Cách bấm máy tính phương trình li độ

Lượt xem: 34056

Các em thân mến !

Khi làm bài tập về phần tổng hợp hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số (lớp 12):

                  x1 = A1cos(ωt + φ1)

                  x2 = A2cos(ωt + φ2)

           x = x1 + x2 = Acos(ωt + φ)

Nếu các em sử dụng hai công thức trong sách giáo khoa:

                  A2 = A21+ A22 + 2A1A2cosΔφ

                  tanφ = (A1sinφ1 + A2sinφ2)/ (A1cosφ1 + A2cosφ2)

 Thì các em thường gặp phải các vấn đề sau:

- Bấm máy tính phức tạp, mất nhiều thời gian.

- Một số bài toán máy sẽ không giải được (do lỗi toán học, ví dụ trong công thức tanφ mà có mẫu số = 0 chẳng hạn)

- Máy cho kết quả sai. Khi tính φ theo công thức tanφ thì máy chỉ cho chúng ta kết quả φ ở góc phần tư thứ nhất và thứ tư của đường tròn. Ví dụ tìm pha dao động tổng hợp của hai dao động  x1 = 4cos(ωt + π), x2 = 4cos(ωt – π/3)  thì máy sẽ cho kết quả φ = π/3( ở góc phần tư thứ nhất), trong khi kết quả đúng phải là –2π/3( ở góc phần tư thứ ba).

Đề khắc phục các vấn đề trên, các em có thể dùng phương pháp số phức để tìm nghiệm như sau:

Máy Fx-570MS

Bước chuẩn bị nhập số liệu vào máy. Chuyển chế độ dùng số phức:

Bấm Mode chọn 2.

          màn hình máy tính có dạng như trên

 Ở đây ta sử dụng số đo góc là độ(D), để dùng rad(Chuyển về R).

     Nhập: ‘A1’ + ‘Shift’ + ‘(-)’ + ‘φ1’ +  ‘+’ + ‘A2’ + ‘Shift’ + ‘(-)’ + ‘φ2’

Bước lấy kết quả. Sau khi nhập biểu thức cộng +’hoặc trừ ‘-’ vectơ.

              Nhấn:  ‘=’

- Để lấy A (Véctơ kết quả):

Nhấn: ‘Shift’ +  ‘+’  + ‘=’

- Để lấy φ (góc hợp bởi vectơ kết quả và vectơ chọn làm gốc):

Nhấn: ‘Shift’ +  ‘=’

Với máy Fx-570ES thì để lấy kết quả, chúng ta Nhấn ‘Shift’ + ‘2’ + ‘3’ +‘=’

Chú ý:

- Với các bài toán có dạng đặc biệt chúng ta nên suy luận để lấy kết quả thì nhanh hơn bấm máy.

- Với bài toán cho x1 (hoặc x2) và x, yêu cầu tìm x2 (hoặc x1) thì nhập:

‘A’ + ‘Shift’ + ‘(-)’ + ‘φ’ + ‘-’ + ‘A1(2)’ + ‘Shift’ + ‘(-)’  + ‘φ1(2)’

- Chúng ta củng có thể dùng phương pháp số phức để giải các bài tập về phần Lập biểu thức điện áp, dòng điện xoay chiều: Chương trình 12; Tổng hợp, phân tích vectơ: Chương trình 10, 11.

CMH

Phương pháp giải trắc nghiệm Vật lý bằng máy tính casio sẽ giúp thí sinh giải nhanh, chính xác một số dạng bài thường gặp. Với loại máy tính Casio Fx-570ES Plus; VINACAL Fx-570ES Plus, bạn có thể tham khảo cách giải dưới đây. 

Các phương pháp giải các dạng bài Vật lý được đề cập như sau:

PHẦN I: ỨNG DỤNG CỦA SỐ PHỨC TRONG BÀI TOÁN VẬT LÝ

  • Viết phương trình dao động điều hòa 
  • Giải nhanh tổng hợp dao động
  • Cộng (trừ) điện áp trong mạch điện xoay chiều
  • Tìm biểu thức i hoặc u trong mạch điện xoay chiều
  • Xác định hộp đen trong mạch điện xoay chiều
  • Xác định hệ số công suất trong mạch điện xoay chiều

PHẦN HAI: DÙNG PHÍM MODE 7 GIẢI BÀI TẬP GIAO THOA SÓNG

  • Dùng MODE 7 giải bài tập giao thoa sóng cơ
  • Dùng MODE 7 giải bài tập giao thoa sóng ánh sáng

PHẦN III. TÌM GIÁ TRỊ TỨC THỜI CỦA HÀM ĐIỀU HÕA

  • Tìm ly độ tức thời trong dao động điều hòa - độ lệch pha
  • Tìm giá trị tức thời trong dao động điện - độ lệch pha
  • Tìm độ lệch tức thời tại một điểm của sóng trong sự truyền sóng cơ

PHẦN IV. DÙNG MÁY TÍNH TÌM BỘI CHUNG NHỎ NHẤT (BCNN) VÀ ƯỚC CHUNG LỚN NHẤT (UCLN) CỦA 2 SỐ

Áp dụng trong bài tập tìm khoảng vân trùng khi giao thoa ánh sáng với 2 hoặc 3 bức xạ đơn sắc. 

PHẦN V. TÌM NHANH ĐẠI LƯỢNG CHƯA BIẾT TRONG BIỂU THỨC

PHẦN VI: DÙNG CÁC HẰNG SỐ CÀI ĐẶT SẴN TRONG MÁY TINH

  • Các hằng số VẬT LÝ và ĐỔI ĐƠN VỊ VẬT LÝ

PHẦN VII: DÙNG TÍCH PHÂN TÍNH QUÃNG ĐƯỜNG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÕA

Phương pháp giải nhanh trắc nghiệm Vật lý bằng máy tính Casio

XEM VÀ TẢI PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH TRẮC NGHIỆM VẬT LÝ BẰNG MÁY TÍNH CASIO TẠI ĐÂY

Suzy

Lập phương trình dao động tổng hợp của một vật từ hai phương trình dao động khi vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số là bài toán cơ bản, thường gặp trong môn Vật Lý THPT. Do đó, trong bài viết này Diễn đàn Toán Casio sẽ hướng dẫn bạn đọc cách sử dụng Casio fx 580VNX để tổng hợp hai phương trình dao động nhằm giúp các bạn thực hiện nhanh, chính xác bài toán trên.

Bài toán 1. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình

${{x}_{1}}=2\cos \left( 2\pi t+\pi  \right)\left( cm \right)$ và ${{x}_{2}}=\sqrt{3}\cos \left( 2\pi t-\dfrac{\pi }{2} \right)$

Lập phương trình dao động tổng hợp của vật

Hướng dẫn giải

Bước 1. Chuyển máy tính về chế độ Radian qw22

Bước 2. Vào phương thức số phức w2

Bước 3. Nhập vào máy tính $1\angle \pi +\sqrt{3}\angle \dfrac{-\pi }{2}$ bằng cách ấn

1qbqK+s3$qbapqKR2=

Cách bấm máy tính phương trình li độ

Bước 4. Chuyển đổi số phức dạng hình chữ nhật về dạng lượng giác

qwR22!=

Cách bấm máy tính phương trình li độ

Như vậy ta có phương trình tổng hợp dao động là $x=2\cos \left( 2\pi t-\dfrac{2\pi }{3} \right)$

Bài toán 2. Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình

${{x}_{1}}=2\cos \left( \pi t \right)$ và ${{x}_{2}}=4\cos \left( \pi t+\dfrac{2\pi }{3} \right)$

Lập phương trình dao động tổng hợp của vật

Hướng dẫn giải

Bước 1. Chuyển máy tính về chế độ Radian qw22

Bước 2. Vào phương thức số phức w2

Bước 3. Nhập vào máy tính $2\angle 0+4\angle \dfrac{2\pi }{3}$ bằng cách ấn

2qb0+4qba2qKR3=

Cách bấm máy tính phương trình li độ

Bước 4. Chuyển đổi số phức dạng hình chữ nhật về dạng lượng giác MTR1=

Cách bấm máy tính phương trình li độ

Như vậy ta có phương trình tổng hợp dao động là $x=2\sqrt{3}\cos \left( \pi t+\dfrac{\pi }{2} \right)$

Mọi ý kiến đóng góp và các câu hỏi thắc mắc về các bài viết hướng dẫn giải toán casio cũng như các vấn đề về máy tính Casio fx 580vnx , bạn đọc có thể gởi tin nhắn trực tiếp về fanpage DIỄN ĐÀN TOÁN CASIO

PHƯƠNG PHÁP GIẢI NHANH MỘT SỐ BÀI TOÁN DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA BẰNG MÁY TÍNH BỎ TÚI

I. BÀI TOÁN TỔNG HỢP CÁC  DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA CÙNG PHƯƠNG, CÙNG TẦN SỐ VÀ CỘNG  ĐIỆN ÁP XOAY CHIỀU

  1. Cơ sở của phương pháp:

+ Dựa vào phương pháp biểu diễn số phức: z = a + bi thông qua vectơ

Cách bấm máy tính phương trình li độ
.

Trong đó: r =

Cách bấm máy tính phương trình li độ
;
Cách bấm máy tính phương trình li độ

+ Khi đó việc tổng hợp tính toán cộng trừ vectơ sẽ đưa về bằng việc sử dụng các phép cộng, trừ số phức.

Cách bấm máy tính phương trình li độ

+ Cách sử dụng với máy tính cầm tay Casio fx 570ES hay 570ES Plus:

Nhập biểu thức

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 sẽ là:
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (ta hiểu là:  A Ð j)

* Vậy:  Tổng hợp các dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số bằng phương pháp Frexnen và bài toán cộng điện áp xoay chiều đồng nghĩa với việc cộng các số phức biểu diễn của các dao động đó.

  2. Các dạng bài toán:

   a. Tổng hợp hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số như sau:

x1 = A1cos (wt + j1)  và x2 = A2cos (wt + j2)  ;     x = x1 + x2

* Hướng dẫn cách bấm máy:

+ Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX.

+ Giá trị của φ ở dạng độ ( nếu máy cài chế độ là D:độ)

+ Giá trị của φ ở dạng rad ( nếu máy cài chế độ là R: Radian)

+ Nhập A1 bấm SHIFT (-) nhập φ1bấm + , Nhập A2 , bấm SHIFT (-) nhập φ2

nhấn = hiển thị kết quả dưới dạng số phức dạng: a+bi  thì  bấm SHIFT 2  3   =  hiển thị kết quả là: AÐj

* Vận dụng

Ví dụ 1: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình: x1 = 5cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/3) (cm); x2 = 5cos
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t (cm). Dao động tổng hợp của vật có phương trình

Ax = 5

Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t -
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/4 ) (cm)                  B.  x = 5
Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/6) (cm)

Cx = 5cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/4) (cm)                      Dx = 5cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t -
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/3) (cm)

Giải: - Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

          - Chọn đơn vị đo góc là R (Rad): SHIFT MODE  4

          - Nhập máy: 5 SHIFT  (-) Ð (p/3) + 5 SHIFT  (-) Ð 0 = bấm SHIFT 2  3 =Hiển thị: 5

Cách bấm máy tính phương trình li độ
Ðp/6         Đáp án B

Ví dụ 2: Một vật dao động điều hòa xung quanh vị trí cân bằng dọc theo trục x’Ox có li độ

Cách bấm máy tính phương trình li độ
. Biên độ và pha ban đầu của dao động là:

A.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
                                       B.
Cách bấm máy tính phương trình li độ

C.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
                                   D.
Cách bấm máy tính phương trình li độ

Giải: - Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

          - Chọn đơn vị đo góc là radian(R): SHIFT MODE  4

          - Nhập máy:

Cách bấm máy tính phương trình li độ
  SHIFT  (-). Ð (p/6) +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 SHIFT  (-).
Ð (p/2)  = bấm SHIFT 2  3 = Hiển thị: 4 Ð p/3      Đáp án  A

    b. Nếu cho x1 = A1cos(wt + j1) và x = x1 + x2 = Acos(wt + j) .

Tìm dao động thành phần x2 x2 =x - x1         với :  x2 = A2cos(wt + j2)

* Hướng dẫn cách bấm máy:

    + Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX.

    + Giá trị của φ ở dạng độ ( nếu máy cài chế độ là D:độ)

    + Giá trị của φ ở dạng rad ( nếu máy cài chế độ là R: Radian)

    + Nhập A  bấm SHIFT (-) nhập φbấm   -  Nhập A1 , bấm SHIFT (-) nhập φ1   nhấn = hiển thị kết quả.  dưới dạng số phức dạng: a+bi  thì  bấm SHIFT 2  3   =  hiển thị kết quả là: AÐj

* Vận dụng

Ví dụ 1: (ĐH2010)Dao động tổng hợp của hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số có phương trình li độ

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm). Biết dao động thứ nhất có phương trình li độ
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm). Dao động thứ hai có phương trình li độ là

A.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm).                     B.
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm).

C.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm).                   D.
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (cm).

Giải: - Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

          - Chọn đơn vị đo góc là R (Rad): SHIFT MODE  4

Cách bấm máy tính phương trình li độ
          - Tìm dao động thành phần: Nhập máy:3 SHIFT  (-) Ð (-5p/6) - 5 SHIFT  (-) Ð (p/6)  = bấm SHIFT 2  3 = Hiển thị: 8Ð-5p/6      Đáp án: C

    c. Cho: uAB =uAM + uMB  xác định U0AB và j

* Hướng dẫn cách bấm máy:

   Cách bấm tương tự như cách bấm tìm tổng hợp hai dao động điều hòa, cùng phương, cùng tần số, nhưng thay: A bằng  U0AB ; A1 bằng  U0AM và A2 bằng  U0MB

* Vận dụng

Ví Dụ 1. (ĐH 2009). Đặt điện áp xoay chiều vào hai đầu đoạn mạch có R, L, C mắc nối tiếp. Biết R = 10W, cuộn cảm thuần có L =

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (H), tụ điện có C =
Cách bấm máy tính phương trình li độ
(F) và điện áp giữa hai đầu cuộn cảm là
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V). Biểu thức điện áp giữa hai đầu đoạn mạch là:

A.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V)                              B.
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V).

C.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V).                             D.
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V).

Giải:   Tính: ZL = 10Ω; ZC = 20Ω

Cách bấm máy tính phương trình li độ

     

Cách bấm máy tính phương trình li độ

  • Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

- Chọn đơn vị đo góc là R (Rad): SHIFT MODE  4

  • Tìm u? Nhập máy:20
    Cách bấm máy tính phương trình li độ
     uSHIFT  (-) Ð 0  +  20
    Cách bấm máy tính phương trình li độ
    u SHIFT  (-) Ðp/2  +  40
    Cách bấm máy tính phương trình li độ
    u SHIFT  (-) Ð -p/2  = bấm SHIFT 2  3 =  Hiển thị kết quả:  40Ð-p/4 .   Đáp án: A

Ví Dụ 2: Đoạn mạch AB có điện trở thuần, cuộn dây thuần cảm và tụ điện mắc nối tiếp. M là một điểm trên trên doạn AB với điện áp uAM = 10cos100pt (V) và  uMB = 10 cos (100pt - ) (V). Tìm biểu thức điện áp uAB.?

A.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
                                  B.
Cách bấm máy tính phương trình li độ

C.

Cách bấm máy tính phương trình li độ
                              D.
Cách bấm máy tính phương trình li độ

Giải:  

      -    Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

  • Chọn đơn vị đo góc là R (Rad): SHIFT MODE  4
  • Tìm uAB ? Nhập máy:10 SHIFT  (-) Ð 0 +  10
    Cách bấm máy tính phương trình li độ
    u SHIFT  (-)  Ð (-p/2   = bấm SHIFT 2  3 = Hiển thị kết quả:  20Ð-p/3 . Vậy uC = 20
    Cách bấm máy tính phương trình li độ
     (V).        Chọn D

    d. Nếu cho u1 = U01cos(wt + j1) và u = u1 + u2 = U0cos(wt + j) .

Cách bấm máy tính phương trình li độ
Tìm dao động thành phần u2: (Hình minh họa bên)

u2 = u - u1 .với: u2 = U02cos(wt + j2). Xác định  U02 và j2

* Hướng dẫn cách bấm máy

   Cách bấm tương tự như cách bấm tìm dao động thành phần x2,

khi biết dao động tổng hợp x và dao động thành phần x1, nhưng thay:  A  bằng  U0 ; A1 bằng  U01 và A2 bằng  U02

* Vận dụng

Ví dụ 1:  Nếu đặt vào hai đầu một mạch điện chứa một điện trở thuần và một cuộn cảm thuần  mắc nối tiếp một điện áp xoay chiều có biểu thức u = 100

Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
) (V), thì khi đó điện áp hai đầu điện trở thuần có biểu thức uR=100cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t) (V). Biểu thức điện áp giữa hai đầu cuộn cảm thuần sẽ là

A. uL= 100 cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).                      B. uL = 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).

C. uL = 100 cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).                     D. uL = 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).

Giải :

 -   Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

 -   Chọn chế độ máy tính theo R (Radian): SHIFT MODE  4

 -   Tìm uL? Nhập máy:100

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 uSHIFT  (-) Ð (p/4) -  100 SHIFT  (-) Ð 0  = Hiển thị kết quả:  100Ðp/2 . Vậy:  uL= 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
(V)          Chọn A

Ví dụ 2:  Nếu đặt vào hai đầu một mạch điện chứa một điện trở thuần và một tụ điện mắc nối tiếp một điện áp xoay chiều có biểu thức u = 100

Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t -
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V), khi đó điện áp hai đầu điện trở thuần có biểu thức uR=100cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t) (V). Biểu thức điện áp giữa hai đầu tụ điện  sẽ là

A. uC = 100 cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t -
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).                      B. uC = 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).

C. uC = 100 cos(

Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).                     D. uC = 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t +
Cách bấm máy tính phương trình li độ
)(V).

Giải :   - Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

            - Chọn chế độ máy tính theo R (Radian): SHIFT MODE  4

            - Tìm uC ? Nhập máy: 100

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 uSHIFT  (-) Ð (-p/4) -  100 SHIFT  (-) Ð 0  = bấm SHIFT 2  3 = Hiển thị kết quả:  100Ð-p/2 . Vậy:  uC = 100
Cách bấm máy tính phương trình li độ
 (V).        Chọn A

II.BÀI TOÁN VIẾT PHƯƠNG TRÌNH DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA

  1. Hướng dẫn cách bấm máy

* B1: điều chỉnh máy:

    -  Bấm chọn MODE 2  trên màn hình xuất hiện chữ: CMPLX

    -  Chọn đơn vị đo góc là R (Rad): SHIFT MODE  4

* B2: Bấm máy:

    Biết: t=0

Cách bấm máy tính phương trình li độ
  nhập máy: a + bi SHIFT 2  3  =  hiển thị kết quả là: AÐj

  2. Vận dụng

Ví dụ 1: Vật m dao động điều hòa với tần số 0,5Hz, tại gốc thời gian  nó có li độ x(0) = 4cm, vận tốc v(0) = 12,56cm/s, lấy  p = 3,14 . Hãy viết phương trình dao động.

Giải:  Tính  w= 2pf =2p.0,5= p (rad/s)

t = 0

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 nhập máy: 4 - 4i SHIFT 2  3  =  hiển thị kết quả là:
Cách bấm máy tính phương trình li độ

Vậy phương trình dao động là: x = 4

Cách bấm máy tính phương trình li độ
cos(
Cách bấm máy tính phương trình li độ
t -
Cách bấm máy tính phương trình li độ
/4 ) (cm)

Ví dụ 2:  Vật nhỏ m =250g được treo vào đầu dưới một lò xo nhẹ, thẳng đứng k = 25N/m. Từ VTCB  người ta kích thích dao động bằng cách truyền cho m một vận tốc 40cm/s theo phương của trục lò xo. Chọn gốc tọa độ ở VTCB, gốc thời gian lúc m qua VTCB ngược chiều dương. Hãy viết phương trình dao động.

Giải:  Ta có:

          

Cách bấm máy tính phương trình li độ

            t = 0

Cách bấm máy tính phương trình li độ
 bấm máy:  4i  SHIFT 2  3  =  hiển thị kết quả là:
Cách bấm máy tính phương trình li độ

           Vậy phương trình dao động là: x = 4 cos(10t -

Cách bấm máy tính phương trình li độ
/2 ) (cm)