Sự giống nhau giữa tiểu thuyết và truyện ngắn

Tiểu thuyết là một thể loại văn học có xuất xứ từ Trung Quốc và dần được lan truyền sang Việt Nam. Tiểu thuyết luôn là những câu chuyện có thật hoặc hư cấu về một vấn đề, hoàn cảnh nào đó khiến cho người đọc bị cuốn hút và như hóa thân vào nhân vật bên trong. Sau đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu đôi nét về tiểu thuyết là gì và cách phân biệt tiểu thuyết với truyện ngắn mà mọi người vẫn hay nhầm lẫn.

Tiểu thuyết là gì?

Tiểu thuyết là một thể loại văn xuôi có thể hư cấu, thông qua nhân vật, hoàn cảnh, sự việc để phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn, những hiện tượng, vấn đề xảy ra trong cuộc sống. Tiểu thuyết thường mang tính chất tường thuật, kể chuyện bằng ngôn ngữ văn xuôi theo một chủ đề nhất định mà tác giả muốn truyền tải.

Tiểu thuyết ngôn tình là gì?

Sự giống nhau giữa tiểu thuyết và truyện ngắn

Trải qua nhiều năm phát triển, tiểu thuyết đi từ giản đơn, sơ khai đến hiện đại, mới mẻ. Nhờ vậy mà tiểu thuyết ngày càng được giới trẻ yêu thích nhiều hơn, đặc biệt là tiểu thuyết ngôn tình.

Tiểu thuyết ngôn tình là những câu chuyện nói về tình yêu đôi lứa lãng mạn, bay bổng nói về tình yêu, cuộc sống vợ chồng hay những câu chuyện tình thời thanh xuân non nớt khó quên. Tiểu thuyết ngôn tình thường được xây dựng theo kiểu tình yêu màu hồng lãng mạn hoặc chuyện tình éo le, trắc trở nhưng kết thúc đều có hậu. Đây chính là điều mà giới trẻ luôn hằng mong ước.

Hình tượng các nhân vật trong tiểu thuyết ngôn tình thường là những hình mẫu lý tưởng, nam chính chuẩn soái ca, con nhà giàu, đẹp trai, tài giỏi còn nữ chính thì xinh đẹp, thông minh, cá tính. Đây đều là những hình tượng mà các bạn trẻ luôn yêu thích và hướng tới. Các nhận vật trong tiểu thuyết ngôn tình thường rất si tình. Tất cả tạo nên một sức hút lôi cuốn các bạn trẻ đến với tiểu thuyết ngôn tình để hóa thân vào những nhân vật đó và cảm nhận một chuyện tình lãng mạn như mơ.

Khi đọc tiểu thuyết ngôn tình, người ta sẽ nhận ra nhiều triết lý về tình yêu, gia đình, cuộc sống từ đó họ sẽ rút ra được những bài học sâu sắc riêng cho chính bản thân mình. Tiểu thuyết ngôn tình mang đến những bài học, kinh nghiệm sống quý báu và niềm tin vào một tình yêu đẹp. Tuy nhiên, nó quá đẹp đến mức phi thực tế cho nên các bạn trẻ đừng nên quá tin vào những điều đẹp đẽ trong tiểu thuyết vì khi nhìn vào thực tế bạn rất dễ bị vỡ mộng đấy.

>>> Tham khảo: Những bộ phim chuyển thể từ tiểu thuyết ngôn tình

Kết cấu và phong cách của tiểu thuyết

Sự giống nhau giữa tiểu thuyết và truyện ngắn

Kết cấu của tiểu thuyết

Tùy theo yêu cầu của chủ đề, đề tài hoặc sở thích của người viết mà tiểu thuyết có nhiều dạng kết cấu khác nhau. Chúng ta thường gặp các tiểu thuyết có kết cấu chương hồi, kết cấu tâm lý, kết cấu luận đề, kết cấu đơn tuyến, kết cấu đa tuyến,… nhưng thực tế, tiểu thuyết vẫn không chịu được những chế định chặt chẽ, nó không có quy phạm cố định. Người viết có thể phá vỡ những khuôn mẫu sẵn có để vận dụng một cách sáng tạo, linh hoạt các hình thức kết cấu khác nhau vào một bài tiểu thuyết.

Phong cách của tiểu thuyết

Tiểu thuyết có sự đa dạng về đề tài, dung lượng, mức độ kịch tính, các nguyên tắc kết cấu cốt truyện, phương thức trần thuật,… Từ đó, ta có thể thấy những điểm nhấn khác biệt về phong cách, điển hình như việc đem tính nội dung trực tiếp của tiểu thuyết ôm trùm toàn bộ mọi thành tố cốt truyện. Khi đó, tình tiết rắc rối sẽ trở thành phương tiện phản ánh xung đột giữa cá nhân và xã hội, trở thành động lực thúc đẩy hành động của nhân vật, giúp tăng cường vai trò cấu tạo của cốt truyện cho tác phẩm. Tạo được kịch tính cho trần thuật, sự rắc rối sẽ chi phối cả sự phát triển của mâu thuẫn nào đó xuất phát điểm đến phương thức giải quyết, cả tiến trình lẫn các thành phần của những biến cố cốt truyện và thậm chí cả bản thân các “chìa khóa” kết cấu tác phẩm.

Phân biệt tiểu thuyết với truyện ngắn

Sự giống nhau giữa tiểu thuyết và truyện ngắn

Chúng ta có thể thấy, tiểu thuyết và truyện ngắn về hình thức khá giống với nhau, nhưng thực chất đây là 2 thể loại khác nhau. Bạn có thể phân biệt giữa tiểu thuyết và truyện ngắn như sau:

– Tiểu thuyết là thể loại văn xuôi có hư cấu, thông qua nhân vật, hoàn cảnh, sự việc để phản ánh bức tranh xã hội rộng lớn và nói về những vấn đề của cuộc sống con người. Tiểu thuyết mang tính tường thuật, kể chuyện bằng ngôn ngữ văn xuôi theo một chủ đề xác định.

– Truyện ngắn là một thể loại văn học, thường là các câu chuyện kể bằng văn xuôi và kể theo xu hướng ngắn gọn, xúc tích, chứa đựng nhiều hàm nghĩa hơn các câu truyện dài như tiểu thuyết. Thường thì truyện ngắn có độ dài từ vài dòng đến vài chục trang trong khi đó tiểu thuyết thì không chỉ dừng lại ở con số đó. Cũng chính vì độ dài truyện ngắn có hạn nên tình huống truyện luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu của nghệ thuật truyện ngắn.

– Truyện ngắn thường chỉ tập trung vào một tình huống, một chủ đề nhất định. Trong khi đó, tiểu thuyết chứa được nhiều vấn đề, phủ sóng được một diện rộng lớn của đời sống.

– Để phân biệt tiểu thuyết và truyện ngắn thì bạn có thể căn cứ vào số trang in ra và cách viết của cuốn truyện: Tiểu thuyết thì cứ triền miên theo thời gian, đôi khi có quãng hồi ức trở ngược lại. Truyện ngắn thì gây cho người đọc một cái nút, một khúc mắc cần giải đáp. Cái nút đó càng ngày càng thắt lại đến đỉnh điểm thì đột ngột cởi tung ra, khiến người đọc hả hê, hết băn khoăn.

>>> Xem thêm: Những cuốn tiểu thuyết hay nhất mọi thời đại

Qua đây có lẽ bạn đã biết được tiểu thuyết là gì cũng như cách phân biệt tiểu thuyết với truyện ngắn. Tiểu thuyết là một thể loại văn học mang tính tường thuật và có hư cấu, nhờ vào những yếu tố này cộng với việc đa dạng đề tài, đặc biệt là tình yêu đã khiến những cuốn tiểu thuyết thu hút đông đảo các bạn trẻ yêu thích, điển hình là các tiểu thuyết ngôn tình. Hi vọng qua bài chia sẻ này sẽ giúp bạn có thêm kiến thức mới trong nền văn học hiện nay.

Sự giống nhau giữa tiểu thuyết và truyện ngắn

I.                   KHÁI NIỆM CHUNG VÀ TRUYỆN VÀ TIỂU THUYẾT

Truyện

Tiểu thuyết

Khái niệm

Chỉ tác phẩm văn học có bản kể miêu tả nhân vật, diễn biến, sự việc thú vị.

-Mượn từ Trung Quốc, nhưng nội hàm khái niệm chỉ một thể loại văn học phương Tây: tác phẩm tự sự cỡ lớn có khả năng phản ánh hiện thực đời sống ở mọi giới hạn không gian và thời gian.

Giống nhau

Từ truyện đến tiểu thuyết là hai giai đoạn phát triển của cùng một loại hình văn học.

Quan hệ với bối cảnh lịch sử

Ở vị  trí thể loại văn học nằm ngoài hệ thống. “Tiểu thuyết” theo nghĩa đầu tiên là những chuyện phiếm, phân biệt với “đại thuyết” (sách Kinh điển Thánh hiền).

Ở vị trí thể loại văn học chủ đạo của nền văn học hiện đại.

Yếu tố hư cấu

Phủ nhận sự hư cấu, các tác giả cố chứng minh câu chuyện mình kể là chuyện thật.

Chấp nhận hư cấu như một yếu tốt tất yếu để khái quát những sự thật của hiện thực cuộc sống.

II.               ĐẶC TRƯNG TIỂU THUYẾT

1.      Đặc trưng nội dung

1

Tiểu thuyết miêu tả cuộc sống hiện tại không ngừng biến đổi, sinh thành trên cơ sở kinh nghiệm cá nhân (phân biệt với sử thi)

-Đối tượng của tiểu thuyết là con người hiện tại: bạn bè, hàng xóm, đồng hương…

-Xóa bỏ khoảng cách giữa nhà văn và nhân vật è Dùng kinh nghiệm cá nhân để lí giải, thể hiện nhân vật một cách gần gũi, suồng sã.

2

Tiểu thuyết có chất văn xuôi: tái hiện cuộc sống như thật, không thi vị hóa, lãng mạn hóa, lý tưởng hóa. (Phân biệt với sử thi, thơ, trường ca)

-Miêu tả cuộc sống như thực tại chưa hoàn kết è tạo cho tiểu thuyết khả năng miêu tả chi tiết cuộc sống như thật.

-Tiểu thuyết thâu tóm tất cả cái ngổn ngang của đời sống.

-Tiếp thu cái hài như một đặc trưng của tiểu thuyết.

3

Nhân vật tiểu thuyết là con người nếm trải (Phân biệt với sử thi, kịch)

-Con người tư duy, nếm trải, cảm nhận, tự chịu trách nhiệm è Nhân vật là con người trưởng thành được cuộc đời dạy.

-Con người không đồng nhất với chính nó: người địa vị cao có thể cư xử thấp, người địa vị thấp có thể cao thượng è Nhân vật là tổng hòa của chính diện – phản diện, cao thượng – đê hèn, nghiêm túc – giễu cợt.

-Phân tích tâm lý là đặc trưng của tiểu thuyết: Phép biện chứng tâm hồn.

4

Tiểu thuyết bao chứa nhiều cái “thừa”  so với truyện ngắn và truyện vừa

- Thể hiện một cách tỉ mỉ cái chính yếu về thế giới, về đời người, phân tích cặn kẽ các diễn biến tình cảm, dựng lại chi tiết không gian và thời gian, giới thiệu tường tận tiểu sử nhân vật, mọi chi tiết về quan hệ giữa người và người, giữa người với thế giới xung quanh…

5

Tiểu thuyết miêu tả hiện thực như cái đương thời của người trần thuật (So với sử thi, anh hùng ca)

-Làm nên tính dân chủ của tiểu thuyết.

-Người viết tiểu thuyết đứng trên nhiều điểm nhìn, đa chủ thể, sử dụng nhiều giọng nói.

-Thực tại trong tiểu thuyết là thực tại chưa hoàn kết.

6

Tiểu thuyết có khả năng tổng hợp nhiều nhất đặc điểm của các thể loại văn học khác.

-Theo Bakhtin, do ngôn ngữ tiểu thuyết là ngôn ngữ của thì hiện tại, chưa hoàn kết và không ngừng phát triển è Dễ dàng thấm hút các bè ngôn ngữ, các phong cách ngôn ngữ khác nhau trong xã hội è Dễ dàng thâu nhận các đặc trưng thể loại khác nhau.

2.      Đặc trưng hình thức của tiểu thuyết

TK XIX – về trước

Tiểu thuyết hiện đại

Nhân vật

-Miêu tả nhiều mặt, tinh tế chi tiết như người sống.

-Các thuộc tính của nhân vật miêu tả theo quá trình, là tổng hợp nhiều bình diện (vô thức – ý thức; tư tưởng – bản năng; xã hội – sinh học)

-Có tính cách, cá tính chỉnh thể và có quá trình phát triển.

-Số lượng tiểu thuyết không giới hạn: về mọt người, cả gia tộc, cả thế hệ, nhiều thế hệ.

-Nhân vật là người ít hay thiếu tình cảm, chỉ là một con người sống trong môi trường của mình è Tiểu thuyết hiện đại dường như quan tâm đến nhân tính hơn là nhân tình.

-Tước bỏ các yếu tố: lai lịch, địa vị, dung mạo, thậm chí cả tính cách và cái tên è Khám phá tâm hồn con người nhiều hơn: thông qua giác quan, những ấn tượng về cuộc sống,

Cách tiếp cận nhân vật

-Miêu tả qua hành động và tâm lý

-Sử dụng điểm nhìn nhân vật, hình thức độc thoại nội tâm, thủ pháp dòng ý thức, liên tưởng để tự do khám phá bản chất con người (Trào lưu tiểu thuyết “hướng nội”.

-Khai thác các yếu tố phi lý (Tiểu thuyết phi lý)

-Sử dụng huyền thoại xưa hoặc sáng tạo huyền thoại mới (tiểu thuyết huyền thoại)

Nhân vật tác giả

-Lộ diện và thuyết pháp

-Thể hiện thái độ khách quan, người kể giấu mình

Hoàn cảnh

-Khắc họa rất chi tiết.

-Chức năng đa dạng:

++Dựng khung cảnh

++Thúc đẩy nhân vật hành động

++ Bộc lộ tính cách nhân vật

++Phân tích xã hội

++Tạo không khí chung cho tác phẩm

Xuất phát từ quan điểm tồn tại là tương đối, cách giải thích vô cùng đa dạng, khó có thể đi đến tận cùng chân lý è thế giới thiếu tính xác định, tạo nên tính đa nghĩa.

-Suy giảm việc miêu tả thiên nhiên, không còn sùng kính thiên nhiên như trước.

Cốt truyện

-Phức tạp: đơn tuyến hay đa tuyến, đan bện nhiều thời gian.

-Cách kể chuyện phức tạp: ngôi thứ nhất, thứ hai thứ ba, phi tiêu điểm, nội tiêu điểm, ngoại tiêu điểm…

-Cốt truyện tự do, linh hoạt trong việc khởi đầu, kết thúc.

Kết cấu

-Chủ yếu là tổ chức điểm nhìn và trật tự sự kiện để người đọc đi vào thế giới nghệ thuật; xác lập mối quan hệ giữa người kể chuyện, nhân vật, người đọc.

-Sử dụng điểm nhìn của người kể chuyện toàn tri

-Điểm nhìn của nhân vật: thể hiện qua tiểu thuyết bằng thư, tiểu thuyết bằng nhật kí, qua trần thuật nửa trực tiếp và độc thoại nội tâm.

-Sử dụng điểm nhìn linh hoạt, đa dạng.

Ngôn từ

-Lời trần thuật mang tính chất đối thoại.

-Ngôn ngữ trở thành đối tượng miêu tả (NN nhân vật), xuất hiện hiện tượng nhại các thể loại, nhại các phong cách ngôn ngữ trong tiểu thuyết.

III.            ĐẶC TRƯNG TRUYỆN NGẮN

Khái niệm

Hình thức tự sự cỡ nhỏ

Nội dung

-Edgard Po: “truyện ngắn là giọt nước”. Truyện ngắn thường hướng tới khắc họa một nét bản chất trong quan hệ nhân sinh hay đời sống con người, tạo thành một ấn tượng hoàn chỉnh.

Nhân vật

-Nhân vật truyện ngắn là một mảnh nhỏ của thế giới, khắc họa như một tính cách điển hình trong tương quan với hoàn cảnh. è Hiện thân cho một trạng thái quan hệ xã hội, ý thức xã hội hoặc trạng thái tồn tại của con người.

Cốt truyện

-Chức năng chính là để giúp người đọc nhận ra một điều gì, gây một ấn tượng sâu đậm về cuộc đời và tình người.

Kết cấu

Thường là sự tương phản, liên tưởng.

Bút pháp

Chấm phá: Chọn một khía cạnh, một sự kiện, một khoảnh khắc è Yếu tố quan trọng nhất là chi tiếthành văn ẩn ý, tạo chiều sâu chưa nói hết.



Page 2

Trang chủ Về chủ blog LỚP VĂN THẦY DUY FACEBOOK