Tác phẩm Đấu tranh cho một thế giới hòa bình sẽ được hướng dẫn tìm hiểu trong chương trình Ngữ Văn lớp 9.
Để giúp cho học sinh trong quá trình học văn bản này, chúng tôi sẽ giới thiệu bài Soạn văn 9: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình. Mời tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.
Soạn văn 9: Đấu tranh cho một thế giới hòa bình
I. Tác giả
- Ga-bri-en Gác-xi-a Mác-két [1928 - 2014] là nhà văn người Cô-lôm-bi-a.
- Ông là một nhà văn với nhiều tác phẩm nổi tiếng của nhiều cuốn tiểu thuyết và tập truyện ngắn được viết theo khuynh hướng hiện thực huyền ảo.
- Tác phẩm nổi tiếng nhất là Trăm năm cô đơn [1967].
- Ông được nhận giải thưởng Nô-ben về văn học nghệ thuật năm 1982.
II. Tác phẩm
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Tháng 8 năm 1986, nguyên thủ của sáu nước Ấn Độ, Mê-hi-cô, Thụy Điển, Ác-hen-ti-na, Hi Lạp, Tan-da-ni-a họp lần thứ hai tại Mê-hi-cô đã ra một bản tuyên bố kêu gọi chấm dứt cuộc chạy đua vũ trang, thủ tiêu vũ khí hạt nhân để bảo đảm an ninh và hòa bình thế giới.
- Nhà văn Mác-két được mời tham dự cuộc gặp gỡ này. Văn bản trên được trích từ bài tham luận của ông.
- Văn bản trong SGK do người biên soạn đặt tên.
2. Bố cục
Gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “đã làm tất cả chúng ta mất đi khả năng sống tốt đẹp hơn”. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân.
- Phần 2: Tiếp theo đến “tốn kém đó của hàng bao nhiêu triệu năm trở lại điểm xuất phát của nó”. Chạy đua vũ trang gây ra sự tốn kém cũng như đi ngược lại với sự tiến bộ của xã hội.
- Phần 3. Còn lại. Nhiệm vụ của chúng ta để tránh xảy ra chiến tranh hạt nhân.
3. Tóm tắt
Đấu tranh cho một thế giới hòa bình nêu lên vấn đề nóng bỏng nhất hiện nay đó là cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Sự hiện hữu của nó sẽ đe dọa thế giới trên mọi phương diện: kinh tế, y tế, giáo dục… Chạy đua vũ trang không những đi ngược lại với lý trí của con người mà còn đi ngược lại cả lý trí tự nhiên. Chính vì vậy, con người cần phải cố gắng để chống lại việc xảy ra chiến tranh vũ trang để xây dựng một thế giới hòa bình, công bằng.
Xem thêm tại Tóm tắt Đấu tranh cho một thế giới hòa bình
III. Đọc - hiểu văn bản
1. Nguy cơ chiến tranh hạt nhân
Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác:
- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.
- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.
=> Sự tàn nhẫn, máu lạnh của vũ khí hạt nhân.
- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.
- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.
=> Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.
2. Chạy đua vũ trang gây ra sự tốn kém cũng như đi ngược lại với sự tiến bộ của xã hội
- Chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người:
- Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.
- Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.
- Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX.
- Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.
=> Qua cách so sánh này, tác giả muốn nhấn mạnh sự hoang phí, tốn kém của vũ khí hạt nhân. Nó khiến cho cuộc sống của toàn nhân loại không thể tốt đẹp hơn.
- Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên:
- Sự hình thành của tự nhiên cũng như con người phải trải qua hàng trăm triệu năm: 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm bông hoa mới nở, bốn kỉ địa chất, con người mời hát hay hơn chim…
- Nhưng chỉ cần “một cái bấm nút” là đưa cả quá trình “vĩ đại và tốn kém” đó trở lại điểm xuất phát.
=> Vũ khí hạt nhân có sức phá hủy nhanh chóng và ghê gớm hơn bất cứ thứ gì.
3. Nhiệm vụ của chúng ta để tránh xảy ra chiến tranh hạt nhân
- Con người ‘hãy tham gia vào bản đồng ca của những người đòi hỏi một cuộc sống không có vũ khí và một cuộc sống hòa bình”
- Cần mở một nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tồn tại được sau thảm họa hạt nhân. Để cho nhân loại biết đến những đau khổ, bất công mà con người phải chịu đựng trong cuộc chiến tranh này. Và cũng ghi nhớ đến những tên thủ phạm đã gây ra lo sợ cho con người.
Tổng kết:
- Nội dung: Bài viết đã đề cập đến nguy cơ chiến tranh hạt nhân đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất.
- Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, chứng cứ phong phú xác thực…
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hãy nêu hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản.
- Luận điểm: Nguy cơ chiến tranh đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất, chính vì vậy cần đấu tranh cho một thế giới hòa bình, loại bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là vô cùng cần thiết.
- Luận cứ:
- Cuộc chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người [Dẫn chứng ở các lĩnh vực kinh tế, ý tế, thực phẩm, giáo dục].
- Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên [Nêu ra sự đối lập sự hình thành của thế giới phải mất nhiều năm và sự hủy hoại toàn bộ chỉ mất một giây bấm nút].
Câu 2. Trong phần đầu của văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?
Tác giả đưa ra những dẫn chứng hết sức cụ thể với những con số chính xác:
- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.
- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.
=> Sự tàn nhẫn, máu lạnh của vũ khí hạt nhân.
- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.
- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.
=> Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.
Câu 3. Sự tốn kém và tình chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?
- Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.
- Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.
- Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX
- Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.
Câu 4. Vì sao có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại lí trí tự nhiên?” Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác - két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?
- Lý do: Chiến tranh hạt nhân xảy ra có thể hủy hoại cuộc sống văn minh của con người.
- Suy nghĩ: Lời cảnh báo thực sự đúng đắn và hợp lý, đặt ra một nguy cơ mà còn người cần giải quyết nhanh chóng.
Câu 5. Theo em, vì sao văn bản lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình? Hãy thử đặt nhan đề khác.
- Lý do: Vì văn bản đề cập đến nguy cơ của cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền hòa bình thế giới. Đồng thời kêu gọi mọi người cần đồng lòng đấu tranh để có một thế giới hòa bình.
- Nhan đề khác: Nói không với chiến tranh hạt nhân, Nguy cơ chiến tranh hạt nhân…
II. Luyện tập
Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc văn bản trên.
Gợi ý:
- Đánh giá về quan điểm của nhà văn: Hoàn toàn đúng đắn, hợp lí trong bối cảnh thế giới đương thời.
- Cảm nhận về bài viết:
- Thấy được nguy cơ nếu như con người tiếp tục chạy đua vũ khí hạt nhân.
- Ý thức được trách nhiệm của bản thân trong công cuộc chống lại chiến tranh, bảo vệ nền hòa bình thế giới.
- Đánh giá bài viết: Lập luận chặt chẽ, lí lẽ xác đáng, bằng chứng thuyết phục nhưng vẫn rất hấp dẫn, dễ hiểu.
Soạn bài Đấu tranh cho một thế giới hòa bình - Mẫu 2
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hãy nêu hệ thống luận điểm, luận cứ của văn bản.
- Luận điểm: Nguy cơ chiến tranh đang đe dọa toàn thể loài người và sự sống trên trái đất, chính vì vậy cần đấu tranh cho một thế giới hòa bình, loại bỏ nguy cơ chiến tranh hạt nhân là vô cùng cần thiết.
- Luận cứ:
- Cuộc chạy đua vũ trang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người [Dẫn chứng ở các lĩnh vực kinh tế, ý tế, thực phẩm, giáo dục].
- Chiến tranh vũ trang cũng đi ngược lại với lý trí con người và tự nhiên [Nêu ra sự đối lập sự hình thành của thế giới phải mất nhiều năm và sự hủy hoại toàn bộ chỉ mất một giây bấm nút].
Câu 2. Trong phần đầu của văn bản, nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa loài người và toàn bộ sự sống trên trái đất đã được tác giả chỉ ra rất cụ thể bằng cách lập luận như thế nào?
Những con số chính xác:
- Ngày 8/8/1986, hơn 50000 đầu đạn hạt nhân được bố trí khắp trên hành tinh.
- Mỗi người, không trừ trẻ con đều đang ngồi trên một thùng 4 tấn thuốc nổ. Tất cả chỗ đó nổ tung lên sẽ làm biến mất tất cả, không phải một lần mà mười hai lần sự sống trên trái đất.
- Về lý thuyết có thể tiêu diệt tất cả các hành tinh xoay quanh mặt trời, cộng thêm bốn hành tinh nữa - tức là sẽ phá hủy thế thăng bằng của hệ mặt trời.
- Ngành công nghiệp hạt nhân là ngành tiến bộ nhanh nhất.
=> Cách vào đề trực tiếp, thẳng thắn khi nói ra những nguy cơ mà chiến tranh hạt nhân đe dọa đến con người.
Câu 3. Sự tốn kém và tình chất vô lý của cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân đã được tác giả chỉ ra bằng những chứng cứ nào?
Những chứng cứ:
- Số tiền bỏ ra cho 100 máy bay ném bom chiến lược B.1B của Mỹ và cho dưới 7000 tên lửa vượt đại châu là 100 tỷ đô la.
- Giá của 10 chiếc tàu sân bay mang vũ khí hạt nhân kiểu tàu Ni-mít - đủ để thực hiện một chương trình phòng bệnh trong 14 năm, bảo vệ cho hơn 1 tỷ người khỏi bệnh sốt rét và cứu hơn 14 triệu trẻ em.
- Số lượng calo trung bình cần thiết cho mỗi người - tốn kém không bằng 149 tên lửa MX.
- Hai tàu ngầm mang vũ khí hạt nhân - đủ xóa mù chữ cho toàn thế giới.
Câu 4. Vì sao có thể nói: Chiến tranh hạt nhân “không những đi ngược lại lí trí con người mà còn đi ngược lại lí trí tự nhiên?”. Em có suy nghĩ gì trước lời cảnh báo của nhà văn Mác - két về nguy cơ hủy diệt sự sống và nền văn minh trên trái đất một khi chiến tranh hạt nhân nổ ra?
Chiến tranh hạt nhân xảy ra có thể hủy hoại cuộc sống văn minh của con người. Lời cảnh báo hoàn toàn đúng đắn, mang tính thời sự.
Câu 5. Theo em, vì sao văn bản lại được đặt tên là Đấu tranh cho một thế giới hòa bình? Hãy thử đặt nhan đề khác.
Văn bản đã cho thấy nguy cơ của cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền hòa bình thế giới. Đồng thời kêu gọi mọi người cần đồng lòng đấu tranh để có một thế giới hòa bình.
- Nhan đề khác: Chiến tranh hạt nhân, Nguy cơ chiến tranh hạt nhân…
II. Luyện tập
Phát biểu cảm nghĩ của em sau khi đọc văn bản trên.
Gợi ý:
Tác giả Mác-két đã đề cập đến một vấn đề hết sức cấp bách của thế giới hiện nay trong văn bản “Đấu tranh cho một thế giới hòa bình”. Đó là cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Đầu tiên, tác giả đã đưa ra một thực tế đáng sợ khi mỗi người, không trừ trẻ con đang ngồi trên bốn tấn thuốc nổ có thể xóa sạch dấu vết của sự sống. Cũng như không có một ngành công nghiệp nào có được sự tiến bộ như ngành công nghiệp hạt nhân. Số tiền mà con người tiêu tốn vào việc chế tạo ra những loại vũ khí hạt nhân có thể dùng để cứu trợ cho con người về mọi mặt: y tế, tiếp tế thực phẩm, giáo dục… Cuộc chạy đua vũ trang đã đi ngược lại với lý trí. Không những của con người mà còn của tự nhiên. Nếu như trái đất phải trải qua 380 triệu năm con bướm mới bay được, 180 triệu năm bông hồng mới nở, qua bốn thế kỷ con người mới hát hay hơn chim và biết chết vì yêu. Thì trong thời đại hoàng kim của khoa học, chỉ cần một cái bấm nút có thể đưa toàn bộ quá trình ấy trở lại điểm xuất phát. Những dẫn chứng cụ thể trên đã giúp người đọc hiểu được tác hại của cuộc chiến tranh hạt nhân. Cuối cùng, nhà văn đã kêu gọi mọi người hãy đem tiếng nói của mình hòa vào “bản đồng ca của những người đòi hỏi một thế giới không có vũ khí và một cuộc sống hòa bình, công bằng”. Đồng thời tác giả cũng kiên quyết đề nghị mở ra một nhà băng lưu trữ trí nhớ có thể tồn tại sau thảm họa hạt nhân. Điều đó thật sự là một lời kêu gọi sâu sắc, thôi thúc suy nghĩ của mỗi người đọc.