Tóm tắt kiến thức Người lái đò sông Đà
Để học tốt / Series luyện thi THPT Quốc gia / Ngữ Văn luyện thi THPT Quốc gia / Tổng ôn kiến thức tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân Người lái đò sông đà là một áng văn đẹp thể hiện những nét đặc sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân, một nhà văn tài hoa uyên bác, luôn quan sát, khám phá, diễn tả thế giới ở phương diện văn hoá thẩm mĩ; miêu tả con người ở phương diện tài hoa nghệ sĩ. Với việc thực hiện nhuần nhuyễn những nét phong cách ấy, tác phẩm đã thực sự thành công khi phái hiện và miêu tả chất vàng trong vẻ đẹp hùng vĩ và thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc cùng chất vàng mười quý giá trong tâm hồn, tính cách những người lao động bình dị miền núi tây bắc. Tuỳ bút người lái đò sông đà đã trở thành thiên anh hùng ca ca ngợi vẻ đẹp hào tráng của con nguwoif trong cuộc chiến đấu chinh phục thiên nhiên. Với quan niệm thẩm mĩ mới mẻ, tích cực của nguyễn tuân, người lái đò nơi thượng nguồn Tây bắc thực sự là một nghệ sĩ tài hoa, một anh hùng sông nước khi hàng ngày phải chiến đấu và luôn phải chiến thắn thiên nhiên bằng trí tuệ, sự khéo léo, sức mạnh và lòng can đảm của mình. Nguyễn Tuân là tác giả lớn của văn học hiện đại Việt Nam với những thành tựu xuất sắc ở cả hai giai đoạn trước và sau năm 1945. Sáng tác của Nguyễn Tuân mang phong cách riêng và độc đáo trong đó nổi bật chất tài hoa uyên bác. Là một nghệ sỹ suốt đời đi tìm cái đẹp, Nguyễn Tuân thường khám phá thế giới ở những phương diện văn hoá thẩm mĩ, thường miêu tả con người trong vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ. Người lái đò Sông Đà là bài tuỳ bút xuất sắc của Nguyễn Tuân được in trong tập Sông Đà năm 1960. Sông Đà là thành quả chuyến đi gian khổ và hào hứng của Nuyễn Tuân lên miền đất Tây Bắc xa xôi và rộng lớn những năm 1958 -1960, chuyến đi không chỉ nhằm thoả mãn niềm khát khao xê dịc mà chủ yếu để tìm kiếm chất vàng trong vẻ đẹp hùng vĩ và thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc, phát hiện thứ vàng mười đã qua thử lửa của tâm hồn con người Tây Bắc trong cuộc sống hàng ngày của họ. Tác phẩm đã thể hiện những nét đặc sắc nhất trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân.
Với hai lời đề từ, tác giả Nguyễn Tuân đã cho thấy đồng thời cả cảm hứng sáng tác và phong cách nghệ thuật độc đáo của mình trong tuỳ bút Người lái đò sông Đà. Qua ngòi bút của một nhà văn luôn khám phá thế giới ở phương diện văn hoá, thẩm mĩ, trong tuỳ bút Người lái đò sông Đà , dòng sông Đà đã hiện lên như một công trình mĩ thuật kì vĩ, tuyệt vời của tạo hoá với hai ấn tượng sâu đậm: dữ dằn, hung bạo và thơ mộng, trữ tình. Là nhà văn của những cảm giác mãnh liệt luôn có hứng thú đặc biệt với núi cao, rừng thiêng, với gió bão và thác ghềnh dữ dội, ngòi bút của Nguyễn Tuân tung hoành sảng khoái giữa dòng thác ngôn từ. Nhà văn tài hoa đã khiến ngôn từ dựng lên ghềnh thác, khiến nhịp điệu tạo thành sóng gió, dùng những thao tác so sánh, nhân hoá dẫn dắt người đọc tới trùng điệp những hình dung, liên tưởng hiến cho sự hung bạo của sông Đà hiện lên đặc biệt sống động và truyền cảm.
Nhịp ngắt ngắn, nhanh, dồn dập, sự xuất hiện dày đặc các thanh sắc, những hình ảnh điệp nối tiếp luân chuyển, thế chỗ nhau trong cụm từ ngữ hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió… đã tái hiện sinh động quần thể những sức mạnh thiên nhiên dữ dội nhất của nước, sóng, gió và đá sông Đà. Động từ xô điệp lại trong cả ba vế câu gây ấn tượng về những chuyển động vĩnh hằng và sức mạnh khủng khiếp của thiên nhiên, ghềnh thác; kết cấu ngôn ngữ đặc sắc như mô phỏng hình ảnh những con sông dữ cuồn cuộn chồm lên nhau theo chiều ngang, vút lên cao theo chiều dọc rồi đổ ập xuống, trùng điệp ghê rợn trên mặt ghềnh. Từ láy ghùn ghè và hình ảnh so sánh mang đậm sắc thái nhân hoá về việc sóng gió trên mặt ghềnh Hát Loong lúc nào cũng như đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua đấy đã thể hiện sinh động sự hung hãn, lì lợm và cuồng bạo của dòng sông ngày đêm hăm doạ, uy hiếp con người.
Một loạt những so sánh sống động, đặc sắc khiến hút nước hiện ra trong một lạo hình ảnh cái giếng bê tông… xoáy tít, trong âm thanh ghê sợ của cửa cống cái bị sặc…, hoặc trong cả hình ảnh và âm thanh khi tưởng tượng ra mặt nước đang bị rót dầu sôi – đó là những hình ảnh và âm thanh cho thấy cả sức mạnh và sự hung bạo của hút nước. Từ láy tượng hình lừ lừ, từ láy tượng thanh tăng nghĩa ặc ặc cùng những chi tiết so sánh mang sắc thái nhân hoá khi miêu tả nước thở và kêu như cửa cống cái… tất cả đều góp phần làm hiện ra cả hình ảnh và âm thanh của hút nước như một quái vật đang giận dữ đến ghê người. Hình ảnh liên tưởng đến quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực đã giúp người đọc dễ dàng hình dung ra cảm giác hãi hùng nếu phải đi thuyền men gần hút nước đáng sợ. Nhà văn đã phát huy trí tưởng tượng phong phú khi hình dung ra những bè gỗ to lớn, nghênh ngang bị lôi tuột xuống đáy hút nước hay chiếc thuyền bị hút trồng cây chuối ngược rồi vụt biến đi và rồi tan xác ở khuỷnh sông dưới… – đó là những hình ảnh chỉ có trong tưởng tượng nhưng lại đưa đến một ấn tượng sâu đậm về những sức mạnh khủng khiếp của hút nước sông Đà. Không dừng lại trong hình dung, tưởng tưởng về những casibef hay một con thuyền bất hạnh nào đó phải làm mồi cho hút nước, nhà văn còn tạo ra một giả tưởng li kì dẫn dụ người đọc vào trò chơi cảm giác, kéo họ xuống tận đáy hút nước xoay tít, sâu hoắm cùng anh bạn quay phim táo tợn. Hút nước vì thế đã được miêu tả băng thủ pháp điện ảnh, hất ngược từ dưới lên một cách sống động, truyền cảm từ hình khối của một thành giếng xây toàn bằng nước cho đến màu sắc của dòng sông nước xanh ve, thậm chí cho đến cả cảm giác sợ hãi chân thực của con người khi phải đứng trong lòng một khối pha lê xanh như sắp vỡ tan và bất cứ lúc nào cũng có thể đổ ụp vào người.
Cảm hứng lãng mạn luôn có xu hướng tạo ra những ấn tượng mạnh mẽ bởi sự tương phản. Trong tuỳ bút Người lái đò sông Đà sự tương phản hiện hwx ngay trong đối tượng miêu tả bởi làm nên dòng sông đà thực sự ngoài chất hung bạo không thể không nhắc đến chất thi vị trữ tình đằm thắm. Vẫn là dòng sông ấy, nhưng sau khi dòng sông vặn mình vào một cái bến cát, khi chút bọt nước cuối cùng của thượng nguồn xèo xèo tan trên cát, ngòi bút tài hoa của NT bất ngờ dẫn người đọc đến một sông Đà êm đềm như một giấc mơ, dịu hiền như một miền cổ tích.
Đọc thêm: Tổng ôn kiến thức tác phẩm Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng Trước 1945 Nguyễn tuân thường say mê vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ trong những con người đặc tuyển xuất chúng, vì thế cái đẹp và nguwoif tài thường cô đơn, lạc lõng, vì hoàn cảnh xã hội thực dân nửa phong kiến những năm đầu XX , đó là những vẻ đẹp vang bóng một thời thường đem đến sự ngậm ngùi, tiếc nuối. vẫn năm 1945 quan điểm của nhà văn đã có những thay đổi cơ bản. vẫn nhìn con người từ phương diện tài hoa nghệ sĩ nhưng bây giờ nguyễn tuân cho rằng bất cứ người lao động nào khi đạt tới trình độ giỏi giang, điêu luyện trong công việc của mình cũng có thể coi là nghệ sĩ và xứng đáng được tôn vinh. Trong những sáng tác sau 1945 Nguyễn tuân đã khám phá vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ của những con người lao động bình thường trong cuộc sống đời thường, qua đó mà bộc lộ tấm lòng trân trọng yêu thương với họ. Người lái đò sông đà là tuỳ bút cùng tên cũng là một nhân vật mà nhà văn khám phá và thể hiện không chỉ ở vẻ đẹ tài hoa mà cò là trí dũng.
Ngay khi miêu tả dòng sông đà hung bạo khúc thượng nguồn, nguyễn tuân đã có ý thức tạo dựng một nền thiên nhiên dữ dội kì vĩ, một không gian hoành tráng, lớn lao xứng đáng với sự xuất hiện của người anh hùng sông nước. đó là không gian của thác ghềnh hiểm trở của sóng gió cuồn cuộn thét gào , một không gian của những hút nước ghê rọn, thác đá dư dằn…
Và để khắc hoạ vẻ đẹp tài hoa của ông đò, nguyễn tuân đã miêu tả một cuộc vượt thác nguy hiểm và ngoạn mục trong đó nổi bật sự tương phản giữa một thiên nhiên ác hiểm, hung bạo với con ngườ trí dũng, đó cũng là trận thuỷ chiến dữ dội một bên là chiếc thuyền then đuôi én mỏng manh và những người lái đò nhỏ bé với một bên là những trùng vi thạch trận của đá thác, nước thác cùng sóng. Đối thủ của ông đò là cả một đoàn quân đá hung bạo, dữ dằn. những thuật ngữ của quân sự, võ thuật, thể thao như dàn sẵn trận địa… dụ thuyền đối phương… đánh khuýp quật vu hồi… Đá với sóng dữ, thác dữ trở nên hung hãn như trở thành kẻ thù số một của con người. Tác giả còn sử dụng một loạt từ láy miêu tả diện mạo gớm ghiếc của đám đá sông đà khi thì ngỗ ngược, nhăn nhúm, méo mó, khi thì tiu nghỉu mặt xanh lờ… một loạt những động từ đặt trong các câu nhịp ngắn, nhanh dồn dập: nước thác reo hò…hò la…ùa vào… – tất cả hiện lên sự hung bạo vô cùng của sông đà khi cùng một lúc các sức mạnh của thiên nhiên kết hợp với nhau tấn công những con thuyền đơn độc và những con người nhỏ bé. Thiên nhiên sông đà cfon vô cùng xảo quyệt trong việc dàn trận tấn công con người. Để đưa con thuyền vượt thác sông đà khúc thượng nguồn, nhưng người lái đò phài đối đầu với một trùng vi thạch trận trên dòng sông.
giở giang, khéo léo, dũng cảm và mạnh mẽ, ông đò đã thể hiện rõ nét vẻ đẹp tài hoa nghệ sĩ và trí dũng phi thường khi cùng thuyền vượt qua ghềnh thác, khi bao giờ cũng giữ thế chủ động để tìm cho mình một cửa sinh duy nhất giữa bạt ngàn của tử của những trùng vi thạch trận hiểm ác, dữ dằn; khi không bao giờ cho phép mình chùn bước, sợ haxiduf chỉ trong khoảnh kahwsc, khi luôn có thể trình diễn nghệ thuật lái đò điêu luyện của một tay lái ra hoa. Sau khi chiến thắng thiên nhiên hung bạo, những người lái đò đốt lửa trong hang đá, nướng ốm cơm lam và bàn tán về cá anh vũ, cá dầm xanh…chả thấy ai bàn tán thêm một lời nào về cuộc chiến thắng vừa qua nơi cửa ải nước. thái độ bình thản ấy càng làm đậm thêm tầm vóc lớn lao của những người anh hùng trong cuộc sống đời thường bình dị khi họ coi việc chiến thắng song đà dữ dội hiểm ác, việc giành sự sống từ những cửa tử của ghềnh thác sông đà chỉ là chuyện thường ngày Sang thu là tác phẩm đặc sắc, giữ vai trò quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 9 Đây là một trong những nội dung thường có trong các đề thi học kì, đề thi ... Xem thêm Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương là bài thơi đặc sắc, thể hiện tâm tình của nhà thơ, của mỗi người dân Việt Nam đối với Bác - Chủ tịch Hồ Chí Minh. là tác ... Xem thêm Sang thu là bài thơ đặc sắc của nhà thơ Hữu Thỉnh, giữ vai trò quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 9. Đây là một trong những nội dung thường có trong các ... Xem thêm Học tốt môn Văn không hẳn là sự chăm chỉ "cày cuốc", suy nghĩ tích cực, luyện đọc nhiều, tập trung và ghi chép bài đầy đủ có thể giúp bạn chinh phục môn Văn dễ ... Xem thêm Sóng là bài thơ đặc sắc của nhà thơ Xuân Quỳnh, giữ vai trò quan trọng trong chương trình Ngữ văn lớp 12. Đây là một trong những nội dung thường có trong các đề ... Xem thêm |