Bà bầu có được ăn bánh tro mật mía không
Bánh tro, bánh gio, bánh ú tro hay bánh nẳng là một loại bánh được làm với thành phần chính là gạo nếp ngâm qua nước tro và gói lá đem luộc chín trong nồi. Bánh dùng phổ biến trong văn hóa ẩm thực nước ta. Show
Tên gọi bánh tro (hay gio), bánh nẳng xuất phát từ phụ liệu làm bánh là nước tro (còn gọi là nước nẳng) pha chế từ tro than thu được sau khi đốt cháy một số loại thảo mộc, dược liệu. Bánh ú tro là tên gọi còn gợi tả cả hình dạng của bánh, do bánh thường được gói theo hình ú, vồm cao như bàn tay khi nắm. Bánh tro làm từ hai nguyên liệu chính gạo nếp và nước tro, theo cổ truyền thường là không có nhân. Thành phẩm chỉ là một khối bột trong, dùng chấm với mật để ăn. Bánh thường được gói với lá tre hoặc lá dong, lá chuối cũng được sử dụng. Lạt buộc bánh làm từ bẹ thân cây chuối khô tước sợi hoặc ống giang chẻ sợi. Bánh tro – Bánh gio chấm mật ăn ngon, thanh mát. Gạo nếp được chọn làm bánh tro thường là gạo nếp cái hoa vàng hoặc nếp nhung để hạt gạo không bị sượng cứng. Nước tro tạo nên hương vị, màu sắc của bánh tro. Nước tro làm bằng cách đánh nước vôi với tro. Người Mường ở Thanh Sơn, Phú Thọ thường dùng cây mận, cây đu đủ rừng, lá trầu không, vỏ chuối tiêu hoặc lá mua và vôi. Người Kinh thường dùng vỏ quả sở, cây rừng, măng khô và vôi. Bánh nẳng nổi tiếng đã đi vào ngạn ngữ “bánh nẳng chợ Tràng, gạo rang Tiên Lữ” ở Lập Thạch Vĩnh Phúc lại được làm với nước nẳng vốn là tro của các cành xoan tươi, cành bưởi tươi (cả lá), trã vừng, lá dáng, lá si, tầm gửi cây dọc. Ở Đắc Sở huyện Hoài Đức, Hà Nội người dân thường dùng cây dền gai, rơm nếp, vỏ bưởi. Ở Phú Yên là cây tầm gửi (trên loại cây lành như dâu, bưởi), cây mè (vừng). Ở Yên Lãng (Thanh Hóa) là rơm nếp, bẹ cau nếp, quả vừng và măng tre. Các nguyên liệu phơi khô rồi đốt thành tro, rây cho mịn đem hòa với nước vôi, gạn lấy nước thật trong. Để xem nước có đạt thường dùng lá trầu không nhúng vào khoảng 15-20 giây, vớt ra và bỏ vào miệng nhai mà thấy nước bọt đỏ như nước quyết trầu là được. Hiện nay một số nơi do không có điều kiện đốt tro nên đã sử dụng nước tro Tàu (lye water), một loại hóa chất với tên gọi hóa học là natri hydroxit (NaOH) hay hydroxit kali (KOH), nhằm thay thế nước tro truyền thống. Tuy nhiên không nên lạm dụng hóa chất này vì có thể gây ngộ độc. Sau khi có nước tro, công đoạn tiếp theo là đem gạo nếp đãi sạch, cho vào thau ngâm với nước tro, thường được ngâm 5-6 tiếng đến một đêm, khi nào kiểm tra thấy hạt gạo miết ở hai đầu ngón tay nát mịn là được. Lưu ý không ngâm gạo quá một ngày vì sẽ khiến nếp quá nồng mùi tro, ăn không ngon. Gạo ngâm xong được vớt ra đãi rửa thật sạch bằng nước mưa hoặc nước giếng khơi, để cho ráo mới tiến hành gói bánh. Sau khi có gạo tiến hành gói bánh dùng lá tre hoặc là được chọn để gói, luộc cho bớt diệp lục, lau khô. Xếp lá cho nếp vào, gấp lá thật kín tạo thành khối hình tam giác rồi dùng lạt buộc lại. Xâu 10 bánh lại với lạt. Một số nơi gói bánh thuôn dài, cỡ nhỏ, khi ăn thì cắt ra. Cho bánh vào nồi đổ ngập nước rồi luộc. Thời gian đun không cần lâu, tùy thuộc kích thước bánh mà nấu từ 1 tiếng đến 3, 4 tiếng. Bánh chín vớt ra nhúng vào chậu nước lạnh cho bánh mau nguội, giữ màu xanh lá. Cuối cùng treo bánh lên cao, thoáng gió cho ráo nước. Quá trình chuẩn bị nguyên liệu, xoong nồi luộc và gói bánh tuyệt đối không được dính dầu mỡ vì dính vào bánh sẽ khiến bánh không nhừ được Bánh tro sau khi chín khi mở ra là một khối bột trong, mịn chắc như một khối thạch, không nồng vôi tro. Bánh mềm mại vị nhạt, có màu từ nhạt đến nâu sẫm phụ thuộc loại nước tro sử dụng. Bánh là món ăn mát lành, chống ngấy rất tốt. Khi ăn được chấm với đường kính, đường phên, mật ong nhưng phổ biến nhất và ngon nhất là chấm với mật mía thêm một chút gừng băm vụn. Tại Việt Nam, miền Bắc nổi tiếng có bánh tro làng Đắc Sở huyện Hoài Đức, Hà Nội; bánh gio Tây Đình, Bình Xuyên, Vĩnh Phúc; bánh nẳng Chợ Tràng, Lập Thạch, Vĩnh Phúc; bánh nẳng Làng Dòng, Xuân Lũng, Bắc Ninh, bánh nẳng của cộng đồng người Mường ở Thanh Sơn, Phú Thọ. Miền Trung có bánh tro Quảng Nam, bánh tro Yên Lãng, Thọ Xuân, Thanh Hóa. Miền Nam có bánh ú tro Phú Yên, Bình Định. Tác dụng với sức khỏeTheo Đông y Bánh tro vị nhạt, tính mát ăn dễ tiêu, thích hợp nhất đối với trường hợp già yếu, trẻ em, có chứng bệnh nóng sốt âm ỉ (âm hư), những trường hợp dương thịnh gây âm hư như vào mùa hè mà cực điểm là đầu tháng năm Đoan ngọ (đoan dương – chính dương) thường gây ôn dịch thương âm. Vào dịp Tết Đoan ngọ nó sẽ phát huy cao độ những tính năng trên do mấy ngày này người ta còn gặp nguy hại do ăn uống no say nhiều thứ béo, nhiệt, khó tiêu như rượu nếp, xoài, mít… Bánh tro sử dụng trong tết Đoan Ngọ là vậy. Bánh không những trung hòa bớt độc hại trong ăn uống để bảo vệ sức khỏe mà còn giúp thanh nhiệt lợi tiểu, thải độc cho cơ thể, để phòng và góp phần chữa một số bệnh như tăng huyết áp, bệnh gút, sỏi thận v.v.
Bánh ú nước tro tàu còn có tên gọi khác là bánh gio, vốn xuất thân từ món bánh zongzi của người Quảng Đông, Trung Quốc. Bánh zongzi được làm chủ yếu để phục vụ cho lễ hội thuyền rồng diễn ra vào ngày 5 tháng 5 âm lịch hằng năm ở đất nước này. Công thức bánh tro truyền thống của người Hoa có cả nhân mặn (thịt heo, trứng muối,…) và ngọt (nhân đậu xanh, đậu đỏ, khoai lang tím,…). Khi ăn, bạn có thể thưởng thức bánh tro với mật mía, nước đường, hoặc siro hương vị bất kì. Ở Việt Nam, bánh tro là món ăn chủ yếu được bày biện trong mâm cúng Tết “diệt sâu bọ” (diễn ra cùng ngày lễ hội thuyền rồng Trung Quốc, và cũng trùng với ngày giỗ của mẹ Âu Cơ), ngày lễ lớn thứ 2 chỉ sau Tết Nguyên Đán. Theo quan niệm dân gian, bánh nếp tượng trưng cho vụ mùa bội thu, cho sự trù phú. Do đó, bánh xuất hiện trong mâm cúng được cho là có thể cầu sung túc, đánh đuổi sâu bọ để mùa màng không bị ảnh hưởng. 1.2. Tại sao lại dùng nước tro để ngâm gạo nếp làm bánh gio?Nước tro tàu thực chất là một chất kiềm mạnh (Kali cacbonat) được sử dụng nhiều trong sản xuất bia và làm bánh tại nhà. Mục đích của việc dùng nguyên liệu này là để tăng độ pH của bột bánh. Nước tro cũng được sử dụng để làm món mì ramen truyền thống, tạo màu vàng đặc trưng, kết cấu dẻo dính và giúp ngăn ngừa bánh không bị tan rã trong nước dùng. Ngoài ra, nước tro còn là nguyên liệu làm bánh trung thu của người Hoa, bánh mì Đông Âu, bánh mì tròn và một số loại bánh quy, để tạo màu nâu bóng phong phú cho bánh trong lúc nấu. Với bánh gio, nước tro tàu chính là “chìa khóa” để tạo nên vẻ ngoài trong mờ hấp dẫn hơn cho lớp vỏ nếp. Với sự trợ giúp của dung dịch kiềm này, kết cấu món bánh gạo ngọt ở trên mềm dai hơn. 2. Hướng dẫn làm bánh ú nước tro tàu nhân đậu xanh gói lá tre2.1. Nguyên liệu
2.2. Cách làm bánh ú lá tro nhân đậu xanh truyền thống Tết Đoan Ngọ2.2.1. Bước 1: Ngâm gạo nếp với nước tro tàu
2.2.2. Bước 2: Sên nhân đậu xanh
2.2.3. Bước 3: Cách gói bánh ú nếp tro bằng lá tre
2.2.3. Nấu bánh tro (bánh gio) cho ngày Tết Đoan Ngọ
2.2.5. Những điều cần lưu ý khi chế biến và gói bánh tro đúng chuẩn
2.2.6. Cách bảo quản bánh ú tro để được lâu cúng Tết Đoan NgọNgười Việt thường có thói quen tặng bánh, trái sau khi bày cúng Tổ tiên để bày tỏ tấm thiện tình với người thân, bạn bè, xóm giềng, vào ngày Tết Đoan Ngọ cũng thế. Do đó, các món ăn ngày lễ này cần được chế biến sao cho để được lâu, khi biếu tặng người thân thì sau vài ngày vẫn thưởng thức được hương vị thơm ngon nhất của bánh. Thông thường, nếu để bánh ú chưa mở ở nhiệt độ phòng thì có thể bảo quản được 4 – 5 ngày. Sau thời gian này, bánh có thể bị hư hỏng, ẩm mốc,…Do đó, nếu muốn dùng bánh với thời hạn lâu hơn, bạn nên cho vào ngăn mát tủ lạnh. Khi dùng, lấy bánh ra hấp nóng lại là mềm thơm như ban đầu. Mẹo: Để lưu trữ bánh gạo nếp giữ được lâu hơn, bạn nên đặt bánh vào trong một túi nhựa sau khi nguội và để trong ngăn đông bảo quản vô thời hạn. 3. Hướng dẫn làm bánh gio (tro) chấm mật mía gói lá dong3.1. Nguyên liệu
3.2. Cách gói bánh ú tro bằng lá dong chấm mật mía
4. Công thức nấu bánh tro nhân đậu đỏ4.1. Nguyên liệu
4.2. Cách làm bánh ú tro nhân đậu đỏ4.2.1. Làm nhân đậu đỏ
4.2.2. Ngâm gạo và lá tre (thực hiện ngay từ đêm trước khi gói bánh)
4.2.3. Làm bánh ú tro gói nhân đậu đỏ
4.2.4. Nấu bánh tro ngọt nhân đậu đỏ
5. Cách làm bánh tét nước tro nhân mặn truyền thống của người HoaGọi là “bánh tét nước tro” vì nguyên liệu phần nhân sử dụng có cả phần thịt, trứng muối, đậu,…giống bánh tét. Nhưng khi gói bánh, hình dạng vẫn là tam giác. Đây là một loại bánh ú nhân mặn với phần gạo nếp được ngâm nước tro tàu để có màu vàng bắt mắt và đặc trưng. Mời bạn cùng đến với công thức dưới đây để thực hiện công thức bánh này nhé. 5.1. Nguyên liệu
Lưu ý: Nếu không có hắc xì dầu, bạn thay thế bằng nước tương với liều lượng tương ứng. 5.2. Các bước làm bánh tét ú nước tro tàu nhân mặn kiểu truyền thống Trung Quốc5.2.1. Làm nhân bánh tro mặn
5.2.2. Sơ chế gạo nếp làm vỏ bánh ú nước tro tàu
5.2.3. Gói bánh ú nếp tro nhân mặn
5.2.4. Luộc bánh ú nếp nước tro tàu nhân mặn
6. Bà bầu có nên ăn bánh ú nước tro tàu hay không?Bánh nếp tro được làm với nguyên liệu không thể thiếu là gạo nếp. Gạo nếp chứa folate và một số vi lượng giúp tăng cường bổ sung máu, năng lượng mà phụ nữ mang thai cần. Thế nên, bà bầu vẫn có thể ăn bánh gio, nhưng với liều lượng phù hợp. Bởi, 1 chiếc bánh gio chứa hàm lượng calories khá cao, nhất là phiên bản bánh dùng nhân thịt heo, đậu, trứng muối. Nếu hấp thụ thức ăn với hàm lượng calo quá cao sẽ gây tăng cân đột ngột. Đồng thời, điều này cũng dễ dẫn đến tình trạng khó tiêu, hại cho dạ dày. Một chiếc bánh tro kích cỡ trung bình bằng 1/3 lượng calo mà cơ thể cần hấp thụ trong 1 ngày. Do đó, nếu có ý định thay thế bánh tro cho bữa ăn sáng, trưa hoặc tối, bạn chỉ nên dùng một nửa, hoặc 1/3 bánh thôi nhé. Đồng thời, kết hợp ăn kèm nhiều rau xanh, trái cây để tăng cường chất xơ, chống táo bón. Với phụ nữ mang thai thì không nên ăn bánh nếp thường xuyên mỗi ngày. Theo đó, bà bầu cần ăn đa dạng thực phẩm để bồi bổ đủ dưỡng chất nuôi bé trong bụng khỏe mạnh. 7. Một cái bánh ú tro bao nhiêu calo?Món bánh tro truyền thống của người Hoa (zongzi) chủ yếu được làm từ gạo nếp với thịt lợn béo, lòng đỏ trứng, giăm bông, đậu xanh,…Trong đó, thịt heo chứa nhiều axit béo và cholesterol, đậu thì chứa nhiều đường. Trung bình, một chiếc bánh ú nước tro nhỏ nhắn bao gồm nhân thịt, đậu như trên chứa từ 1000 – 1400 calo. Tuy nhiên, có nhiều phiên bản bánh tro với phần nhân khác nhau. Chỉ tính riêng 1 chén nước tro tàu chứa 200 – 300 calo. Thế nên, nếu gói bánh tro không nhân thì hàm lượng calories có thể chỉ còn 500 kcal. Cách làm bánh ú tro với những hướng dẫn chi tiết từng bước trên đây là một công thức nấu ăn dễ thực hành tại nhà. Đây là món bánh được dùng để cúng ngày Tết Đoan Ngọ truyền thống của người Việt, vốn bắt nguồn từ món bánh zongzi của Trung Quốc. Một điểm cần lưu ý là bạn có thể bọc bánh gio với nhiều nguyên liệu theo sở thích. Hy vọng bạn sẽ hài lòng với bài viết hôm nay Webnauan.vn chia sẻ, và chúc bạn thực hiện thành công! Thùy Trâm dịch và tổng hợp |