Trong những năm gần đây, nhờ sự phát triển của công nghệ sinh học có những thành tựu tiến bộ vượt bậc đã mở ra nhiều triển vọng trong điều trị bệnh ung thư nói chung. Hiện nay, liệu pháp “nhắm trúng đích” trong điều trị bệnh ung thư hay được nhắc tới. Đó là sử dụng các sản phẩm sinh học tác động có tính chọn lọc lên các tế bào, dòng tế bào ung thư nhất định hoặc làm thay đổi tương tác qua lại của cơ thể vật chủ đối với tế bào ung thư, gây nên tác dụng chống u.
Sử dụng liệu pháp sinh học trong điều trị có thể dùng đơn thuần hoặc phối hợp với phẫu thuật, hoá chất, xạ trị. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu điều trị hóa chất kết hợp kháng thể đơn dòng trong bệnh UTDD tiến triển.
1. Trastuzumab
Trastuzumab [Herceptin] là một kháng thể đơn dòng tái tổ hợp gắn chọn lọc tái tổ hợp DNA có nguồn gốc từ người, tác động chọn lọc lên ngoại bào thụ thể 2 của yếu tố phát triển biểu mô người [HER2]. Trastuzumab ức chế sự tăng sinh các tế bào khối u người có biểu hiện quá mức HER2. Tác động gây độc tế bào qua trung gian tế bào ưu tiên trên những tế bào UT có biểu lộ quá mức HER2 so với những tế bào UT không có sự biểu hiện quá mức HER2.
Nghiên cứu thử nghiệm pha III ngẫu nhiên có đối chứng sử dụng Trastuzumab kết hợp hóa chất điều trị UTDD tiến triển hoặc UT vị trí tiếp nối dạ dày - thực quản [lan tràn hoặc tái phát, di căn]. Kết quả cho thấy thời gian sống thêm toàn bộ là 13,5 tháng so với nhóm điều trị hóa chất đơn thuần là 11,1 tháng.
2. Cetuximab
Cetuximab [Erbitux] là một kháng thể đơn dòng gắn chọn lọc và ức chế dẫn truyền tín hiệu của thụ thể yếu tố phát triển biểu bì [EGFR] trên bề mặt tế bào. Ngăn chặn đường dẫn truyền kích thích tế bào phân chia, ức chế tế bào phát triển và làm cho chúng chết theo chu trình tự nhiên. Thuốc có tác dụng đối với những bệnh UT có biểu hiện bộc lộ KRAS tự nhiên và đã được chấp nhận áp dụng trong điều trị một số bệnh UT đường tiêu hóa, phổi, đầu - cổ.
Trong một nghiên cứu thử nghiệm pha II, Cetuximab điều trị phối hợp với oxaliplatin, leucovorin và 5-FU đạt tỷ lệ đáp ứng cao đối với UTDD di căn. Thời gian bệnh tiến triển là 7,6 tháng và thời gian sống thêm trung bình là 9,5 tháng. Trong khi sự đột biến gen KRAS chỉ có ở 3% trường hợp.
3. Điều trị bằng kháng thể đơn dòng [Bevacizumab]
Bevacizumab [Avastin] là một kháng thể đơn dòng nhân hóa tái tổ hợp gắn chọn lọc và trung hòa hoạt tính sinh học của yếu phát triển nội mạc mạch máu [VEGF]. Tác dụng làm giảm sự tăng sinh mạch máu, ức chế phát triển của khối u. Thuốc đã được chấp nhận áp dụng trong điều trị một số bệnh ung thư.
Trong các thử nghiệm phối hợp Bevacizumab với irinotecan, cisplatin hoặc capecitabine cho thấy có tỷ lệ đáp ứng cao hơn. Tuy nhiên đánh giá lợi ích sống còn không đáng kể [12,1 so với 10,1 tháng; HR 0,87, 95% CI 0,73-1,03]
BS. Nguyễn Thị Hảo – Khoa chăm sóc giảm nhẹ - Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học mới được áp dụng phổ biến hiện nay. Liệu pháp này có ít tác dụng phụ, hiệu quả tốt. Khi nào bệnh nhân nên dùng?
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học là gì?
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học là liệu pháp giúp hệ miễn dịch tự nhận ra và tiêu diệt tế bào ung thư. Đây là phương pháp mới giúp ngăn chặn sự lan toả của các tế bào ác tính hiệu quả. Bên cạnh đó, phương pháp sinh học ít tác dụng phụ cho cơ thể hơn hẳn so với hoá trị, xạ trị và phẫu thuật.
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học được coi là hy vọng mới cho bệnh nhân ung thư.
Tác động của liệu pháp sinh học với tế bào ung thư?
Hệ miễn dịch có tự phát hiện được tế bào ung thư?Để hiểu được cách điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học, cần hiểu được cách mà hệ miễn dịch hoạt động tiêu diệt tế bào ung thư.Trên thực tế, hệ miễn dịch có thể phát hiện được tác nhân có hại như vi sinh vật, vi khuẩn và cả các tế bào ung thư trong cơ thể. Tuy nhiên, tế bào ung thư lại có khả năng ẩn nấp sau các tế bào bình thường khiến hệ miễn dịch khó có thể phát hiện. Thậm chí, các tế bào ác tính này còn ức chế hay vô hiệu hoá hoạt động của tế bào miễn dịch.
Có hai dạng ứng dụng liệu pháp sinh học trong điều trị ung thư dưới đây.
Hỗ trợ hệ miễn dịch tiêu diệt tế bào ung thưBệnh nhân được tiêm thuốc kích thích tế bào thuộc hệ miễn dịch. Nhờ đó, các tế bào này có thể tự tìm kiếm và tiêu diệt tế bào ung thư. Một cách khác được ứng dụng hiện nay là lấy mẫu từ hệ miễn dịch của bệnh nhân và đưa vào phòng thí nghiệm để “huấn luyện” chúng cách tấn công lại tế bào ác tính. Sau khi huấn luyện, các tế bào này được đưa lại vào cơ thể.
Giúp hệ miễn dịch phát hiện được tế bào ung thưBệnh nhân được liệu pháp nhắm trúng đích tế bào ung thư, ức chế và cô lập chúng khỏi tế bào thường. Nhờ đó, hệ miễn dịch có thể phát hiện và tiêu diệt các tế bào này.
Những phương pháp chữa ung thư bằng sinh học hiện nay
Hiện nay, các bệnh viện tuyến trung ương nước ta đều ứng dụng các liệu pháp sinh học để nâng cao chất lượng điều trị ung thư, giảm đau đớn, di chứng cho bệnh nhân.
Một số liệu pháp sinh học để chữa ung thư được sử dụng hiện nay:
- Nuôi dưỡng tế bào gốc;
- Ức chế sinh mạch;
- Liệu pháp BCG;
- Tiêm vắc-xin ung thư;
- Liệu pháp cấy gen;
- Dùng virus để tiêu diệt tế bào ung thư [oncolytic virus therapy];
- Liệu pháp điều trị trúng đích;
- Liệu pháp cytokine;
- Kháng thể đơn dòng;
- Miễn dịch liên hợp [còn gọi là immunoconjugates];
Tuỳ từng loại, giai đoạn ung thư; thể trạng bệnh nhân, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp sinh học phù hợp.
Khi nào cần dùng thuốc sinh học trị ung thư?
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học được lựa chọn là phương pháp bổ sung. Đặc biệt, liệu pháp này do các bác sĩ chỉ định, bệnh nhân tuyệt đối không được tự ý chữa trị gây hệ luỵ xấu cho sức khoẻ. Thực tế có nhiều bệnh nhân bị một số cá thể lợi dụng bán thuốc sinh học không rõ nguồn gốc khiến bệnh không khỏi mà còn nặng hơn.
Bệnh nhân được chỉ định dùng liệu pháp này trong các trường hợp:
- Điều trị ung thư giai đoạn đầu [0,1];
- Điều trị hỗ trợ trước và sau phẫu thuật ung thư;
- Điều trị ngăn ngừa tái phát sau ung thư;
- Điều trị ung thư giai đoạn cuối nhằm kéo dài tuổi thọ;
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học giúp nâng cao chất lượng sống, kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân.
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học là phương án an toàn, hiệu quả. Tuy nhiên, phương pháp điều trị nào cũng có ưu, nhược điểm riêng.
điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học
Liệu pháp sinh học chữa ung thư tiêu diệt đúng tế bào ác tính mà không làm chết các tế bào lành tính như hoá trị, xạ trị. Do vậy, sử dụng liệu pháp này rất ít gây ra tác dụng phụ, không làm sức khoẻ của bệnh nhân bị suy kiệt nặng. Hiệu quả của phương pháp sinh học trị ung thư được đánh giá rất tốt. Đặc biệt, thuốc sinh học giúp nâng cao chất lượng sống, ngăn ngừa tái phát và kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân ung thư.Trong tương lai, việc nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp này sẽ ngày một phổ biến hiện nay.
Nhược điểm khi điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học
Điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học chỉ được đưa vào nước ta trong hơn một thập kỷ trở lại đây. Việc quản lý, ứng dụng thuốc vẫn còn gặp nhiều vướng mắc. Do đó, phương pháp này chưa được ứng dụng rộng rãi như hoá trị, xạ trị hay phẫu thuật. Bên cạnh đó, rất nhiều bệnh nhân khó thích ứng được với thuốc sinh học khiến hiệu quả điều trị không cao.
Hợp chất beta-glucan trong điều trị ung thư
Beta-glucan là một hợp chất thường được sử dụng làm thuốc sinh học trị ung thư. Khi beta-glucan được đưa vào cơ thể, chúng sẽ đi vào tế bào theo đường máu. Với sự hỗ trợ của hoạt chất này, các tế bào miễn dịch dễ dàng nhận ra và tiêu diệt tế bào ác tính. Ngoài ra, beta-glucan kích thích cơ thể sản sinh ra tế bào lympho, interferon – những tế bào có công năng tiêu diệt tế bào ung thư.
Beta-glucan được làm giàu trong nấm lim xanh rừng qua bài thuốc Thanh Thiết Bảo Sinh. Do đó, uống nấm lim là phương pháp hỗ trợ điều trị ung thư hiệu quả, an toàn.
Xem thêm: Thuốc sinh học điều trị ung thư
điều trị ung thư bằng phương pháp sinh học
.