làm những công việc gì để bảo vệ nguồn nước? Chúng ta làm gì để góp phần tiết kiệm nước? Chính hoạt động trải nghiệm này sẽ mang lại cho trẻ sự hứng thú khi hàng ngày được chăm sóc và tham gia các hoạt động như các bác nông dân thực thụ. Từ đó, trẻ biết trân trọng cây xanh và bảo mệ môi trường.

Những tình huống trong các hoạt động mà trẻ trải nghiệm cũng hình thành cho trẻ ý thức về bảo vệ môi trường. Ví dụ: Thông qua tranh, ảnh, băng, đĩa trẻ được nhìn thấy những hành vi phá hoại môi trường và những ảnh hưởng khi môi trường bị ô nhiễm như: Phá hoại cây xanh, vứt rác bừa bãi, săn bắn động vật… Từ đây trẻ có cái nhìn đúng, sai về hành vi bảo vệ môi trường sống.

Qua những hình ảnh trên máy chiếu, cho trẻ xem những vùng, miền thiếu nước, cây cối thiếu nước, đất đai thiếu nước hoặc nguồn nước bị ô nhiễm hay hình ảnh lãng phí nước sẽ tác động đến cảm xúc của trẻ. Khi được xem và tìm hiểu về nước, các bé đã xây dựng được ý thức tiết kiệm và hình thành thói quen tắt nước khi không sử dụng.

Có thể nói rằng, các hoạt động trải nghiệm có tác động rất lớn tới việc phát huy tính tích cực bảo vệ môi trường của trẻ.

* Tổ chức trải nghiệm thông qua cuộc thi về bảo vệ môi trường

Để đề tài thực sự đi vào hoạt động thường kỳ của lớp, mang lại kết quả cao nhất, tôi đã mạnh dạn tổ chức một số cuộc thi về môi trường cho trẻ cùng với sự giúp đỡ của các bậc phụ huynh thông qua các ngày lễ hội.

- Tổ chức cuộc thi hóa trang bảo vệ môi trường.

Cuộc thi mang lại không khí vui tươi, khích lệ ý tưởng sáng tạo của trẻ và phụ huynh học sinh. Với nội dung bảo vệ môi trường, nhiều bộ trang phục lấy ý tưởng từ sách báo cũ, từ giấy gói hoa, hoặc từ các loại cây, rau... Qua cuộc thi trẻ hiểu được thông điệp của cuộc thi mang lại.

- Cuộc thi phân loại rác bảo vệ môi trường.

Ở cuộc thi này tôi cùng phụ huynh học sinh đã chuẩn bị tất cả các đồ dùng vật liệu để tổ chức cuộc thi. Các cháu trở thành những bác lao công vệ sinh môi trường. Trước khi vào cuộc thi trẻ được củng cố kiến thức về rác vô cơ và rác hữu cơ qua 1 số video. Phần thi thứ nhất là phần thi kiến thức, các câu hỏi trắc nghiệm, các câu hỏi mở có nội dung liên quan đến vấn đề phân loại rác và nghề vệ sinh môi trường. Phần thi thứ hai là phần thi thực hành, trẻ phải dựa trên những hình ảnh về rác và kiến thức của mình để phân loại riêng rẽ rác vô cơ và rác hữu cơ. Tất cả các phần thi trẻ đều được chia thành các nhóm.

- Cuộc thi Hành động vì môi trường xanh - sạch - an toàn

Những video, clip về những hành vi bảo vệ môi trường là một phần quan trọng trong cuộc thi, trẻ được xem được thấy những tình huống trên video, trẻ phải tư duy để xử lý các tình huống có những hành vi sai về bảo vệ môi trường. Ngoài ra trẻ được tham gia vào một số trò chơi dân gian trong cuộc thi.

* Làm đồ dùng đồ chơi từ phế liệu:

Hàng ngày, do nhu cầu sinh hoạt mà 1 lượng lớn rác thải đã thải ra môi trường đây chính là nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường trầm trọng. Để giải quyết 1 phần vấn đề đó tôi đã đặt ngoài hành lang góc lớp 4 tuổi B3 ngôi nhà trong đó học sinh, phụ huynh, cô giáo hàng ngày sẽ đem các phế liệu đặt vào ngôi nhà đó, tôi sẽ chọn phân loại nguyên vật liệu khác nhau để sử dụng làm đồ dùng tự tạo “Hành động nhỏ ý nghĩa lớn”. Qua đó giảm thiểu được lượng rác thải ra ngoài môi trường, tránh ô nhiễm môi trường.

Tôi kết hợp cùng với giáo viên trong lớp lựa chọn những nguyên vật liệu trong cuộc sống sinh hoạt đảm bảo an toàn vệ sinh tuyệt đối cho trẻ: hộp bánh kẹo, vỏ hộp sữa, bìa cat tong, chai lọ nhựa, sách báo cũ… vì vậy mà giảm được chi phí và lượng rác thải trong nhà trường và môi trường. Sưu tầm thêm các mẫu đồ chơi trên mạng internet, sách báo, hội thi đồ dùng đồ chơi các cấp phù hợp với từng chủ đề từng loại nguyên vật liệu hướng dẫn cô cùng trẻ làm thành những đồ dùng đồ chơi cho trẻ chơi tại các góc lớp. Là đồ dùng đồ chơi tự tạo do đó tạo sự hứng thú cho trẻ khi được khám phá các loại nguyên vật liệu đó và tự tay mình làm những món đồ chơi mình thích. Tôi cho rằng làm tốt công tác này thì hiệu quả giờ học được tăng cao.

3. Kết quả sau khi thực hiện các giải pháp:

Một năm thực hiện mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng được sự quan tâm, tạo điều kiện của nhà trường, sự giúp đỡ của bạn bè đồng nghiệp, sự cộng tác nhiệt tình của phụ huynh và những nỗ lực của bản thân, tôi đã thu được kết quả như sau:

Bảng khảo sát số liệu điều tra so sánh đối chứng

Bảng khảo sát trẻ đầu năm

Bảng khảo sát trẻ cuối năm

Sau khi thực hiện các biện pháp giáo dục BVMT tôi nhận thấy:

Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động, trẻ chú ý lắng nghe, cảm nhận và có những việc làm hành động cụ thể đúng đắn, trẻ mạnh dạn tự tin bày tỏ quan điểm, hiểu biết của bản thân phù hợp giúp cải thiện và bảo vệ môi trường như: Biết thu dọn rác, sắp xếp đố dùng đồ chơi gọn gàng, biết chăm sóc bảo vệ thiên nhiên.

Trẻ có được kiến thức đơn giản ban đầu về môi trường sống của con người, về động vật, thực vật và biết bảo vệ môi trường nơi trẻ ở. Trẻ gần gũi yêu quý thiên nhiên hơn.

Trẻ có kỹ năng tự phục vụ, vệ sinh cá nhân, vệ sinh lớp học, nhà ở và nơi công cộng. Biết sử dụng điện nước tiết kiệm.

Từ những kết quả đạt được tôi trao đổi cùng với giáo viên trong khối lớp, cùng nhau tìm tòi, áp dụng những biện pháp hợp lí, phù hợp trong tất cả các hoạt động của trẻ trên lớp học do vậy mà trẻ trong lớp 4 tuổi B3 cũng như trẻ trong khối 4-5 tuổi có ý thức rất tốt về bảo vệ môi trường.

4. Hiệu quả sáng kiến:

4.1. Hiệu quả về khoa học

Đề tài đã được áp dụng cho trẻ 4-5 tuổi lớp B3 trường Mầm non Kim Sơn. Các giải pháp được đưa ra dựa trên cơ sở những tri thức, kỹ năng, kỹ xảo mà tôi đã tích lũy được trong thực tiễn công tác giảng dạy và giáo dục, bằng những họat động cụ thể đã khắc phục được những khó khăn mà với những biện pháp thông thường không thể giải quyết được, góp phần nâng cao hiệu quả rõ rệt trong công tác nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ.

Khi thực hiện sáng kiến, đã thúc đẩy tôi không ngừng sáng tạo trong quá trình làm việc. Sáng tạo trong việc xây dựng môi trường, làm đồ dùng đồ chơi tự tạo, xây dựng những bài giảng vừa gây hứng thú vừa truyền tải các nội dung cơ bản vừa có sự trải nghiệm cho trẻ.

4.2. Hiệu quả về kinh tế:

Đề tài nghiên cứu là sự đúc kết kinh nghiệm của bản thân tôi, khi thực hiện đề tài tôi đã tiến hành xây dựng môi trường lớp học, làm đồ dùng đồ chơi tự tạo bằng những nguyên vật liệu sẵn có trong tự nhiên, những nguyên vật liệu đã qua sử dụng, sử dụng các trang thiết bị có sẵn có đem lại hiệu quả cao trong công tác giảng dạy với chi phí thấp. Nếu các giải pháp thực hiện của đề tài không chỉ được thực hiện ở lớp tôi mà nhân rộng ra khối 4 tuổi, tôi tin vào hiệu quả mà nó mang lại. Vừa dễ thực hiện, vừa tiết kiệm chi phí.

4.3. Hiệu quả về xã hội

Các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức đúng đắn về vấn đề môi trường hiện nay. Định hướng cho trẻ ý thức tự giác bảo vệ môi trường bằng những hành động phù hợp với lứa tuổi của mình.

5. Tính khả thi.

Với hiệu quả sáng kiến mang lại, về khoa học, kinh tế, xã hội, đã được chứng minh qua các sản phẩm của trẻ, sự hứng thú tích cực của trẻ qua các hoạt động trải nghiệm, sự hài lòng của phụ huynh, sáng kiến hoàn toàn có thể áp dụng được tại trường Mầm non Kim Sơn. Tùy từng độ tuổi mà lựa chọn các nhóm kỹ năng có thể dễ hơn hoặc khó hơn để tiến hành.

6. Thời gian thực hiện đề tài

Từ tháng 09/2020 đến tháng 3/2021.

7. Kinh phí thực hiện đề tài:

- Nhà trường được đầu tư đồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị dạy học hiện đại. Tôi đã khai thác và sử dụng để áp dụng vào việc dạy và giáo dục bảo vệ môi trường.

- Thực hiện tuyên truyền phụ huynh học sinh ủng hộ đồ dùng đã qua sử dụng, tăng cường sử dụng nguyên vật liệu sẵn có.

- Tận dụng những sản phẩm, đồ dùng, đồ chơi tự tạo phù hợp với nội dung của sáng kiến.

Khi được triển khai, sáng kiến của tôi đều sử dụng những đồ dùng, nguyên liệu có sẵn và được phụ huynh học sinh ủng hộ. Vì vậy, sáng kiến của tôi không mất kinh phí để đầu tư.

III. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT

* Đối với phòng giáo dục

- Kính đề nghị phòng Giáo dục và Đào tạo thị xã Sơn Tây mở lớp tập huấn cho giáo viên trong toàn thị xã về lồng ghép giáo dục BVMT cho trẻ mầm non.

- Mở lớp bồi dưỡng nâng cao về kiến thức, kĩ năng, việc làm, hành động cụ thể về giáo dục BVMT cho giáo viên trong toàn thị xã, tham gia giúp đỡ phương pháp dạy trẻ lồng ghép thích hợp..

- Tổ chức cho giáo viên đi tham quan các trường điểm trong và ngoài thành phố.

* Đối với nhà trường

Rất mong được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban Giám hiệu nhà trường, sự phối hợp của các giáo viên trong toàn trường về ý nghĩa của việc giáo dục phát huy tính tích cực BVMT cho trẻ

Trên đây là một số kinh nghiệm mà tôi đã áp dụng trong việc giúp trẻ phát huy tính tích cực BVMT, rất mong sự đóng góp của các đồng chí lãnh đạo, ban giám hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp đóng góp ý kiến cho tôi để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn.