Số sánh sự khác nhau của trung tâm công nghiệp và khu công nghiệp tập trung
|
I. VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP - Sử dụng hợp lí nguồn tài nguyên, cơ sở vật chất kĩ thuật, nguồn lao động nhằm mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội và môi trường. - Góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở các nước đang phát triển. II. MỘT SỐ HÌNH THỨC CỦA TỔ CHỨC LÃNH THỔ CÔNG NGHIỆP 1. Điểm công nghiệp a) Khái niệm - Là hình thức tổ chức công nghiệp đơn giản nhất, trên đó gồm một hoặc hai ba xí nghiệp được phân bố ở nơi gần nguồn nguyên, nhiên liệu. b) Đặc điểm - Gồm nhiều xí nghiệp phân bố lẻ tẻ, phân tán. - Nằm cùng với một điểm dân cư. - Phân công lao động về mặt địa lí, các xí nghiệp độc lập về kinh tế, làm ra sản phẩm hoàn chỉnh. - Được hình thành hầu hết ở các tỉnh, thôn xã, thành phố nhằm khai thác nguồn tài nguyên, tận dụng nguồn lao động tại chỗ. - Quy mô nhỏ. 2. Khu công nghiệp tập trung (KCN) a) Khái niệm - Là khu vực có ranh giới nhất định, có cơ sở hạ tầng tương đối tốt, sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới. b) Đặc điểm - Vị trí địa lí thuận lợi, không có dân cư sinh sống. - Có ranh giới rõ ràng. - Tập trung nhiều xí nghiệp công nghiệp có khả năng hợp tác sản xuất cao. - Chi phí sản xuất thấp, các sản phẩm để tiêu dùng trong nước hoặc xuất khẩu. - Được hưởng các chính sách ưu tiên của Nhà nước. - Quy mô: Diện tích 50 ha đến vài trăm ha. 3. Trung tâm công nghiệp a) Khái niệm - Là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao, là khu vực tập trung công nghiệp gắn với đô thị vừa và lớn. b) Đặc điểm - Vị trí địa lí thuận lợi. - Gồm nhiều điểm công nghiệp, khu công nghiệp có mối liên hệ chặt chẽ về quá trình công nghệ. - Có các xí nghiệp nòng cốt hay hạt nhân và các xí nghiệp dịch vụ hỗ trợ. - Là nơi tập trung các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến. - Nơi có dân cư sinh sống, có cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng tương đối hoàn hảo. - Công nhân có trình độ tay nghề cao. - Có tầm ảnh hưởng lớn đối với nền kinh tế quốc dân. - Quy mô lớn. 4. Vùng công nghiệp a) Khái niệm - Đây là hình thức cao nhất của tổ chức lãnh thổ công nghiệp. - Có hai loại + Vùng công nghiệp ngành: là tập hợp các xí nghiệp cùng loại. + Vùng công nghiệp tổng hợp: gồm các xí nghiệp, cụm công nghiệp tập trung, khu công nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau $ \rightarrow$ Đa ngành. b) Đặc điểm - Có tầm ảnh hưởng lớn đến kinh tế trong nước, có sức hút với khu vực và thế giới. - Bao gồm các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp khác, có mối quan hệ mật thiết với nhau. - Có ngành công nghiệp chủ chốt, chuyên môn hóa cao - Các ngành phục vụ bổ trợ. - Quy mô: phân bố trên một lãnh thổ rộng lớn. Page 2 SureLRN
1. Quan niệm về KCN là tập trung các xí nghiệp chuyên sản xuất hàng công nghiệp và thực hiện các dịch vụ cho sản xuất công nghiệp có ranh giới xác định ko có dân cư sinh sống do chính phủ ủy quyền quyết định thành lập. -Đây là khu vực có ranh giới rõ ràng khoảng vài trăm ha -Có vị trí thuận lợi (gần cảng biển lớn, quốc lộ, sân bay...) -Tập trung tương đối nhiều các xí nghiệp với khả năng hợp tác sản xuất cao và sử dụng chung kết cấu hạ tầng... -Các xí nghiệp nằm trong KCN đc hưởng quy chế ưu đãi riêng về đất, thuế quan -SX các sản phẩm vừa để tiêu dùng trong nước vừa XK -Có ban quản lí thống nhất -Có phân cấp về quản lí và tổ chức sản xuất -KCN thường ko có dân cư sinh sống 2. -Trung tâm công nghiệp là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao. -Bao gồm các KCN, điểm CN và nhiều xí nghiệp, CN có mối liên hệ chặt chẽ về sản xuất, kĩ thuật, công nghệ. -Thường gắn liền với các đô thị vừa và lớn, có vị trí địa lí thuận lợi trong đó CN là ngành chủ chốt, là các ngành chuyên môn hóa của đô thị đó. -Có các xí nghiệp nòng cốt, có vai trò hạt nhân tạo nên trung tâm -Có các xí nghiệp bổ trợ và phục vụ 3. Các trung tâm công nghiệp lớn ở nước ta: Ở nước ta đã hình thành nhiều trung tâm CN trong đó số lượng nhiều nhất phải kể đến ĐBSH, khu vực NBộ, DHMTrung. Căn cứ vào vai trò của trung tâm CN chia ra làm 3 loại: -Các trung tâm có ý nghĩa quốc gia: TP.HCM, HN -Các trung tâm có ý nghĩa vùng như HP, Đà Nẵng, Cần Thơ... -Các trung tâm có ý nghĩa địa phương: Việt Trì, Thái Nguyên, Vinh, Nha Trang... Căn cứ vào giá trị sản xuất, chia ra làm 4 loại: -Rất lớn: TP.HCM -Lớn: HN, HP -Trung bình: Đà Nẵng, Việt Trì... -Nhỏ: Vinh, Nha Trang,... Hình thức tổ chức Khái niệm Đặc điểm Quy mô Điểm công nghiệp Là hình thức tổ chức đơn giản nhất, trên đó gồm 1, 2, 3 xí nghiệp được phân bố ở nơi gần nguồn nguyên, nhiên liệu. – Gồm nhiều xí nghiệp phân bố lẻ tẻ, phân tán. – Nằm cùng với một điểm dân cư. – Phân công lao động về mặt địa lý, các xí nghiệp độc lập về kinh tế có công nghệ sản phẩm hoàn chỉnh. Quy mô nhỏ Khu công nghiệp Là khu vực có ranh giới nhất định, có kết cấu hạn tầng tương đối tốt và sản phẩm có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. – Có ranh giới rõ ràng. – Vị trí địa lý thuận lợi, không có dân sinh sống. – Tập trung nhiều các xí nghiệp công nghiệp, hợp tác sản xuất cao. – Chi phí sản xuất thấp, các sản phẩm để tiêu dùng trong nước hoặc xuất khẩu. – Được hưởng các chính sách ưu tiên của Nhà nước. – Diện tích 50ha trở lên đến vài trăm ha. – Gồm nhiều xí nghiệp liên kết với nhau nên có số lượng công nhân nhiều và có tay nghề. Trung tâm công nghiệp Là hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp ở trình độ cao, là khu vực tập trung công nghiệp gắn với đô thị vừa và lớn. – Gồm nhiều điểm công nghiệp, khu công nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ về qui trình, công nghệ. – Có các xí nghiệp nòng cốt (hạt nhân), các xí nghiệp bổ trợ, phục vụ. – Là nơi ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến. – Nơi có cư dân sinh sống, cơ sở hạn tầng vật chất tương đối đồng bộ. – Qui mô lớn. – Có tầm ảnh hưởng khá lớn đối với nền kinh tế của quốc gia đó. Vùng công nghiệp Đây là hình thức cao nhất của tổ chức lãnh thổ công nghiệp. Có hai loại: – Vùng nghành: là tập hợp về lãnh thổ các xí nghiệp cùng loại => Đơn ngành. – Vùng tổng hợp: gồm các xí nghiệp, cụm công nghiệp, khu công nghiệp, trung tâm công nghiệp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau => Đa ngành. – Bao gồm các hình thức tổ chức lãnh thổ công nghiệp khác nhau, có mối quan hệ mật thiết với nhau. – Có ngành công nghiệp chủ chốt, chuyên môn hóa cao. – Các ngành phục vụ bổ trợ. – Vùng công nghiệp phân bố trên một qui mô lãnh thổ rộng lớn. – Có tầm ảnh hưởng lớn nền kinh tế trong nước và sức hút với khu vực và thế giới. |
