Điều trị covid bằng cách nào

Dịch viêm đường hô hấp cấp do Covid-19 gây ra các triệu chứng sốt, ho, viêm phổi cấp, suy hô hấp cấp, thậm chí tử vong đến nay vẫn đang gây căng thẳng trên toàn cầu. Có hay không cách điều trị Covid-19? Biện pháp phòng chống Covid-19 hiện nay là gì? Ngay khi có dấu hiệu Covid nên làm gì?… là những thắc mắc được rất nhiều người quan tâm.

Mục lục

1. Có phương pháp điều trị Covid-19 không?
   1. Phác đồ điều trị Covid-19
   2. Kháng thể đơn có hỗ trợ điều trị Covid-19 được không?
   3. Huyết tương có thể điều trị Covid không?
   4. Kháng sinh có giúp hỗ trợ điều trị Covid không?
   5. Vitamin D chữa được Covid không?
2. Có những loại thuốc nào có thể hỗ trợ điều trị Covid-19 hiện nay?
3. Điều trị và chăm sóc lâm sàng
   1. Điều trị theo từng triệu chứng
   2. Thời gian điều trị Covid trong bao lâu?
4. Cần phải làm gì nếu mắc bệnh
5. Cách chăm sóc người nhiễm Covid-19
6. Cách phòng ngừa Covid-19 (quy tắc 5K)
7. 12 lời khuyên giúp bạn tránh “chạm mặt” virus SARS-CoV-2
8. Điều tránh làm trong quá trình phòng và điều trị Covid-19
   1. Với người dân sống tại Việt Nam
   2. Với người từ Trung Quốc trở về
   3. Với những người đến Trung Quốc

Có phương pháp điều trị Covid-19 không?

Cho đến nay, Thế giới vẫn chưa có loại thuốc nào được khuyến nghị để ngăn ngừa hoặc điều trị corona virus. Bệnh nhân nhiễm Covid-19 khi nhập viện được điều trị bằng nhiều phương pháp, từ thở oxy đơn giản đến các thủ thuật xâm lấn, hiện đại nhất là ECMO. Cách điều trị Covid-19 hiện tại tuy không trực tiếp chữa khỏi Covid-19 nhưng đó đang là cách tốt nhất góp phần hỗ trợ bệnh nhân chống chọi với virus gây đại dịch.

Phác đồ điều trị Covid-19

Bệnh nhân được xác định nhiễm Covid-19 phải trải qua hàng loạt xét nghiệm, trong đó quan trọng nhất là kiểm tra nồng độ oxy trong máu để xem xét chức năng hoạt động của phổi.

Phác đồ điều trị Covid-19 trải qua 4 giai đoạn:

• Giai đoạn 1, liệu pháp oxy: Khi bệnh nhân bắt đầu có triệu chứng khó thở, không cung cấp đủ lượng oxy cho máu, điều trị bằng oxy là liệu pháp đầu tiên và cơ bản.
• Giai đoạn 2, liệu pháp oxy cao áp: Đây là phương pháp điều trị cho bệnh nhân đã nhiễm trùng nghiêm trọng, để theo dõi dấu hiệu sinh tồn. Bệnh nhân sẽ được thở oxy nguyên chất hoặc hỗn hợp khí giàu oxy trong buồng cao áp.
• Giai đoạn 3, thông khí cơ học (thở máy): Ở giai đoạn tiến triển, khi việc thông khí tự nhiên không còn tác dụng, người bệnh sẽ được hỗ trợ thủ thuật xâm lấn gây mê, thở máy để duy trì sự sống.
• Giai đoạn 4, ECMO: Đây là lựa chọn cuối cùng, khi bệnh nhân Covid-19 đang ở tình trạng nguy kịch, phổi tổn thương nghiêm trọng và không còn đủ sức để thực hiện quá trình trao đổi khí thông thường. ECMO là phương pháp hồi sức cấp cứu tiên tiến nhất hiện nay, hỗ trợ bệnh nhân thực hiện quá trình trao đổi oxy ở bên ngoài cơ thể, duy trì chức năng sống. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đã ban hành hướng dẫn sử dụng liệu pháp ECMO nhằm hỗ trợ điều trị coronavirus cho người bệnh.

Kháng thể đơn có hỗ trợ điều trị Covid-19 được không?

Các nhà khoa học hàng đầu thế giới đang nỗ lực nghiên cứu loại kháng thể đơn dòng có thể đem lại cách điều trị Covid-19 hiệu quả. Khi virus Sars-Cov-2 xâm nhập vào cơ thể, hệ miễn dịch sẽ có phản ứng ban đầu và tiết ra một số tế bào nhất định tấn công “kẻ xâm nhập” gọi là kháng thể nhận diện và ức chế virus. Kháng thể đơn dòng được phát triển và chế tạo tại các phòng thí nghiệm được cho là bản sao của các tế bào tự nhiên trên, có thể được tách ra và sản xuất với số lượng lớn để điều trị cho các bệnh nhân. Tuy nhiên nghiên cứu này chỉ đang trong quá trình nghiên cứu. Hiện nay, điều trị Covid-19 chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ ức chế sự phát triển của virus Sars-Cov-2.

Huyết tương có thể điều trị Covid không?

Việc sử dụng huyết tương của người đã khỏi bệnh để điều trị Covid-19 đang được xem xét, đánh giá như một liệu pháp mới nhằm tăng thêm công cụ điều trị, nhất là với những đối tượng tiến triển bệnh trung bình, nặng và nghiêm trọng. Người bệnh sẽ được cung cấp kháng thể để tiêu diệt virus Sars-Cov-2 khi tiếp nhận kháng thể thụ động từ huyết tương của người hồi phục. Hiện nay, việc lấy huyết tương chỉ giao thực hiện ở các trung tâm lớn có các chuyên gia hàng đầu, đủ điều kiện cơ sở vật chất.

Kháng sinh có giúp hỗ trợ điều trị Covid không?

Viêm đường hô hấp cấp là do virus gây ra, do đó, kháng sinh không có tác dụng chống lại virus. Một số người nhiễm Covid-19 tiến triển nặng có thể nhiễm trùng vi khuẩn, trong trường hợp này kháng sinh có thể được khuyến nghị.

Hiện không có thuốc điều trị Covid-19 được cấp phép. Tổ chức Y tế Thế giới WHO khuyến cáo, người nhiễm Covid-19 cần tuân thủ phác đồ điều trị cụ thể, không tự ý mua kháng sinh để điều trị.

Vitamin D chữa được Covid không?

Vitamin D giúp cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh và có tác dụng bảo vệ chống lại các bệnh về đường hô hấp nói chung, tuy nhiên vitamin D không có khả năng điều trị Covid-19. Cho đến thời điểm hiện tại, Thế Giới vẫn chưa có thuốc điều trị Covid-19, điều trị chỉ dừng lại ở việc ức chế virus phát triển đồng thời phòng dịch bằng các biện pháp như giãn cách xã hội, thực hành vệ sinh đúng cách như giữ tay sạch sẽ, đeo khẩu trang đúng cách…

Có những loại thuốc nào có thể hỗ trợ điều trị Covid-19 hiện nay?

Trong các nỗ lực đối phó với dịch Covid-19 trên toàn cầu, Tổ chức Y tế Thế Giới WHO đã chọn một số quốc gia để tiến hành các thử nghiệm lâm sàng nhằm đánh giá hiệu quả của một số loại thuốc tiềm năng điều trị Covid-19. Tuy nhiên, chưa có loại thuốc nào được chứng minh có hiệu quả. Cho đến nay, ngoài việc điều trị triệu chứng do Covid-19, cả thế giới vẫn đang trông chờ vào những loại vắc xin có thể phòng ngừa đại dịch này. Đến nay, đã có hơn 100 loại vắc xin của hơn 40 quốc gia đang trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm.

Điều trị và chăm sóc lâm sàng

Nguyên tắc điều trị đối với người nhiễm Covid-19 là ca bệnh nghi ngờ đều phải được khám ở khu riêng tại bệnh viện, được lấy bệnh phẩm đúng cách, làm xét nghiệm đặc hiệu để chẩn đoán xác định bệnh; ca bệnh xác định cần nhập viện theo dõi và cách ly.

Điều trị theo từng triệu chứng

Đối với môi trường điều trị:

• Cần giữ phòng thông thoáng, mở cửa sổ.
• Có thể sử dụng hệ thống lọc không khí hoặc các biện pháp khử trùng.

Đối với bệnh nhân:

• Vệ sinh cơ thể sạch sẽ, vệ sinh mũi họng thường xuyên, nhỏ nước muối sinh lý thường xuyên, súc họng, miệng bằng các dung dịch vệ sinh thông thường.
• Uống đủ nước, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải.

Cách điều trị Covid-19:

• Thận trọng khi truyền dịch.
• Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và nâng cao thể trạng.
• Bệnh nhân sốt cao, hạ sốt bằng paracetamol theo đúng chỉ định của bác sĩ.
• Giảm ho bằng các thuốc giảm ho thông thường nếu cần thiết.
• Có thể sử dụng các biện pháp điều trị khác như thuốc kháng sinh, thuốc kháng virus, corticosteroids toàn thân, lọc máu ngoài cơ thể, Immunoglobulin truyền tĩnh mạch (IVIG), phục hồi chức năng hô hấp…

Thời gian điều trị Covid trong bao lâu?

Người trưởng thành, người khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh mãn tính nếu mắc Covid-19 ở thể nhẹ vẫn phải mất vài tuần để phục hồi sức khỏe.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC Hoa Kỳ), 1% bệnh nhân được báo cáo ở độ tuổi dưới 35 vẫn chưa hồi phục sức khỏe hoàn toàn sau 21 ngày kể từ khi có kết quả xét nghiệm dương tính với Covid-19. Mặt khác, 35% bệnh nhân cho biết họ chưa thể phục hồi sức khỏe từ 2-3 tuần, các triệu chứng như ho, mệt mỏi và khó thở có thể kéo dài vài tuần sau khi nhiễm virus.

Quá trình phục hồi sau khi nhiễm Covid-19 có thể rất lâu, ngay cả với người lớn khỏe mạnh, người không có vấn đề bệnh lý. Đây là hồi chuông, cảnh báo cộng đồng cần nâng cao cảnh giác với Covid-19, nhất là những người không cho rằng Covid-19 là một bệnh lý nghiêm trọng.

Cần phải làm gì nếu mắc bệnh

Nếu cảm thấy khó thở, có biểu hiện sốt hoặc sốt cao, đột nhiên cảm thấy buồn ngủ hoặc trở nên lú lẫn, mệt mỏi… đó rất có thể là triệu chứng của Covid-19. Ngay khi nghi ngờ mình nhiễm Covid-19, hãy gọi điện cho đường dây nóng của Bộ Y tế 19009095 hoặc đường dây nóng của y tế địa phương để được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn đi khám bệnh đảm bảo an toàn.

Cách chăm sóc người nhiễm Covid-19

• Động viên tinh thần: Cần động viên giúp người bệnh hiểu về Covid-19 cũng như cơ chế lây lan, giúp họ biết cách phòng tránh bệnh mà không hoang mang, lo lắng. Không để các thông tin tiêu cực ảnh hưởng đến người bệnh.
• Cách ly: Cần sắp xếp cho người bệnh ở một phòng riêng biệt, thoáng khí, hạn chế tiếp xúc không cần thiết với người khác nhằm ngăn chặn nguy cơ lây lan. Cần đeo khẩu trang y tế đúng cách cho cả người bệnh và người chăm sóc.
• Không dùng chung vật dụng cá nhân: Các vật dụng cá nhân được khuyến cáo không nên dùng chung là lược chải đầu, chén, đĩa, dụng cụ trang điểm, dao cạo râu, bấm móng tay, bàn chải đánh răng, khăn, nón mũ, tai nghe… Nên khử khuẩn tất cả các vật dụng cá nhân sau khi đã sử dụng.
• Vệ sinh, khử khuẩn bề mặt tiếp xúc: Nhiều nghiên cứu cho thấy, virus Sars-Cov-2 có thể tồn tại trên bề mặt tối đa lên đến 16 giờ, do đó cần vệ sinh khử khuẩn tất cả các bề mặt, đặc biệt là vật tiếp xúc như tay nắm cửa, công tắc điện, mặt bàn, ghế…
• Rửa tay đúng cách: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch ít nhất 20 giây một lần, đặc biệt là sau khi đi vệ sinh, sau khi ho, hắt hơi hoặc xì mũi.
• Bổ sung đầy đủ nước: Bổ sung nước và các khoáng chất đầy đủ, đảm bảo cân bằng dịch, điện giải cho người bệnh.
• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng: Sử dụng các thực phẩm cao năng lượng và giàu dưỡng chất. Năng lượng nên đạt 80%-100% nhưng không quá 110% nhu cầu.
• Tập luyện: Đối với bệnh nhân mắc Covid-19 thể nhẹ, người bệnh có thể cách ly điều trị tại nhà, duy trì nghỉ ngơi, thư giãn. Người bệnh cũng cần vận động nhẹ nhàng, tránh nằm một chỗ quá lâu, đặc biệt là người già.

Cách phòng ngừa Covid-19 (quy tắc 5K)

Bộ Y tế kêu gọi người dân phòng chống dịch Covid-19 với thông điệp 5K: Khẩu trang – Khử khuẩn – Khoảng cách – Không tụ tập – Khai báo y tế.

• Khẩu trang: Đeo khẩu trang vải đúng cách tại nơi công cộng, nơi tập trung đông người; đeo khẩu trang y tế tại các cơ sở y tế, khu cách ly.
• Khử khuẩn: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Giữ vệ sinh nhà cửa thông thoáng, khử khuẩn các bề mặt như tay nắm cửa, điện thoại, mặt bàn, ghế…
• Khoảng cách: Giữ khoảng cách tiếp xúc an toàn với người khác.
• Không tụ tập đông người.
• Khai báo y tế: thực hiện khai báo y tế.

12 lời khuyên giúp bạn tránh “chạm mặt” virus SARS-CoV-2

1. Rửa tay thường xuyên và cẩn thận

Sử dụng nước ấm và xà phòng rửa tay trong ít nhất 20 giây. Xoa bọt xà phòng từ vị trí cổ tay, kẽ ngón tay và dưới móng tay. Xà phòng có khả năng sát khuẩn hiệu quả và bảo vệ bạn khỏi virus.

Bạn cũng có thể sử dụng nước rửa tay khô khi đi ra ngoài. Nên rửa tay nhiều lần trong ngày, đặc biệt là sau khi chạm vào đồ vật, kể cả điện thoại và máy tính xách tay.

2. Tránh chạm vào mặt

Virus SARS-CoV-2 có thể tồn tại trên một số bề mặt với thời gian lên đến 72 giờ. Bạn có thể vô tình nhiễm phải  virus SARS-CoV-2 khi tiếp xúc với tay nắm cửa, điện thoại, mặt bàn,…

Do đó, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, phòng tránh lây nhiễm virus SARS-CoV-2, bạn cần tránh chạm tay vào mặt và tránh cắn móng tay. Chỉ một lưu ý nhỏ nhưng có thể ngăn virus SARS-CoV-2 đi từ tay vào cơ thể của bạn.

3. Không bắt tay và ôm

Cụ thể, virus SARS-CoV-2 lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc với dịch cơ thể của người bệnh. Khi người dương tính với virus SARS-CoV-2 ho, hắt hơi, bắt tay có thể khiến những người xung quanh bị lây nhiễm.

Virus SARS-CoV-2 chủ yếu lây lan qua giọt bắn, do đó Bộ Y tế đã đề nghị người dân đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên, đồng thời hạn chế bắt tay và tiếp xúc với người khác trong khoảng cách 2m.

4. Không dùng chung đồ vật cá nhân

Nếu bạn đang chăm sóc hoặc do đặc thù của công việc đòi hỏi phải tiếp xúc gần với bệnh nhân nhiễm Covid-19, bạn nên đặc biệt lưu ý không dùng chung đồ vật cá nhân với người bệnh, như: bàn chải đánh răng, khăn tắm, đồ dùng hoặc thiết bị điện tử.

Nếu có thể, bạn nên sử dụng riêng biệt phòng tắm với người bệnh. Nếu không thể, bệnh nhân Covid-19 nên đậy nắp bồn cầu trước khi xả nước.

5. Che miệng, mũi khi ho hoặc hắt hơi

Virus SARS-Cov-2 được tìm thấy nhiều trong mũi và miệng. Điều này có nghĩa là virus gây bệnh Covid-19 có thể lây truyền từ người này sang người khác qua đường giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Virus còn có thể tồn tại trên các bề mặt trong vòng 3 ngày.

Để phòng bệnh hiệu quả và hạn chế tối đa nguy cơ lây truyền bệnh cho người khác, bạn nên dùng khăn giấy khi ho, hắt hơi và rửa tay cẩn thận ngay sau đó.

6. Lau và khử trùng bề mặt

Vệ sinh nhà cửa thường xuyên giúp loại bỏ hầu hết virus gây bệnh Covid-19 bám trên các bề mặt. Thời gian và phương pháp vệ sinh các bề mặt trong nhà như sau:

• Vệ sinh các bề mặt mà bạn thường xuyên chạm vào hàng ngày, đặc biệt là sau khi có khách đến thăm nhà;
• Tập trung vệ sinh các bề mặt mà bạn thường chạm tay vào như: tay nắm cửa, công tắc đèn, bề mặt kệ để đồ;
• Làm sạch bề mặt khác trong nhà khi bị bẩn hoặc khi cần thiết. Việc vệ sinh cần được tiến hành thường xuyên nếu trong nhà có người mắc bệnh Covid-19. Trong trường hợp đó, bạn không chỉ cần làm sạch các bề mặt mà còn phải khử trùng toàn bộ ngôi nhà;
• Làm sạch bề mặt bằng các chất lau rửa dùng trong nhà có chứa xà phòng hoặc thuốc tẩy.

7. Giãn cách xã hội theo quy định của Bộ Y tế

Giãn cách xã hội là phương pháp giúp bảo vệ sức khỏe, sự an toàn của người dân. Bằng cách giữ khoảng cách giữa người với người, gia đình với gia đình, cộng đồng với cộng đồng, giúp người dân đối phó với nguy cơ bùng phát dịch bệnh.

Cụ thể, các nhà máy, cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu vẫn hoạt động trong thời gian giãn cách, nhưng chủ doanh nghiệp phải đảm bảo các biện pháp phòng, chống dịch tại nơi làm việc phải được giám sát, thực hiện chặt chẽ. Người dân chỉ ra ngoài khi thực sự cần thiết và đảm bảo khoảng cách 2m tối thiểu giữa người với người.

8. Không tụ tập nơi đông người

Số ca bệnh Covid-19 thường ở mức cao tại địa điểm tổ chức sự kiện, các nơi tập trung đông người như: hội nghị, hội chợ thương mại, lễ hội, buổi hòa nhạc, sự kiện thể thao, hôn lễ hoặc các bữa tiệc lớn,… Hoặc cũng có thể bị phơi nhiễm bệnh trong quá trình đi lại như tại sân bay, trạm xe buýt, ga tàu hỏa, phương tiện công cộng,… Vì vậy, Bộ Y tế đã khuyến cáo người dân không nên tụ tập nơi đông người khi không thật sự cần thiết.

9. Tránh ăn uống ở nơi đông người

Ăn uống nơi đông người làm tăng nguy cơ mắc Covid-19 do virus có khả năng bám trên các bề mặt của bát, đĩa, ly,… Ngoài ra, virus còn có khả năng lây truyền từ người này sang người khác qua  các giọt bắn, nguy cơ lây truyền cao hơn khi tập trung nơi đông người. Do đó, trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp và nguy hiểm, người dân không nên ăn uống nơi đông người, nên mua thực phẩm chưa chế biến hoặc đồ ăn mang đi.

10. Rửa sạch đồ tươi sống

Rửa sạch đồ tươi sống trước khi ăn và chế biến. Theo khuyến cáo của CDC và FDA, người dân không nên sử dụng xà phòng hoặc chất tẩy để tẩy rửa những thực phẩm tươi, trái cây, rau quả. Đừng quên rửa tay trước và sau khi chế biến thực phẩm.

11. Đeo khẩu trang

Trong danh sách những phương pháp phòng bệnh Covid-19, đeo khẩu trang được xem là phương pháp đầu tiên và  quan trọng nhất. Khẩu trang được khuyến nghị là tấm chắn đơn giản và hiệu quả giúp ngăn ngừa giọt bắn từ đường hô hấp và không khí lây truyền cho những người khác khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện.

Tất cả người dân nên đeo khẩu trang tại những địa điểm công cộng, đông người, những nơi khó duy trì các biện pháp giãn cách, khi có tiếp xúc gần với những người không sống cùng nhà.

12. Tự cách ly khi bị bệnh

Khi có tiếp xúc gần với một người được biết hoặc nghi ngờ mắc bệnh Covid-19, cần phải chủ động tự cách ly để hạn chế tối đa nguy cơ lây lan sang người khác trong trường hợp mắc bệnh. Dù hiện tại, bạn có thể cảm thấy khỏe, nhưng rất có thể bạn đã mang mầm bệnh Sars-Cov-2 trong người.

Mọi người nên tự cách ly trong khoảng thời gian 14 ngày kể từ lần tiếp xúc cuối cùng với người được biết hoặc nghi ngờ mắc Covid-19 và phải báo ngay cho các cơ quan chức năng để tiến hành các xét nghiệm cần thiết. Sau thời gian cách ly, người bệnh sẽ được xét nghiệm một lần nữa để đảm bảo không mắc bệnh, không có khả năng lây bệnh cho những người xung quanh.

Nhìn chung, để bảo vệ an toàn khỏi Covid-19, mỗi người cần thực hiện nguyên tắc:

• Chỉ ra khỏi nhà khi cần thiết.
• Đeo khẩu trang y tế đúng cách, hạn chế tiếp xúc đám đông.
• Hạn chế đưa tay lên mắt, mũi, miệng.
• Không khạc nhổ bừa bãi.
• Luôn giữ ấm cơ thể, thực hiện ăn chín uống sôi, luyện tập thể dục thể thao.
• Thường xuyên mở cửa sổ thay vì sử dụng điều hòa.
• Giữ gìn vệ sinh sạch sẽ, súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch diệt khuẩn.

Điều tránh làm trong quá trình phòng và điều trị Covid-19

Không hoảng loạn, không dự trữ thực phẩm, không tự ý di chuyển khỏi nơi cư trú, không lan truyền thông tin bịa đặt… là những việc làm cần tránh khi xuất hiện bệnh nhân Covid-19.

Đối với người bệnh, cần tránh những việc làm sau vì có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và gây nguy hiểm:

• Hút thuốc.
• Tự điều trị tại nhà, tự mua thuốc kháng sinh.
• Đeo nhiều lớp khẩu trang quá mức.

Trong bất kỳ trường hợp nào, nếu có các triệu chứng nghi ngờ như sốt, ho kéo dài, khó thở, mệt mỏi, hãy gọi điện cho đường dây nóng của Bộ Y tế 19009095 hoặc đường dây nóng của y tế địa phương để được tư vấn, hỗ trợ, hướng dẫn đi khám bệnh đảm bảo an toàn.