Viết một đoạn văn ngắn về chia chiếc bánh của mình cho ai
|
I. Cách làm một bài nghị luận về một hiện tượng đạo lí: 1. Tìm hiểu đề: - Đề bài yêu cầu bày tỏ ý kiến: việc làm của anh Nguyễn Hữu Ân - vì tình thương “dành hết chiếc bánh thời gian của mình” chăm sóc cho hai người mẹ bị bệnh hiểm nghèo. - Luận điểm: + Việc làm của Nguyễn Hữu Ân: đã nêu một tấm gương về lòng hiếu thảo, vị tha, đức hi sinh của thanh niên. + Hiện tượng Nguyễn Hữu Ân là một hiện tượng sống đẹp, thế hệ ngày nay cần có nhiều tấm gương như Nguyễn Hữu Ân. + Bên cạnh đó, còn một số người có lối sống ích kỉ, vô tâm, đáng phê phán, “lãng phí chiếc bánh thời gian vào những việc vô bổ”. + Bài học: Tuổi trẻ cần dành thời gian tu dưỡng, lập nghiệp, sống vị tha để cuộc đời ngày một đẹp hơn. - Dẫn chứng: + Một số việc làm có ý nghĩa của thanh niên ngày nay tương tự như Nguyễn Hữu Ân: dạy học ở các lớp tình thương, giúp đỡ người tàn tật có hoàn cảnh neo đơn, tham gia phong trào tình nguyện… + Một số việc làm đáng phê phán của thanh niên học sinh: bỏ học ra ngoài chơi điện tử, đánh bi a, tham gia đua xe… - Thao tác nghị luận: phân tích, chứng minh, bình luận, bác bỏ. 2. Lập dàn ý: a. Mở bài: - Giới thiệu hiện tượng Nguyễn Hữu Ân - Trích dẫn đề văn, nêu vấn đề “chia chiếc bánh mì của mình cho ai?” b. Thân bài: - Tóm tắt hiện tượng: Nguyễn Hữu Ân đã dành hết thời gian của mình cho những người ung thư giai đoạn cuối. - Phân tích hiện tượng: Hiện tượng Nguyễn Hữu Ân có ý nghĩa giáo dục rất lớn đối với thanh niên, học sinh ngày nay: + Hiện tượng này chứng tỏ thanh niên Việt Nam đã và đang phát huy truyền thống Lá lành đùm lá rách, tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ lẫn nhau của cha ông xưa. + Hiện tượng Nguyễn Hữu Ân tiêu biểu cho lối sống đẹp, tình yêu thương con người của thanh niên ngày nay. + Một số tấm gương tương tự. - Bình luận: + Đánh giá chung về hiện tượng: Đa số thanh niên Việt Nam có ý thức tốt với việc làm của mình, có hành vi ứng xử đúng đắn, có tấm lòng nhân đạo, bao dung. Không chỉ vì một số ít thanh niên có thái độ và việc làm không hợp lí mà đánh giá sai toàn bộ thanh niên. + Phê phán: Một vài hiện tượng tiêu cực “lãng phí chiếc bánh thời gian” vào những việc vô bổ, không làm được gì cho bản thân, gia đình, bạn bè, những người cần được quan tâm, chia sẻ. + Kêu gọi: Thanh niên, học sinh ngày nay hãy noi gương Nguyễn Hữu Ân để thời gian của mình không trôi đi vô ích. c. Kết bài: Bày tỏ suy nghĩ riêng của người viết đối với hiên tượng. 3. Cách làm bài nghị luận về hiện tượng đời sống: - Nghị luận đời sống: là bàn về một hiện tượng có ý nghĩa trong xã hội. - Bài nghị luận cần: + Nêu rõ hiện tượng + Phân tích các mặt đúng – sai, lợi – hại + Chỉ ra nguyên nhân + Bày tỏ ý kiến, thái độ của người viết - Ngoài việc vận dung các thao tác lập luận như phân tích, chứng minh, so sánh, bác bỏ, bình luận…, cần: diễn đạt sáng sủa, ngắn gọn, giản dị, nhất là phần nêu cảm nghĩ của riêng mình. 3/ Luyện tập: a/ Điều mà tác giả Nguyễn Aí Quốc bàn: hiện tượng nhiều thanh niên, sinh viên Việt Nam du học nước ngoài dành quá nhiều hời gian cho việc chơi bời, giải trí mà chưa chăm chỉ hoc tập, rèn luyện để góp phần xây dựng đất nước. Hiện tượng ấy xảy ra vào những năm đầu thế kỉ XX, trong xã hội ta ngày nay hiện tượng ấy vẫn còn. Từ hiện tượng trên, có thể bàn thêm một vài ý: + Nêu và phê phán hiện tượng: Thanh niên, sinh viên Việt Nam du học lãng phí thời gian vào những việc vô bổ. + Chỉ ra nguyên nhân: Họ chưa xác định lí tưởng sống đúng đắn, họ ngại khó, ngại khổ, lười biếng hoặc chỉ sống vì tiền bạc, vì những lợi ích nhỏ hẹp; cũng một phần do cách tổ chức, giáo dục chưa tốt của những người có trách nhiệm( cha mẹ không giáo dục con cái ý thức tự lực lập thân lập nghiệp, cung phụng tiền của cho con ăn chơi lãng phí ở nước ngoài…) + Bàn luận: Nêu một vài tấm gương thanh niên, sinh viên chăm học, đạt học vị cao trở về tham gia giảng dạy ở các trường đại học hoặc làm việc tại các ngành kinh tế, khoa học, kĩ thuật tiên tiến của nước nhà( thời chống Pháp có những tấm gương sáng như nhà nông học Lương Đình Của, bác sĩ Phạm Ngọc Thạch từ bỏ cuộc sống giàu sang ở nước Pháp để trở về phục vụ đất nước, thời chống Mĩ có anh Nguyễn Thái Bình , sinh viên du học ở nước Mĩ đã hi sinh vì hành động yêu nước, thời đại ngày nay có nhiều bạn sinh viên sẵn sàng từ bỏ cuộc sống an nhàn, giàu có ở nước ngoài để trở về phục vụ Tổ Quốc…) b/ Tác giả dùng thao tác lập luận phân tích, so sánh, bác bỏ ( tự tìm dẫn chứng qua đoạn trích) c/ Nghệ thuật diễn đạt: Dùng từ, nêu dẫn chứng xác đáng, cụ thể; kết hợp nhuần nhuyễn các kiểu câu trần thuật, câu hỏi, câu cảm thán… d/ Rút ra bài học cho bản thân: Xác định lí tưởng, cách sống, mục đích, thái độ học tập đúng đắn.
* Những vấn đề chung. - Thế nào là hiện tượng đời sống? - Thế nào là nghị luận về một hiện tượng đời sống? - Mời các em xem 1 số hình ảnh và bày tỏ ý kiếncủa mình về hiện tượng đời sống được nêu trongbài viết sau: “Chia chiếc bánh của mình cho ai” Nếu coi thời gian trong một ngày của bạn là chiếc bánh tròn trịa, bạn sẽ chia chiếc bánh cho bố mẹ, cho công việc, cho gia đình bao nhiêu và dành cho mình bao nhiêu phần?Nguyễn Hữu Ân và má Phẳng tại bệnh viện. Trong khi không ít bạn trẻ hiện nay đang lãng phí chiếc bánh của mình vào những trò chơi vô bổ thì chàng “Thanh niên trẻ tiêu biểu thành phố Hồ Chí Minh 2007” Nguyễn Hữu Ân lại dành hết chiếc bánh thời gian của mình cho những người bệnh ung thư giai đoạn cuối.Một câu chuyện lạ lùng…( theo Tạ Minh Phương, báo điện tử Nguoiduongthoi.com.vn) 1.Tìm hiểu đề. Lập dàn ýa) Tìm hiểu đề:- Yêu cầu của đề: “Hiện tượng” Nguyễn Hữu Ân.Cách sử dụng thời gian của TN hiện nay.-Yêu cầu về nội dung:+ Câu chuyện về Nguyễn Hữu Ân và cách sử dụng thời gian hợp lý, tích cực, đáng khâm phục.+ Phê phán hiện tượng tiêu cực trong lối sống lãng phí thời gian của một số thanh niên+ Đưa ra một số giải pháp để sử dụng thời gian hiệu quả, tránh việc sử dụng thời gian tiêu cực+ Bản thân anh / chị chia sẻ kinh nghiệm sử dụng thời gian hợp lý, hiệu quả.-Yêu cầu về dẫn chứng: “Chuyện cổ tích mang tên Nguyễn Hữu Ân” – báo điện tử Dantri.com.vn; Tăng Văn Bình thủ khoa- Yêu cầu về thao tác nghị luận: giải thích, lập luận phân tích, lập luận chứng minh, lập luận so sánh, bình luận Giới thiệu hiện tượng cần bàn luậnMở bài.Giới thiệu vấn đề nghị luận: (cách sử dụng thời gian của thanh niên hiện nay).Bàn bạc, phân tích làm rõ hiện tượng qua các thao tác lập luận*Thân bài.-Lđ1: Nêu hiện tượng Nguyễn Hữu Ân, tóm tắt câu chuyện về Ân - đã dành hết thời gian của mìnhcho những người bệnh ung thư giai đoạn cuối.-> Ý nghĩa: + Thể hiện hành động có ý nghĩa tích cực đối với đời sống xã hội, ca ngợi nghị lực vượt khó vươn lên, tấm lòng tương thân tương ái của thanh niên DC: ( phong trào “hiến máu nhân đạo”, “tiếp sức mùa thi” của học sinh, sinh viên)-Lđ 2: Phê phán hiện tượng tiêu cực của thanh niên, học sinh. DC về một số thanh niên học sinh, sinh viên nghiện Internet, truyện tranh -Lđ 3: Đưa ra một số giải pháp để sử dụng thời gian hiệu quả, tránh việc sử dụng thời gian tiêu cực.Nêu phương hướng, suy nghĩ trước hiện tượng đời sống *Kết bài.Cần có lối sống tích cực, nghị lực vượt khó vươn lên,tinh thần tương thân tương ái.b. Lập dàn ý. 2.Cách làm bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống a. Khái niệm : * “Hiện tượng đời sống”: Tất cả những gì diễn ra xung quanh cuộc sống con người đều là hiện tượng đời sống (có thể là hiện tượng tích cực nhưng cũng có thể là hiện tượng tiêu cực ) * Nghị luận về một hiện tượng đời sống: - Là kiểu bài sử dụng tổng hợp các thao tác lập luận để làm cho người đọc hiểu rõ, hiểu đúng, hiểu sâu và đồng tình với ý kiến của người viết trước những hiện tượng đời sống có ý nghĩa xã hội. 2. Cách làm bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống b. Cách làm bài nghị luận về hiện tượng đời sống: - Trước khi tìm hiểu đề phải thực hiện 3 thao tác : Đọc kĩ đề bài; Gạch chân các từ quan trọng; Ngăn vế ( nếu có ) - Tìm hiểu đề: + Tìm hiểu về nội dung (đề có những ý nào) + Thao tác lập luận chính + Xác định phạm vi tư liệu dẫn chứng - Lập dàn ý: + Mở bài: giới thiệu được hiện tượng đời sống cần nghị luận + Thân bài: bàn bạc, phân tích làm rõ hiện tượng qua các thao tác lập luận + Kết bài: Nêu phương hướng, suy nghĩ trước hiện tượng đời sống 2. Cách làm bài văn nghị luận về một hiện tượng đời sống c. Yêu cầu của nghị luận về hiện tượng đời sống : - Người viết phải hiểu rõ, hiểu đúng,hiểu sâu, nắm được bản chất hiện tượng -> Muốn vậy phải đi sâu tìm tòi,tập hợp tư liệu chính xác, thuyết phục. - Người viết phải, có lập trường quan điểm vững vàng, thể hiện rõ quan điểm, thái độ của mình trước hiện tượng nghị luận -> chỉ ra đúng – sai, lợi - hại, nguyên nhân, cách khắc phục. Qua hiện tượng đó, chỉ ra vấn đề cần quan tâm - Diễn đạt trong sáng, có thể sử dụng phép tu từ, yếu tố biểu cảm và nêu cảm nghĩ riêng. 3. Luyện tập: Bài tập 1: (SGK- 67): a) Tác giả Nguyễn ái Quốc bàn về hiện t ợng: Thanh niên,HS Việt Nam du học n ớc ngoài dành quá nhiều thời gian cho việc chơi bời, giải trí mà ch a chăm chỉ học tập, rèn luyện để khi trở về góp phần xây dựng đất n ớc. Hiện t ợng đó diễn ra vào những năm đầu thế kỉ XX. b) Tác giả dùng các thao tác lập luận: - Phân tích: Thanh niên du học mải chơi, thanh niên trong n ớc không làm gì cả, họ sống già cỗi, thiếu tổ chức, rất nguy hại cho t ơng lai đất n ớc - So sánh: Nêu hiện t ợng thanh niên, sinh viên Trung Hoa du học chăm chỉ, cần cù.- Bác bỏ: Thế thì thanh niên của ta đang làm gì?Nói ra thì buồn, buồn lắm: Họ không làm gì cả. c) Nghệ thuật diễn đạt của văn bản: Dùng từ, nêu dẫn chứng xác đáng, cụ thể, kết hợp nhuần nhuyễn các kiểu câu trần thuật, câu hỏi, câu cảm thán. d) Bài học cho bản thân: Xác định lí t ởng, cách sống, mục đích, thái độ học tập đúng đắn. Bài tập 2: Em suy nghĩ gì về hiện t ợng nghiện Internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay? lập dàn ý cho bài viết của mình. Dàn ý *Mở bài: - Nêu hiện t ợng cần nghị luận *Thân bài: - Phân tích mặt lợi, mặt hại của việc sử dụng Internet trong giới trẻ hiện nay. - Bình luận hiện t ợng nghiện Internet - Bày tỏ ý kiến của bản thân trong việc sử dụng Internet có hiệu quả, phục vụ cho mục đích học tập. *Kết bài: Khái quát vấn đề nghị luận và bày tỏ cảm nghĩ riêng |
